Direct naar artikelinhoud
Analyse

Appjes Halsema aan Grapperhaus tonen burgemeester die hecht aan beeldvorming

Burgemeester Femke Halsema in gesprek met demonstranten tijdens het protest op de Dam.Beeld Sem van der Wal/ANP

Het openbaren van de Whatsapp-gesprekken tussen minister van Justitie Grapperhaus en burgemeester Halsema helpt haar op de korte termijn. Maar het laat ook zien dat de burgemeester wel erg bezig is met de beeldvorming en dat maakt kwetsbaar.

‘Geheel met je eens,’ antwoordt justitieminister Ferd Grapperhaus maandagmiddag. Halsema heeft hem rond 17.00 uur per Whatsapp op de hoogte gebracht van de situatie in Amsterdam, als de Dam vol begint te stromen en duidelijk wordt dat anderhalve meter afstand houden geen optie meer is. Ze vertelt over haar beslissing om de manifestatie niet te laten opbreken: ‘Daarvoor zijn de emoties te groot en wij willen dat het vriendelijk verloopt.’

De hoogste baas van de politie betuigt dus duidelijk steun aan de beslissing om niet in te grijpen, terwijl op dat moment half opiniërend Nederland via sociale media ventileert dat dit wél zou moeten gebeuren. ‘Die 1,5 meter niet handhaven is jullie beslissing, maar zoals ik al zei: die begrijp ik wel,’ bericht hij Halsema.

Doordacht en afgestemd

Grapperhaus heeft de conversatie op verzoek van Tweede Kamerlid Geert Wilders (PVV) donderdagmiddag openbaar gemaakt. Met deze berichtjes in het achterhoofd is het begrijpelijk dat burgemeester Halsema daar helemaal geen bezwaar tegen had. Hiermee kan de burgemeester tijdens het spoeddebat in de raad volgende week onderbouwen dat haar besluit om de Dam niet te laten ontruimen, doordacht was en afgestemd met de politie en het kabinet. Een politieke opsteker.

Maar de conversatie met Grapperhaus openbaart ook een ander beeld van de burgemeester: dat van een bestuurder die behoorlijk geraakt wordt door wat media en opiniemakers over haar publiceren. ‘Telegraaf gaat helemaal los,’ zegt Halsema tegen de minister als de krant van wakker Nederland inzoomt op het feit dat de anderhalve meterregels massaal werden genegeerd op de Dam. Kennelijk had Halsema niet verwacht dat bij het nemen van een controversieel besluit – zo kun je het opzijschuiven van de coronaregels wel noemen – stevige kritiek hoort.

Deze eigenschap herkennen mensen die veel met haar te maken hebben. Wie het niet met Halsema eens is, is al snel een tegenstander. 

‘Gouden kans voor rechts’

Een paar uur na de demonstratie, als Grapperhaus een verklaring heeft gegeven waarin hij de aanwezigheid van 5000 mensen bekritiseert, reageert Halsema als door een wesp gestoken. ‘In stormen moeten we soms pal staan. En ik begrijp goed dat rechts Nederland een gouden kans ziet.’ Niet wat er gezegd wordt, maar wie het zegt, zorgt blijkbaar voor stress.

Deze Whatsappberichten aan Grapperhaus bewijzen dat de burgemeester zich erg druk maakt om het plaatje. Terwijl de crisis voorbij is, de politie geen geweld hoefde te gebruiken en de Dam onbeschadigd is gebleven – allemaal precies wat Halsema beoogde – fixeert zij op het imagoverlies in de beeldvorming. Zelfs tot na middernacht kissebissen de burgemeester en de minister over wat de pers ervan vindt.

Het zullen sporen zijn van de oude Femke Halsema, het oppositie-Kamerlid van GroenLinks dat ruim tien jaar geleden premier Balkenende zeer effectief het leven zuur maakte. De voortdurende aandacht voor het nieuws, het winnen of verliezen in de krant en de vraag hoe je uitingen worden beoordeeld, horen vooral bij het vak van volksvertegenwoordigers.

Boeroepers moeten bijzaak zijn

Nu staat Halsema aan de andere kant en is zij zelf het gezag. Voor een burgemeester zou het plaatje bijzaak moeten zijn. Ze worden niet voor niets door de Kroon benoemd, voor een ruime zittingstermijn van zes jaar. Wat de mensen van haar vinden, al helemaal de boeroepers van buiten Amsterdam, is bij deze baan niet zo belangrijk.

Halsema staat hier overigens niet alleen in. Haar voorganger Van der Laan heeft zich in een openstaande microfoon ook wel eens wraakzuchtig laten ontvallen dat de landelijke pers er vooral bij was om hem het leven zuur te maken. En Van der Laan zei ook wel eens iets controversieels, zoals die keer dat hij Amsterdammers in een radiointerview te lief inschatte voor massale aanrandingen zoals op nieuwjaarsnacht in Keulen. Ophef, gedoe, spoeddebatten, et cetera: er is niets nieuws onder de zon. 

En bovendien, welke burgemeester van een grote stad, ligt tegenwoordig niet onder vuur van populisten en rechtse media? Ahmed Marcouch, Ahmed Aboutaleb, Jozias van Aartsen, Aleid Wolfsen en Pauline Krikke hebben in hun tijd allemaal een behandeling gehad waar de honden geen brood van lusten. Ze moesten op enig moment allemaal zo snel mogelijk opstappen, als het aan Geert Wilders en de zijnen lag. Op wie maakt dat nog indruk?

Als de burgemeester daar ‘s avonds wakker van blijft liggen, gaat deze ambtstermijn nog heel lang duren. De echte problemen, zoals een pandemie, discriminatie van mensen van kleur en het welzijn van ruim 800.000 Amsterdammers vergen meer dan genoeg energie.