In naam van God, zegt dit omstreden Amerikaanse kerkgenootschap: slik natriumchloriet

Steven Soeten (62) uit het Overijsselse Belt-Schutsloot had geluisterd naar een persconferentie van Donald Trump in Washington. Vlak erna schreef hij de Amerikaanse president een brief. Het was 24 april. Trump had, tot vrijwel ieders verbazing, een onorthodox middel tegen het coronavirus aangeprezen: ontsmettingsmiddel. „Ik kijk naar ontsmettingsmiddel, dat het [virus] doodt in één minuut. Één minuut. En er is een manier dat we zoiets kunnen doen, door middel van injectie, of bijna als een schoonmaakbeurt. Want het virus komt in de longen en doet daar allerlei dingen. Het zou interessant zijn dat eens uit te zoeken.”

Trump kwam een dag later, na een wereldwijde storm van kritiek en hilariteit, terug op zijn uitspraak. Het was „sarcastisch” bedoeld, zei hij. Toch schreef Steven Soeten een lange brief waarin hij de president bedankte voor zijn „sarcasme, intelligentie en heldendom”. Soeten: „U bent een echte HELD door uw interesse kenbaar te hebben gemaakt in het testen van desinfecterende middelen tegen het coronavirus.”

Steven Soeten was tot voor kort bisschop in Nederland van het kerkgenootschap Genesis II Church of Health and Healing. Een conflict met de kerkleiding in de Verenigde Staten leidde tot een breuk, al staat Soeten nog steeds achter de centrale boodschap van Genesis II. De kerk promoot en verkoopt Miracle Mineral Supplement (MMS), een mengsel van natriumchloriet, citroenzuur en gedistilleerd water. MMS zou ziektes genezen als kanker, diabetes, aids en malaria. Nu bevordert Genesis II MMS als middel tegen het coronavirus.

Lees ook ‘Het was een shock dat de overheid niet om me geeft’

Vrij van vaccinaties

Genesis II – hoofdkantoor: Bradenton, Florida – noemt zichzelf een „zeer ongebruikelijke kerk”. De „areligieuze” gemeenschap gelooft, volgens de eigen belijdenis, „dat onze geesten in onze tempel of ons fysieke lichaam leven, en dat daarom deze tempel op schone wijze onderhouden moet worden, zoals God, onze Schepper, dat vraagt”. Leden krijgen een lidmaatschapskaart, waarmee zij, of hun kinderen, in de VS op religieuze gronden vrijstelling kunnen krijgen van vaccinaties, in welke staat ze ook wonen.

De belangrijkste missie van aartsbisschop Mark Grenon, de leider van de kerk, is de verkoop en promotie van MMS. Het toedienen van het middel is volgens de kerk een „sacrament”. De kerk houdt geen wekelijkse samenkomsten, maar is online erg actief. Via filmpjes op de website van de kerk legt Grenon uit hoe hij MMS bereidt en toedient. Hij zendt ook een wekelijkse podcast uit. Op sociale media als YouTube en Twitter is de kerk niet welkom.

De brief die Steven Soeten aan Trump schreef, was de tweede pro-MMS-brief die de president ontving. Een paar dagen vóór de persconferentie van Trump stuurde kerkleider Mark Grenon ook een brief aan het Witte Huis. Grenon prees MMS aan als „een prachtig ontgiftingsmiddel dat 99 procent van de ziekteverwekkers in het lichaam kan doden”, en Covid-19 uit het menselijk lichaam kan verwijderen. Het is niet zeker, maar de kans bestaat, schreef The Guardian, dat Trump deze brief onder ogen had gekregen en daarom ontsmettingsmiddel aanprees. Grenons boodschap werd verspreid door prominente Trump-aanhangers op sociale media. Ook zo kan de brief de aandacht van het Witte Huis gevangen hebben.

