Bonden keren zich tegen looneisen kabinet aan KLM

De voorwaarden die het kabinet aan KLM stelt ten aanzien van arbeidsvoorwaarden in ruil voor staatssteun, zijn niet aantoonbaar in strijd met internationale verdragen. „Maar het wringt wel. De internationale praktijk is dat de overheid zich niet bemoeit met de arbeidsvoorwaarden van private ondernemingen. Dat is aan de sociale partners.”

Dat zegt Evert Verhulp, hoogleraar arbeidsrecht aan de Universiteit van Amsterdam. Op verzoek van pilotenbond VNV keek Verhulp of de overheid eisen kan stellen aan de KLM-salarissen, en daarmee de vakbonden buitenspel kan zetten. „De VNV hoopte dat ik zou concluderen dat het juridisch niet in de haak is, maar zo scherp ligt het niet. Er is geen harde juridische norm voor te vinden. Ondanks de ervaring met de bankencrisis is niet helder vastgelegd hoe de overheid mag opereren bij steun voor bedrijven.”

Een van de voorwaarden bij de vrijdag bekendgemaakte overheidssteun voor KLM – een directe lening van 1 miljard euro en een garantie op bankleningen van 2,4 miljard euro – is dat KLM de kosten met 15 procent terugbrengt. Vanaf de modale inkomens (36.500 euro bruto per jaar) moeten werknemers een percentage van hun salaris inleveren, oplopend tot 20 procent voor driemaal modaal.

Lees ook hoe de overheid wil sturen bij KLM

Die voorwaarden zijn „heel vergaand en heel concreet”, vindt Verhulp. „Het was veel correcter geweest als de overheid die eisen niet zou stellen. Systematisch ben ik het er niet mee eens. Het is ook een hellend vlak: gaat de overheid vaker looneisen stellen als een sector steun ontvangt? Waarom geldt het principe van afstand houden niet bij een crisis?”

Laat het invullen van de bezuinigingen aan bedrijf en bonden, zegt Verhulp. En aan de markt. „Als wij als consumenten vinden dat die piloten te veel verdienen, kunnen we voor een andere maatschappij kiezen.”

Woensdagavond spreekt de Tweede Kamer met de ministers Wopke Hoekstra (Financiën, CDA) en Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat, VVD) over de steun voor KLM. De KLM-bonden roepen de Kamer op om niet akkoord te gaan met de looneisen van het kabinet.

Vooral de eis dat werknemers vanaf modaal moeten inleveren stuit op verzet. Volgens cabinebond VNC komen de zwaarste lasten daarmee niet op de sterkste schouders (die van de 3.200 piloten) maar op de schouders van de middeninkomens (de 10.000 stewards en stewardessen).

Volgens het CNV „wordt de koopkracht van KLM’ers midscheeps geraakt en krijgt KLM van de overheid een wurghypotheek om de nek gehangen”. De FNV ziet de voorwaarden als „onderhandelingsinzet”, de technische bond NVLT noemt ze „onacceptabel”.

Alle vakbonden keren zich tegen de overheidsbemoeienis met de cao. Tijdens het Kamerdebat van woensdagavond zal blijken of de politieke partijen daar ook moeite mee hebben.