Kiezers willen dat de overheid de zorg weer in handen neemt

Dat blijkt uit een onderzoek van het onderzoeksbureau Ipsos, op verzoek van Trouw. Ipsos legde een aantal vragen over het Nederlandse zorgstelsel voor aan een kleine duizend mensen. Dat is een representatieve steekproef van de Nederlandse bevolking.

Opvallend is dat het onderzoek uitwijst dat Nederlanders veel minder kritisch zijn over het eigen risico: als het betekent dat de premie stijgt, wil slechts een op de drie Nederlanders het huidige eigen risico afschaffen. Zelfs onder de SP-kiezers is vanwege deze afweging 'maar' 60 procent voor afschaffen van het eigen risico, terwijl de partij onder meer met de slogan 'zet de zaag in het eigen risico' de campagne in gaat. In de politiek is juist een omgekeerde trend zichtbaar: veel partijen willen af van het eigen risico en weinig partijen willen het zorgstelsel opnieuw inrichten.

Nationaal zorgfonds

Met de verkiezingen op komst, onderzocht Ipsos ook hoe de mening van de Nederlanders overeenkomt met die van de partij van hun voorkeur. Zo ontdekte Ipsos dat veel rechtse kiezers sympathie hebben voor linkse standpunten.

Zo blijkt het SP-plan voor een 'nationaal zorgfonds' ook onder VVD-kiezers steun te krijgen. Van hen antwoordt 48 procent 'ja' op de vraag of er één zorgfonds van de overheid moet komen.

In de CDA-achterban staat een meerderheid van 59 procent achter de gedachte dat de overheid de zorg regelt, in plaats van het huidige systeem waarin verzekeraars dat doen. Dit is opvallend, want de christendemocraten stonden mede aan de wieg van het zorgstelsel.

Ook de kiezers van de PVV en de ouderenpartij 50Plus willen breken met de verzekeraars. Van de PVV-achterban wil maar liefst 75 procent liever dat de overheid met een eigen zorgfonds komt, hoewel hun partij dat zelf anders ziet. De enigen die nog een groot vertrouwen houden in de sturende rol voor de verzekeraars, zijn de aanhangers van de SGP.

Uit het onderzoek blijkt ook dat solidariteit tussen generaties nog altijd springlevend is. De meeste Nederlanders vinden het geen goed idee om ouderen naar draagkracht te laten meebetalen aan hun eigen zorgkosten. Slechts een op de drie vindt dat rijke ouderen sommige zorgkosten uit eigen portemonnee kunnen betalen.

(Tekst loopt door onder de grafiek)

Interviews

Trouw vroeg drie kiezers naar hun ideeën over de zorg. Interviews: Edwin Kreulen en Rianne Oosterom.

"Ik hoop dat de Nationale Zorgpolis er komt. De SP pleit daarvoor en dat is al jaren mijn partij, maar ik zie nog onvoldoende steun van andere partijen. Ik vind het echt schandalig dat mensen met een chronische ziekte meer moeten betalen voor de zorg dan anderen. Die hebben daar toch niet om gevraagd? Ik ben relatief gezond en ik vind het prima om mee te betalen aan de zorg voor anderen.

Bij mijn moeder heb ik gezien wat de schade was van de veranderingen in de ouderenzorg. Ze woonde prima in een verzorgingshuis, maar dat ging sluiten. Vervolgens kwam ze in een prachtig mooie grote flat, maar ze was heel eenzaam.

In die instelling moest flink worden bezuinigd en ze moest voor eenvoudige dingen als een broodje al betalen. Ik heb daar flink tegen geprotesteerd. Nu heeft ze net haar heup gebroken. Heel pijnlijk, maar ze kwam wel op een revalidatieafdeling terecht waar de zorg zoveel beter en menselijk is. Dat is helaas tijdelijk, ze zal weer terug moeten. Ik ga nu maar proberen haar te laten plaatsen in een instelling bij mij in de buurt.