Grenon had een actuele reden om Trump te schrijven. De Amerikaanse toezichthouder Food and Drug Administration (FDA) waarschuwt tegen het drinken van MMS. Het is „een gevaarlijk bleekmiddel dat serieuze en potentieel levensbedreigende bijwerkingen heeft”. De FDA kondigde „zware maatregelen” aan tegen producten die verkocht worden als geneesmiddel tegen het coronavirus, zoals MMS. In april oordeelde een federale rechtbank dat MMS niet langer verkocht mag worden in de VS. Mark Grenon zei in zijn podcast over die brief: „Als wij ons niet uitspreken, dan verliezen alle kerken in Amerika hun rechten, hun sacramenten. Het Eerste Amendement [van de Grondwet, dat vrijheid van godsdienst garandeert] staat op het spel.” Grenon: „Laten we groter worden dan YouTube, groter dan Google. We moeten de wereld veranderen. Weg met de industrie van de reguliere gezondheidszorg. God zegene u!”

Een paar uur na de persconferentie van Trump was Grenon positiever gestemd. Op Facebook schreef hij: „Trump heeft de MMS en alle informatie!!! Er zijn dingen in gang gezet, mensen! God, help anderen de Waarheid in te zien!”

Helend chloor

Genesis II ontstond midden jaren negentig. De Amerikaan Jim Humble, een voormalig Scientology-lid, was op zoek naar goud in de Zuid-Amerikaanse jungle, toen twee expeditieleden werden geveld door malaria. Humble, vertelde hij later, had niets anders bij zich dan chloormiddel om water te zuiveren. Na inname van het middeltje knapten ze volgens Humble op. Daarmee was, schreef hij, het bewijs geleverd voor de helende werking van chloor. Hij zou de rest van zijn leven spenderen aan het promoten en verkopen van chloor als medicijn.

Jim Humble experimenteerde voornamelijk in Afrika met het toedienen van het middel, omdat dergelijke experimenten daar gemakkelijker zijn uit te voeren vanwege gebrekkig toezicht. Hij trok internationaal steeds meer aanhangers, die in navolging van Humble aan het experimenteren sloegen in Afrika. Zoals de Nederlander Leo Koehof. Online zijn video’s te vinden van Koehof die in een Oegandees ziekenhuis een test uitvoert op malariapatiënten. Na toediening van MMS zouden ze allemaal zijn genezen, claimt de Nederlander in de video. Koehof, vorig jaar overleden, verdiende geld aan MMS, als eigenaar van de Jim Humble uitgeverij in Amsterdam. Jaarrekeningen laten zien dat in het bedrijf tonnen omgaan. De bv beschikte in 2018 over ongeveer een half miljoen euro aan activa.

Sinds enkele jaren is Genesis II uitgebreid naar zeker vijfentwintig landen, waaronder Nederland. De eerste bisschop in Nederland, Henk de Rooij, benoemd in 2015, zegt dat je die titel ontvangt als je „successen boekt”. „Daarna mag je andere mensen opleiden en protocollen voorschrijven”, zegt de gepensioneerd homeopaat uit Weert. „Want je moet wel oppassen met MMS, je kunt het niet zomaar gaan slikken”. Hij begeleidt naar eigen zeggen met name uitbehandelde patiënten die in MMS hun laatste redmiddel zien.

Onduidelijk is hoeveel leden de kerk heeft, in de VS of in Nederland, of hoeveel mensen MMS gebruiken. Genesis II zegt „honderdduizenden” mensen te hebben geholpen. Steven Soeten verdient naar eigen zeggen tienduizenden euro’s per jaar aan de verkoop van flesjes.

Steven Soeten uit Overijssel gebruikt en verkoopt MMS, ondanks een verbod. „Mijn klanten hebben het nodig. Het gaat tegen mijn geloof in om te weigeren”.

Geslagen tot bisschop

Soeten – zwarte coltrui, leren armbandje – begon in 2006 MMS te gebruiken. „Ik had een cyste in mijn keel en de arts zei: je kan het laten zitten, of we gaan opereren. Ik had er veel last van, maar ik had er geen zin in dat mensen in je lichaam gaan snijden. In de derde maand was de cyste weg. Ik dacht: verdomme, hoe kan dat!”

Soeten ging naar eigen zeggen experimenteren met MMS. Hij ging „allemaal leuke dingen proberen”, bijvoorbeeld bij vee. „Ik kwam bij boeren met stallen van duizend koeien. Die wilden van de antibiotica af. Een aantal van die koeien hadden longontsteking. Met chloordioxide hebben we geweldige resultaten bereikt.”

In 2015 werd Soeten tot bisschop benoemd van Genesis II. Dat gebeurde op een symposium in een hotel in Weert, in aanwezigheid van kerkleider Mark Grenon. Voor 400 dollar kregen de aanwezigen boeken, een doe-het-zelf-set en een lidmaatschap van de kerk. Onlangs is Soeten geëxcommuniceerd door Mark Grenon. Dat had te maken met een discussie over een YouTube-filmpje over MSS dat Soeten niet professioneel genoeg vond. Toch waardeert hij de kerkleider. „Het is een heel agressieve revolutionair, maar niet op een nare manier. Hij schiet niet met kogels. Chloordioxide is zijn wapen.”

Steven Soeten verkoopt MMS via een webwinkel – al spreekt hij zelf liever van „verstrekken”. „Ik ben een eenvoudige jongen, klaar met mijn zakelijke leven. Ik doe het niet voor het geld.” Chloordioxide, zegt Soeten, „doodt pathogene organismen in het lichaam en ontgift. Het immuunsysteem doet de rest en het lichaam geneest vervolgens zichzelf.”

Soeten heeft een koffertje bij zich waar hij tijdens het interview een dikke stapel papier uithaalt („Lees maar door: het wetenschappelijk bewijs dat MMS corona geneest”) en een etui vol flesjes vloeistof. De ene helft is gevuld met natriumchloriet, de andere helft met opgelost zoutzuur. Gebruikers moeten de vloeistoffen zelf mengen om MMS te krijgen: een geelbruin-achtig goedje dat volgens Soeten „een beetje naar chloor ruikt”.

Braken, nierfalen

Er zít ook chloor in, zegt Antoon Opperhuizen, hoogleraar toxicologie in Maastricht en directeur van het Bureau Risicobeoordeling van de Nederlandse Voedsel- en Waren Autoriteit (NVWA). „Het werkzame middel in MMS is chloriet. Dat werkt als een wc-reiniger. Stop je het in vervuild drinkwater, dan doodt het bacteriën. Maar het is niet bedoeld om bacteriën binnen het lichaam te doden, dan dood je namelijk ook andere cellen. Bij regelmatig gebruik kunnen gebruikers grote risico’s lopen.”

Die risico’s beschreef Opperhuizen in 2018 in een NVWA-rapport over MMS. Het rapport noemde onder meer „ernstig braken, misselijkheid, diarree, nierfalen en levensbedreigende lage bloeddruk”. In dat jaar onthulde Het Parool bovendien dat een Amsterdamse bisschop van Genesis II, Stephen Oduro, alias koning Barima Asamoah Kofi IV, zieke kinderen in Ghana het middel toediende. De verkoop van MMS in Nederland is sindsdien verboden.

Advies: een overdosis

Dat betekent niet dat de verkoop is opgehouden. Zo biedt Steven Soeten het middel nog altijd online aan. „Mijn klanten hebben het nodig. Het gaat tegen mijn geloof in om te weigeren.”

Ook webshop ‘Aquarius pro life’ biedt het verboden MMS aan op de Nederlandse markt, maar het bedrijf verschuilt zich achter een holding op Cyprus waardoor onduidelijk blijft wie erachter zit. De website claimt eveneens dat MMS corona geneest, en adviseert gebruikers „een overdosis” te slikken om te voorkomen dat zij het virus krijgen.

