LIVE | Minister bij slavernijherdenking zonder publiek: ‘Vandaag begint de dialoog’
In het Oosterpark in Amsterdam wordt vandaag voor de 19e keer de afschaffing van de slavernij herdacht. De nationale herdenking vindt dit jaar plaats zonder publiek, in verband met de coronamaatregelen. Hier volgen we de herdenking op de voet.
Liveblog
Nationale Herdenking Slavernijverleden Nederland ten einde
Na de kranslegging sluit Aldith Hunkar de herdenking af. NOS-presentator Simone Heimans praat na met zanger Typhoon en burgemeester Halsema.
Typhoon gaat komende tijd samen met ex-international Edgar Davids en vier anderen het maatschappelijk debat over het Nederlandse slavernijverleden aanzwengelen in opdracht van het kabinet. Volgens minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) hoopt het kabinet zo 'een bredere erkenning van dit gedeelde verleden' te bewerkstelligen.
Burgemeester Halsema blikt in het gesprek met Weimans vooruit op de herdenking volgend jaar. Ze sluit niet uit dat de gemeente dan wel excuus aanbiedt voor het slavernijverleden. Wel benadrukt Halsema dat eerst het onderzoek naar de rol van de gemeente moet worden afgerond.
Toeschouwers kijken mee over het hek
Vanwege het coronavirus is de herdenking dit jaar alleen voor genodigden. Om mensen buiten het park te houden, zijn de hekken afgesloten. Zo'n twintig mensen proberen vanachter de hekken toch iets mee te krijgen van de herdenking.
Katja en Dorothy zijn gekomen om een bloemetje te leggen bij het monument. Ze zijn erg teleurgesteld dat ze niet bij de herdenking mochten zijn.
Na taptoe volgt de kranslegging
Na het taptoe gespeeld door een trompettist van Defensie, worden er zeven kransen neergelegd. Dat wordt gedaan door mensen uit een huishouden vanwege het coronavirus. Er worden door het virus minder kransen gelegd dan normaal.
Linda Nooitmeer: 'Keti Koti opgenomen in de Nederlandse canon'
De voorzitter van het Ninsee Linda Nooitmeer sluit de herdenking af met een laatste toespraak. Ze spreekt onder meer over de geschiedenis van de slavernij, en de aanloop naar de afschaffing van de slavernij in 1873.
Nooitmeer is blij met de recente aandacht voor het slavernijverleden en institutioneel racisme in Nederland. "Keti Koti is sinds vandaag opgenomen in de canon van Nederland. Dat is de aanvaarding en bevestiging van het feit dat het slavernijverleden een gedeeld verleden is."
Optreden van Jada Sluisdom
De toespraak van burgemeester Halsema wordt gevolgd door een optreden van Jada Sluisdom. Ze wordt begeleid door haar docent Quincy Adolphin op de piano.
Burgemeester Halsema: 'Er is een kantelpunt bereikt'
Na een optreden van zanger Typhoon neemt burgemeester Femke Halsema het woord. Ze spreekt over een 'kantelpunt'. "Wat begon met een paar activisten die het durfden om onrecht ter discussie te stellen en confronterende gesprekken te beginnen. Die genegeerd werden en belachelijk gemaakt, of vaker nog gehaat en bedreigd. Dat is de laatste maand uitgegroeid tot een onstuitbare nieuwe volksbeweging van moeders en dochters, vaders en zonen, grootouders en kleinkinderen. Van winkeliers, onderwijzers, verpleegkundigen en politieagenten," aldus Halsema. Het is volgens haar een beweging die 'nieuwe tradities' zal scheppen.
Ze stond stil bij de rol van Amsterdam in de tijd van de slavenhandel, de tijd dat veel kooplieden er rijk van werden en grachtenpanden bouwden van de opbrengst. "Amsterdam - een toevluchtsoord voor religieus vervolgden - was ook de stad waar minutieus werd bijgehouden hoeveel menselijke handelswaar het transport over de Atlantische Oceaan zou overleven." Maar die tijd is echt voorbij, aldus Halsema: "Wegkijken, wegmoffelen, ontkennen: dat kan niet en willen wij ook niet. Het onrecht, de pijn, de vernedering en het verdriet verdienen erkenning."
Zoals verwacht maakte de burgemeester geen excuses. Dat gebeurt waarschijnlijk op een later moment, als de resultaten bekend zijn van een groot onderzoek naar de precieze rol van Amsterdam in de slavenhandel. Die worden in het najaar verwacht.
Minister Engelshoven: 'Vandaag begint het dialoog'
Het lukt de regering niet altijd om ongelijke behandeling en uitsluiting te voorkomen. “Als ik namens deze regering in de spiegel kijk, dan moet ik erkennen dat dit nog steeds niet altijd lukt. Wie de pijn van uitsluiting en ongelijkheid voelt, verdient deze eerlijkheid.”
