Trump: “We beëindigen vandaag onze relatie met de WHO”, extra sancties tegen China om aanpak Hongkong

China heeft volgens Trump zijn belofte in officiële verdragen gebroken om de autonomie van Hongkong te respecteren. China kan op basis van de nieuwe veiligheidswet, die deze week werd goedgekeurd, ingrijpen in veiligheidskwesties van Hongkong, dat sinds 1997 een autonoom onderdeel is van het land met relatief veel vrijheden. Gevreesd word dat die vrijheden door de nieuwe wet worden beknot. In Hongkong wordt al dagenlang hevig geprotesteerd.

Trump haalde op zijn persconferentie zwaar uit naar China en had het eerst over de coronapandemie. “De wereld lijdt nu door de Chinese regering” klonk het, waarna hij het land opnieuw beschuldigde de corona-uitbraak in de provincie Wuhan met opzet verdoezeld te hebben in een doofpotoperatie. “China is de wereld antwoorden verschuldigd. Ze lieten toe het virus vrijuit naar Europa en de Verenigde Staten te verspreiden. Waarom werd het niet naar Peking verspreid?”

Trump kondigde daarom aan “vandaag onze relatie met de Wereldgezondheidsorganisatie te beëindigen omdat ze er niet in zijn geslaagd de gevraagde en noodzakelijke hervormingen door te voeren. We zullen de fondsen omleiden naar andere, wereldwijde en verdiende dringende publieke gezondheidsnoden.” De WHO wordt volgens Trump “gemanipuleerd” door China. Volgens Trump zette de Chinese overheid de WHO onder druk om de wereld te misleiden toen de Chinese autoriteiten voor het eerst het virus hadden ontdekt.

De president kondigde in april al aan de Amerikaanse bijdrage voor de WHO stop te zetten. Trump merkte op dat China maar 40 miljoen dollar per jaar bijdraagt aan de WHO, terwijl de VS volgens hem jaarlijks ruim 450 miljoen dollar toevoegen aan het budget van de WHO. Voorts komen er inreisbeperkingen voor een aantal Chinezen, net als financiële beperkingen voor Chinese bedrijven op de Amerikaanse markt. 

Ook worden er maatregelen getroffen om de speciale relatie tussen Hongkong en de Verenigde Staten te herzien. “China’s laatste inmenging maakt duidelijk dat Hongkong niet langer autonoom genoeg is om een speciale behandeling te krijgen”, aldus Trump. Hongkong geniet als autonoom onderdeel van China tot nu van bepaalde uitzonderingen in de regels, die de VS wel voor China hanteren. Daardoor kon de regio floreren als financieel centrum. 

Maar, aldus Trump, “het is duidelijk dat China afstapt van het systeem van ‘Eén land, twee systemen' en gaat naar ‘Eén land, één systeem’. “Daarom draag ik mijn regering op om het proces te starten van de eliminatie van beleidsvrijstellingen die Hongkong een andere en speciale behandeling toekennen”, aldus de president. Volgens hem zal dit alle akkoorden met Hongkong treffen, zoals de overlevering van gezochte personen, exportcontroles en de behandeling van Hongkong als een douanegebied afzonderlijk van het Chinese vasteland. Het gedrag van Peking tegenover Hongkong is een “tragedie voor de bevolking van Hongkong, voor China en voor de hele wereld”, zei hij. 

De Amerikaanse president kondigde ook beperkingen aan voor Chinese studenten die naar de Verenigde Staten willen. Trump zei dat hij het universitair onderzoek in de Verenigde Staten beter wil beschermen. “Bepaalde Chinese burgers die we als potentieel gevaarlijk voor de veiligheid hebben geïdentificeerd, zullen zo geen toegang tot het grondgebied krijgen”. Trump gewaagde van Chinese bedrijfsspionnage en diefstal van Amerikaanse intellectuele eigendom. 

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo verklaarde eerder deze week al Hongkong niet langer meer als autonoom te kunnen beschouwen. Hongkong werd in 1997 door het Verenigd Koninkrijk overgedragen aan China, dat zich in een verdrag ertoe verplichtte de autonomie van het gebied tot minstens 2047 te waarborgen.

Het Witte Huis houdt bij de financiële sancties nog wel kruit droog. De Amerikaanse regering wil volgens Bloomberg nog ruimte overhouden voor zwaardere sancties als die nodig zijn. Naar verluidt treedt Washington ook terughoudend op met sancties om de internationale financiële markten niet te veel te verstoren.

Europa van zijn kant legt China geen sancties op, en hield het vandaag bij een lauwe verklaring dat de Chinese veiligheidswet de autonomie van Hongkong en het principe van ‘één land, twee systemen’ “ernstig dreigt te ondermijnen”. Sancties “zijn niet de manier waarop we onze problemen met China oplossen”, zei de hoge vertegenwoordiger van het Europees buitenlands beleid Josep Borrell vanmiddag.

Lees ook:

- Politie Hongkong grijpt in met traangas en waterkanon bij nieuwe betoging, Peking waarschuwt dat veiligheidswet “onverwijld” ingevoerd moet worden

- Chinees Volkscongres keurt controversiële veiligheidswet Hongkong goed, VS betreuren verlies autonomie

- Europese Unie bezorgd over veiligheidswet Hongkong, maar zal geen sancties opleggen