Ik zie bij mijn dochter hoe de zorg de laatste jaren is uitgekleed. Zowel zijzelf als mijn kleinzoon heeft ziekenhuiszorg nodig. Ze heeft uitgerekend dat ze daarvoor jaarlijks 2600 euro extra moet gaan betalen. De zorgpremie is verhoogd net als het eigen risico, en de extra bijdrage die chronische zieken eerst kregen is ook al verdwenen. Dat moeten we in Nederland niet toestaan."

"Ik ben nogal een kwakkelaar. Mijn ene been is korter dan het andere, dus ik heb zooltjes nodig. Ik had een nekhernia en ben meerdere keren aan staar geopereerd; ik maak dus veel gebruik van zorg. Toen ik drie jaar geleden werkloos werd, merkte ik pas hoe hoog het eigen risico is. Ik moet de afgelopen twee jaar nog afbetalen en nu is het nieuwe jaar alweer aangebroken.

Ik heb de afgelopen jaren het ene gat met het andere gevuld. Ik krijg nog elke maand geld van mijn zus, ik ben 53, ik schaam me dood! Dat gedoe met geld brengt kopzorgen met zich mee, wat weer leidt tot meer kwaaltjes. Als je niet goed in je vel zit, gaat je gezondheid sneller achteruit, dat heb ik gemerkt.

Mijn vrienden zeggen weleens dat we blij moeten zijn dat onze zorg zo goedkoop is. Tja, wie gewoon een inkomen heeft, hoeft zich inderdaad geen zorgen te maken. Maar als je van een uitkering leeft, wordt het een heel ander verhaal. Ik hoop dat de politiek zich komend jaar buigt over hoe het eigen risico ook voor lage inkomens betaalbaar kan worden.

Ik vind het absurd dat iemand die maandelijks 10.000 euro vangt, evenveel eigen risico betaalt als iemand die 1100 euro verdient. Waarom relateren we het niet aan inkomen? Dat lijkt mij wel wat: hoe meer je verdient, hoe meer eigen risico je betaalt. Vanaf 1 februari heb ik een vast contract, dan kan ik beginnen met het afbetalen het openstaande eigen risico."

"Ik heb een zoon die nu achttien jaar is en al lang epileptische aanvallen heeft. Daardoor functioneert hij verstandelijk inmiddels op het niveau van een kind van drie maanden. Hij heeft 24 uur per dag zorg nodig, inclusief medische begeleiding. Zorg is voor mij een heel belangrijk thema in de verkiezingen. Want als ik kijk naar het budget dat wij krijgen, kan ik daarvoor hoogstens 24 uur per week inkopen. Ik moest mijn baan opzeggen om de zorg voor mijn zoon te regelen.

Binnenkort valt mijn zoon bovendien onder de Wet langdurige zorg en de kans is groot dat het budget dan een stuk lager wordt. Met ouders die in dezelfde situatie zitten vrezen wij dat het pleidooi van Hugo Borst voor de ouderenzorg ertoe leidt dat geld wordt weggehaald bij de zorg voor gehandicapten. Ouderenzorg krijgt sowieso de meeste aandacht.

Vijf jaar geleden is mijn zoon verhuisd naar een instelling, maar ik werd er na een paar jaar helemaal gek van omdat er daar onvoldoende gebeurde. Ik moest vaak alsnog te hulp schieten. Daarom woont hij inmiddels weer bij ons. Hij mag voorlopig nog naar de dagbesteding voor minderjarigen, maar dat zal over een tijdje een plek voor volwassenen moeten worden. De nieuwe wet schrijft voor dat we die dagbesteding binnen negen kilometer van ons huis vinden, anders wordt het vervoer niet vergoed. Dat zal hier in Gelderland nog een flinke opgave worden.

Ik kom uit een VVD-familie, maar voor de zorg kan ik niet meer op die partij stemmen. Toch zal ik niet zomaar overstappen naar de SP, de economie kan niet draaien op zorg. Ik weet het, mijn zoon is duur voor de zorg en het budget dat we krijgen is al behoorlijk hoog. Maar ik hoor liever dat de samenleving dat maar gedeeltelijk wil betalen dan zoals nu, waarin de belofte is dat er hulp genoeg is terwijl dat in de realiteit niet zo is."