Dat zegt minister Ingrid van Engelshoven (Onderwijs) namens het kabinet in haar speech bij Keti Koti, de herdenking van het slavernijverleden. “Zolang de ene Nederlander de andere discrimineert, op basis van zijn of haar huidskleur, zijn we nog elke dag getuigen van een vreselijk verleden.”
Discriminatie wordt, stelt de D66-bewindsvrouw, ‘onvoldoende erkend en doorbroken’. “De stille, witte meerderheid wordt nerveus als het woord ‘racisme’ valt. Dat is van tóen, zeggen we. Toen was het er óók, wil ik daarvan maken.” Lees hier verder.
Burgemeester Halsema is aanwezig bij herdenking
Na het plengoffer een optreden van Njtam Rosie
Na het plengoffer van winti-priesteres Marian Markelo volgt een optreden van zangeres Njtam Rosie.
Marian Markelo: 'Zolang er geen excuus komt, blijft de pijn'
"Zolang het excuus niet is uitgesproken, zal de rouw blijven," zegt Marian Markelo. "Dan zal de pijn blijven bestaan. De Afrikaanse nabestaanden van de slaven zijn nog steeds in de rouw." Ze roept de Nederlandse staat op om excuus te maken. "Maak van Nederland een correcte natie met plaats voor iedereen die hier geboren is en hier is komen wonen."
Aldith Hunkar opent de Nationale herdenking
Aldith Hunkar van het Ninsee opent de Nationale herdenking Nederlands Slavernijverleden. Ze vertelt dat het slavernijmonument gekleed is in zwart en rood, kleuren van rouw in de West-Afrikaanse traditie. De herdenking wordt geopend met een traditioneel plengoffer door winti-priesteres Marian Markelo.
Ze wordt gevolgd door het Kabra masker. Het masker verwijst naar de winti-cultuur. Is gemaakt door kunstenaar Boris van Berkum.
Typhoon treedt op tijdens de herdenking
Zanger Typhoon is aanwezig bij de herdenking. Later treedt hij op met een spoken word performance. In een interview met NOS-presentator Simone Weimans zegt hij dat hij blij is dat er veel aandacht is voor de herdenking. Het is voor hem een dag van contemplatie en viering. "Ik realiseer me vandaag extra dat ik hier sta door de strijd die mijn voorouders hebben geleerd. Als nieuwe generatie moet ik bijdragen aan de educatie, de geschiedenis doorgeven."
Volgens Typhoon moeten we het vandaag niet alleen hebben over de slavernij, maar ook over de sporen van de slavernij in onze samenleving. "Die zijn er nog steeds. Het is niet gestopt na 1873."
Vijftien stoelen voor genodigden
Er staan vijftien stoelen voor genodigden naast het monument in het Oosterpark. Verder mag er geen publiek zijn bij de herdenking. De verruiming van de coronaregels is vandaag ingegaan, maar kwam te laat voor het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis (Ninsee), dat de herdenking organiseert.
De ingangen van het Oosterpark zijn afgesloten. Wie de herdenking wil volgen, kan die kijken op NPO1 of AT5.
Dit gaat er vandaag gebeuren
Op landelijke en lokale televisie wordt vanaf 13 uur rechtstreeks verslag gedaan van de plechtigheid. Het Parool volgt de herdenking op de voet in dit blog.
De herdenking start traditiegetrouw met het brengen van een plengoffer aan de voorouders door winti-priesteres Marian Markelo. Daarna zullen onder meer burgemeester Femke Halsema en minister Ingrid van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen het woord voeren.
Excuses voor het Amsterdamse aandeel in het slavernij verleden worden dit jaar niet aangeboden. De gemeenteraad nam vorig jaar een motie aan waarin werd aangedrongen op excuses, maar het bijbehorende onderzoek naar de rol van de stad in de transatlantische slavernij is pas later dit jaar klaar.
Tijdens de herdenking bij het nationaal monument van Erwin de Vries wordt stilgestaan bij de afschaffing van de slavernij door Nederland in 1863. Op 1 juli van dat jaar kregen bijna 35.000 tot slaaf gemaakten in Suriname hun vrijheid, evenals circa 12.000 mannen, vrouwen en kinderen op de Nederlandse Antillen.
De vrijheid was een relatief begrip. De tot slaaf gemaakten kregen de verplichting opgelegd om nog tien jaar op de plantages te blijven werken. Die overgangsperiode werd door het koloniaal bestuur benut om in Nederlands-Indië en India contractarbeiders te ronselen om het werk over te nemen.
In vergelijking met andere landen was Nederland laat met de afschaffing van de slavernij. Engeland en Frankrijk hadden die stap eerder gezet, in respectievelijk 1834 en 1848. In de Verenigde Staten werd de slavernij in 1865 bij wet verboden.
In de Franse kolonie Saint-Domingue, het huidige Haïti, begon in 1791 een opstand van tot slaaf gemaakten tegen het koloniale bewind. De betekenis van die opstand wordt onvoldoende erkend, was de boodschap van Karwan Fatah-Black tijdens de Keti Koti Lezing die dinsdagavond door door hem werd uitgesproken.
Volgens de Leidse wetenschapper wordt het in de eurocentrische geschiedschrijving ten onrechte voorgesteld alsof de afschaffing van de slavernij het resultaat was van nieuwe, verlichte denkbeelden in de betrokken landen. Daarmee wordt het einde van de slavernij een prestatie van de kolonisator, en niet van het verzet.
Fatah-Black: “Als we de koloniale waas van de bril vegen, is duidelijk te zien dat de revolutie op Haïti diepe indruk maakte in Europa.” Hij pleit voor meer aandacht voor het verzet tegen slavernij in de toenmalige koloniën om een beter beeld te krijgen van de omstandigheden die leidden tot de afschaffing.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
306
Geheime operatie is klaar, maar wie gaat ervoor dokken? Hoger btw-tarief blijkt een optie
-
PREMIUMReconstructie
Kapitein rampschip Baltimore had geen tijd om ‘black-out’ te verhelpen en voer zo binnen 5 minuten tegen brug
De complete stroomuitval waardoor het containerschip ‘Dali’ de brug in Baltimore ramde, kon niet op een ongelukkiger moment komen. Precies vijf minuten had de bemanning om over te schakelen op back-up systemen voordat de pyloon werd geraakt. ,,Dat is te kort om nog iets te kunnen uitrichten”, zeggen experts. -
In Volendam wil geen inwoner meer weg: ‘Maar ook geen nieuwe aanwas meer’
Wie eenmaal in Volendam woont, of in het naburige Edam, wil er niet meer weg. De helft van alle inwoners van die twee dorpen woont al zeker veertien jaar op hetzelfde adres, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. -
Schoonmaaktip
Je huis weer ‘lenteproof’: maak deze fout niet met je vitrage
Weg met de winterdip en hallo schone lei: de voorjaarsschoonmaak staat voor de deur. Met deze praktische tips van schoonmaakexpert Marja Middeldorp wordt jouw huis weer spic en span. -
PREMIUMINTERVIEW
Deborah wordt al jaren gestalkt, maar krijgt door deze uitvinding haar vrijheid terug: ‘Overal mee naartoe’
Eindelijk kon ze weer winkelen zonder continu over haar schouder te moeten kijken. Deborah, al jaren een slachtoffer van stalking, herwon íets van vrijheid door een ingenieus apparaatje. De vinding blijkt een groot succes. ‘Het geeft rust, veiligheid en vooral vrijheid.’Rotterdam
-
Politiek geschokt door claim over Russisch geld naar Nederland, minister De Jonge: ‘Niet naïef zijn’
-
-
-
Khalid Kasem krijgt waarschuwing voor ‘verwijtbaar’ handelen
Khalid Kasem heeft volgens de Amsterdamse deken van de Orde van Advocaten tuchtrechtelijk verwijtbaar gehandeld, door het aanbod te doen ‘een derde’ te betalen. De presentator en oud-advocaat krijgt daarvoor een waarschuwing. Bewijs dat Kasem daadwerkelijk een ambtenaar heeft omgekocht heeft de deken niet gevonden. Dat is de uitkomst van het onderzoek, dat startte nadat het AD in januari publiceerde over geluidsopnames gemaakt door Peter R. de Vries. -
Incassobedrijf gebruikt AI om kwetsbare schuldenaar te spotten: ‘Kan bizarre situaties opleveren’
Een incasso-organisatie wil via kunstmatige intelligentie vaststellen of iemand met een openstaande rekening kans heeft op probleemschulden. Dan kan snel worden ingegrepen. Het bedrijf zelf spreekt van ‘een baanbrekende stap in de wereld van incasso’s’, maar critici vrezen het gevaar van willekeur als AI wordt gebruikt bij mensen in een kwetsbare positie.
-
47
Dierenartskosten verschillen enorm per praktijk: 340 euro of 135 euro voor dezelfde behandeling
-
Tsjechische geheime dienst: ‘Rusland betaalde cash aan bevriende Nederlandse en Europese politici’
Een vanuit Praag opererende nieuwssite, gerund door een vertrouweling van de Russische president Poetin, betaalde afgelopen jaar honderdduizenden euro's aan politici uit onder meer Nederland in ruil voor standpunten tegen Oekraïne en de EU. Het complot werd woensdagmiddag door de Tsjechische geheime dienst onthuld. Onder meer de PVV en GroenLinks-PvdA noemen het ‘onaanvaardbaar’ en ‘zorgelijk’ en willen opheldering van de Nederlandse autoriteiten. -
-
Phishing-alarm, test nu of jouw gegevens circuleren onder criminelen