Steven Soeten zegt dat hij „geprofessionaliseerd” is. In het begin van zijn MMS-carrière kreeg hij een boete van de NVWA van 2.500 euro. „De labels klopten niet, de flesjes en de doppen deugden niet, het moest allemaal volgens de regeltjes.” Toen MMS helemaal verboden werd, is hij het gaan aanbieden als waterzuiveringsmiddel. Hij verkoopt de losse ingrediënten in een setje van ongeveer 30 euro, inclusief verzendkosten.

Sinds de coronacrisis merkt Soeten dat de belangstelling voor zijn product toeneemt. Hij zegt drieduizend klanten te hebben geholpen, „grotendeels nieuwe mensen”. Één van hen is een 86-jarige man uit Eindhoven, die met Covid-19 in het ziekenhuis heeft gelegen. Zijn naam is op de redactie bekend. Hij slikt al drie jaar MMS, nadat hij op Facebook het artikel ‘Waarom MMS werkt’ had gelezen. „Je kon er allerlei verhalen uit de praktijk in lezen”, zegt de man. „Dat heb ik toen maar nagedaan.” In het ziekenhuis kon hij MMS niet gebruiken, vertelt de man. Maar eenmaal thuis is hij er opnieuw mee begonnen. „Ik kan niet zeker zeggen of het heeft geholpen, maar ik heb het gevoel van wel. Volgens de longarts was ik een mild geval. Misschien kreeg ik slechts die milde variant juist omdát ik MMS gebruik.”

Hoogleraar Antoon Opperhuizen: „Bij iedere pandemie neemt de vraag naar alternatieve middelen toe, ook naar vitamines en kruidenpreparaten. De angst bij iedere toxicoloog was dat er na de opmerkingen van Trump over ontsmettingsmiddel ook daarin een stijging te zien zou zijn. Voorzover ik weet, is dat niet gebeurd. Maar de groep die het in Nederland gebruikt is een kleine, sekte-achtige subpopulatie. Ik betwijfel of die goed op de radar zit.”

‘Handhaven is moeilijk’

Sinds de uitbraak van de coronacrisis is het aantal meldingen van vergiftigingen met desinfecterende middelen toegenomen, meldt het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) van de Universiteit Utrecht in een vorige week verschenen rapport. In maart en april van dit jaar kreeg het NVIC daar 76 meldingen van, terwijl het er gemiddeld 16 zijn in die periode. Soms gaat het om verkeerd gebruik van handgels, soms worden de middelen ingenomen.

Het verbod op MMS is moeilijk te handhaven, zegt Opperhuizen. „Je kan niet zomaar chloor verbieden. Dankzij chloor kunnen we hygiënisch in laboratoria werken. Daarom is het toezicht lastig. We hebben geprobeerd het als voedingssupplement van de markt te halen. Verder kunnen we weinig.”

Wereldwijd wordt er wel harder opgetreden tegen Genesis II. De kerk kreeg in Australië eerder deze maand een boete van 150.000 dollar voor het aanbevelen van MMS als middel tegen corona. In de VS is de FDA in april een rechtszaak begonnen tegen Genesis II, met als bedoeling om de verkoop van het middel volledig stil te leggen.

Mark Grenon, die zich nog gesteund voelt door Trump, klinkt in zijn podcast van deze week strijdbaar over die zaak. „We hebben geen advocaat nodig, want we hebben de beste advocaat in het universum.” Hij citeert uit Bijbelboek 1 Johannes 2: „Kinderen, ik schrijf u dit opdat u niet zondigt. Mocht een van u echter toch zondigen, dan hebben wij een pleitbezorger bij de Vader: Jezus Christus, de rechtvaardige.”

Lees ook de medische mijmeringen van Donald Trump