De economische crisis als gevolg van de corona-uitbraak is met een beetje geluk het dieptepunt al gepasseerd, maar de pijnlijke gevolgen gaat de maatschappij nog lang voelen. Pas volgend jaar komt de grote werkloosheidsgolf.
Dat verwacht De Nederlandsche Bank (DNB). In een vandaag gepubliceerde raming gaat DNB er vanuit dat de economie dit jaar met 6,4 procent krimpt. Dat is ongekend en ongeveer twee keer zo'n diepe recessie als tijdens de kredietcrisis.
Ergste nog niet achter de rug
DNB schat in dat de economie al vanaf de tweede helft van dit jaar weer kan gaan groeien, omdat veel lockdownmaatregelen worden versoepeld. Het is logisch dat er dan snel weer groei optreedt, vooral voor sectoren die de afgelopen maanden helemaal of grotendeels stil lagen.
Maar dat wil niet zeggen dat het ergste al achter de rug is. De werkloosheid stijgt dit jaar naar verwachting naar 4,6 procent, dat was voor de crisis 2,9 procent. Maar de meeste mensen zullen pas volgend jaar hun baan verliezen door de crisis, voorspelt DNB.
In 2021 loopt de werkloosheid op naar 7,3 procent. Dat betekent dat er tegen die tijd zo’n 700.000 mensen zonder werk zitten die wel op zoek zijn naar werk. Dat is ruim 400.000 meer dan in maart van dit jaar.
Vertraging
Het duurt dus best even voordat de crisis zich ook daadwerkelijk vertaalt in veel meer werkloosheid. Dat heeft met een aantal zaken te maken, schrijft DNB. Voor een groot deel komt dat door kabinetsbeleid. Via de NOW-regeling kunnen bedrijven een groot deel van de loonkosten voorlopig vergoed krijgen, waardoor er veel ontslagen op de korte termijn worden voorkomen.
Daarnaast duurt het altijd even voordat bedrijven daadwerkelijk in hun personeelsbestand gaan snijden. Vaak wordt er eerst geprobeerd om het aantal gewerkte uren te verminderen en contracten kun je doorgaans niet van de ene op de andere dag ontbinden.
Daarom denkt DNB dat het aantal werklozen pas volgend jaar zijn hoogtepunt bereikt, en pas weer gaat dalen als de economie al weer even aan het groeien is.
1,5 miljoen mensen willen straks (meer) werken
En DNB heeft nog meer slecht nieuws. Want als je kijkt naar het zogenoemde 'onbenutte arbeidspotentieel', dan ziet het er allemaal nog slechter uit. De werkloosheid geeft namelijk alleen maar aan hoeveel mensen er geen baan hebben, daar wel naar zoeken én direct beschikbaar zijn.
Het onbenut arbeidspotentieel is een som van de werklozen, mensen met een baan die liever meer uren zouden werken, ontmoedigden die zijn gestopt met zoeken omdat er toch niks is te vinden en werkzoekenden die niet direct beschikbaar zijn. Dit getal zou bijna kunnen verdubbelen naar 1,5 miljoen mensen.
Lonen stijgen amper
Ook voor de mensen die wel hun baan houden, heeft DNB slecht nieuws. Want de lonen zullen de komende jaren amper stijgen. Er zijn nog niet veel loonafspraken gemaakt voor de jaren 2020 en 2021, schrijft de centrale bank, en de onderhandelingspositie van werknemers is opeens sterk verslechterd.
Daardoor zullen de lonen de komende jaren waarschijnlijk minder hard stijgen dan de inflatie, die trouwens ook al niet hoog zal zijn. Dat betekent dat de koopkracht van huishoudens gaat afnemen.
Groei in 2021 en 2022
In het basisscenario van DNB groeit de economie in de jaren 2021 en 2022 weer met respectievelijk 2,9 en 2,4 procent. Maar dan is de schade nog steeds niet helemaal teniet gedaan. In het scenario gaat DNB er vanuit dat beperkende maatregelen tot zeker halverwege volgend jaar noodzakelijk blijven en dat er tegen die tijd een 'medische oplossing' beschikbaar is. Een vaccin of medicijn dus.
Als het anders loopt, kan het dus zijn dat de voorspellingen niet zoveel waard blijken. DNB heeft ook nog een zeer optimistisch scenario uitgewerkt waarin de economie dit jaar met slechts 3,4 procent krimpt en een zeer zwart scenario waarin een daling van 11,8 procent is voorzien.
