DNB: 700.000 werklozen in 2021, economie in één klap vijf jaar terug

Nederland krijgt het economisch zwaarder te verduren dan verwacht. Dat zegt De Nederlandsche Bank (DNB) maandag in haar halfjaarlijkse economische voorspellingen. In maart schetste het Centraal Planbureau (CPB) nog in vier scenario’s de gevolgen van de coronacrisis – van somber maar kort, tot ­desastreus en lang. DNB gaat daar, nu de impact steeds duidelijker wordt, precies tussenin zitten.

Vooral de gevolgen voor de werkgelegenheid zijn groot. Dit jaar loopt de werkloosheid volgens DNB op tot 4,6 procent van de beroepsbevolking. Volgend jaar stijgt de werkloosheid naar 7,3 procent: 700.000 Nederlanders zijn dan op zoek naar een baan, meer dan een verdubbeling in vergelijking met nu en vergelijkbaar met het aantal werkzoekenden aan het einde van de ­vorige crisis. In maart, voor de corona-uitbraak, was de werkloosheid nog 2,9 procent.

“Je kunt gerust zeggen dat het een historisch dieptepunt is,” zegt DNB-bestuurder Olaf Sleijpen. De centrale bank acht de kans groot dat de crisis dieper zal blijken dan nu verwacht. “Het herstel is zeer moeilijk te voorspellen, doordat er veel onzekerheden zijn, met name over hoe snel de pandemie onder controle komt en hoe snel de internationale economie zich zal herstellen.”

In 2023 is nog altijd bijna 6 procent van de beroepsbevolking op zoek naar een baan, voorspelt DNB. In werkelijkheid is het aantal werkloze baanzoekers dan nog veel groter. Mensen die bijvoorbeeld niet direct of geheel in aanmerking komen voor werk, zijn in dat cijfer niet meegerekend. Volgens DNB kunnen de komende jaren weleens ruim 1,5 miljoen mensen op zoek zijn naar werk of extra uren.

Vooral vast personeel

De kans op het vinden van een baan is de afgelopen maanden al flink afgenomen. In het eerste kwartaal – grotendeels voor de coronacrisis uitbrak – nam het aantal vacatures met 60.000 af, de grootste daling ooit in een kwartaal. De werkgelegenheid daalt dit jaar 1,4 procentpunt, wat sinds 1977 niet meer is voorgekomen. Die afname zou nog veel groter zijn geweest zonder de salarissteun die de overheid bedrijven verschaft.

Freelancers, uitzendkrachten en zzp’ers worden nu als eersten getroffen, maar op langere ­termijn zullen de grootste klappen onder vast personeel vallen. Wie wel werk houdt, hoeft niet te rekenen op meer koopkracht. DNB verwacht dat in 2022 de gemiddelde loonstijging in Nederland slechts 0,7 procent is – ver onder de voor dan voorspelde inflatie van 1,5 procent. Bovendien zullen bedrijven proberen werknemers gemiddeld minder uren te laten werken.

De coronacrisis werpt onze economie volgens de voorspelling van DNB in één klap vijf jaar ­terug. De belangrijkste graadmeter voor ons economisch welzijn, het bruto binnenlands product (bbp, de optelsom van alle goederen en diensten die in Nederland worden geproduceerd) krimpt dit jaar twee keer zo hard als tijdens de kredietcrisis.

Doordat bedrijven minder produceren en ­consumenten minder kopen, daalt dat bbp met 6,4 procentpunt, de grootste afname sinds de ­Tweede Wereldoorlog. De centrale bank schat de ­coronacrisis daarmee zo ongeveer midden in de vier crisisscenario’s die het Centraal Plan­bureau eind maart opstelde. In 2013 was voor het laatst sprake van economische krimp.

Tweede uitbraak

Weliswaar kan, mits er geen tweede uitbraak van Covid-19 komt, de economie in de tweede helft van dit jaar snel groeien, maar dat zal nooit voldoende zijn om ook maar in de buurt van herstel te komen.

DNB bevestigt ook dat er een grotere kans is op een nieuwe bankencrisis, zoals het CPB vorige week al aangaf, maar gaat niet uit van een systeemcrisis zoals in 2008, toen banken door de overheid overeind moesten worden gehouden.

DNB is wel tevreden over de acties van de overheid. “Het beleid dat is ingezet door een soort airbag te vormen om de impact van de coronacrisis op te vangen is ­verstandig beleid,” zegt Sleijpen. “Landen als Zweden en Brazilië bewijzen dat de impact ­zowel maatschappelijk als economisch nog veel groter is als je niet afdoende maatregelen neemt.”