‘Werkloosheid loopt op, huizenprijzen dalen beperkt’

DNB gaat ervan uit dat de economie dit jaar met 6,4 procent krimpt. ,,Maar die raming is onzeker. Het risico dat het nog slechter gaat is zeker niet denkbeeldig’’, waarschuwt Olaf Sleijpen, directeur Monetaire Zaken bij DNB.

Met de voorspelde krimp is de economie terug op het niveau van 2015. Duidelijk is in elk geval dat de klap groter is dan eerder verwacht en dat het herstel langzamer zal gaan. In eerste instantie werd gehoopt op een V-vormig herstel, een diepe duik, gevolgd door een snel herstel. ,,Maar nu lijkt het meer op een U of misschien een W, maar geen V’’, aldus Sleijpen.

Werknemers worden hard geraakt door de crisis. Zo zal de werkloosheid fors toenemen van 4,6 procent dit jaar tot 7,3 procent in 2021. In eerste instantie zullen vooral flexwerkers en zzp’ers de klappen opvangen, verwacht DNB. Daarnaast zullen minder mensen zich op de arbeidsmarkt melden. Jongeren zullen sneller geneigd zijn langer door te studeren als er toch geen uitzicht is op een baan. En mensen die werkloos worden, zullen zich ook pas melden als er kans op ander werk is.

De oplopende werkloosheid heeft ook gevolgen voor de lonen. Voor het eerst sinds jaren was er sprake van forse loonstijgingen. Maar die pret is al weer over, verwacht Sleijpen. ,,In 2019 stegen de lonen gemiddeld 2,4 procent. Voor dit jaar verwachten we een loongroei van 1,9 procent en voor de jaren daarna 1,0 en 0,7 procent respectievelijk.’’ Daarmee blijft de loongroei onder de inflatie, dus gaat de koopkracht achteruit.

De teruggang zit hem vooral in de incidentele loonstijgingen verwacht DNB. Er zullen minder bonussen worden uitgekeerd bijvoorbeeld. Door de oplopende werkloosheid verslechtert bovendien de onderhandelingspositie van de vakbonden. Dat maakt de kans op structurele loonstijging ook kleiner.

De huizenprijzen worden ook geraakt door de crisis, verwacht DNB. ,,Maar de daling zal beperkt blijven’’, denkt Sleijpen. ,,Aan de ene kant is er minder vraag door de werkloosheid en het afgenomen consumentenvertrouwen. Aan de andere kant blijft de schaarste bestaan.’’ DNB roept de overheid op om de bouw te blijven stimuleren. Dat verlicht het maatschappelijk probleem van de woningnood en is goed voor de economische groei.

De crisis slaat de overheidsuitgaven ook uit het lood. Door alle steunmaatregelen loopt het financieringstekort op, evenals de staatsschuld. Normaal gesproken is DNB de eerste die het kabinet waarschuwt om de financiën op orde te krijgen. Maar niet bij deze crisis. ,,We denken dat dit goed beleid is van de overheid. De coronapandemie is vergelijkbaar met een meteoriet die inslaat. De overheid is de verzekeraar’’, aldus Sleijpen.

Nederland profiteert nu juist van het zuinige overheidsbeleid van de afgelopen jaren. ,,Onze uitgangspositie is goed dankzij de buffers die de afgelopen jaren zijn opgebouwd. De houdbaarheid van de schuld komt niet in gevaar. We mogen de tijd nemen om de schulden af te bouwen.’’

Sleijpen ging ook in op de discussie tussen volksgezondheid en economie. Leggen alle maatregelen, zoals een lockdown, niet een te zware hypotheek op de economie? Sleijpen zegt dat er geen sprake is van een afruil tussen volksgezondheid en groei. ,,We hebben een eenvoudig model gemaakt en daaruit blijkt dat gerichte maatregelen juist het beste zijn. Het beleid van de overheid om de beperkingen geleidelijk op te heffen en tegelijk met veel testen in de gaten houden of het virus zich verspreidt, is het beste beleid.’’

De directeur Monetair Toezicht wijst op de negatieve effecten van niets of onvoldoende doen. ,,Kijk naar Zweden, dat land nam weinig maatregelen en nu pakt het toch niet goed uit.’’ De directeur wijst er op dat bij onvoldoende maatregelen mensen zelf thuis blijven en minder gaan uitgeven. Bovendien raken dan meer mensen besmet en dat heeft weer gevolgen voor het arbeidsaanbod.

Bekijk hieronder het fragment met faillissementsexpert Robert Jan Blom over de economische crisis: