Direct naar artikelinhoud
Coronacrisis

De werkloosheid stijgt ongekend hard

Lege terrassen aan het Plein in Den Haag. Het personeel zit werkloos thuis.Beeld ANP, Sem van der Wal

Er vallen harde klappen op de arbeidsmarkt. In april is het aantal werkloosheidsuitkeringen (WW) gestegen met bijna 17 procent vergeleken met de maand ervoor. 

Terwijl bedrijven die de omzet zagen dalen financiële steun konden aanvragen bij de overheid om zo het personeel door te betalen, hebben toch veel mensen hun baan verloren.  In april telde het UWV 74.000 nieuwe WW-uitkeringen. Dat is fors meer dan in maart toen er 38.000 nieuwe WW-uitkeringen bijkwamen. “Zo’n grote stijging van de ene op de andere maand hebben wij niet eerder gezien tijdens de vorige crisis”, zegt Rob Witjes, arbeidsmarktdeskundige bij het UWV. In totaal telt het UWV nu 292.000 WW-uitkeringen.

Ook het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) meldde dat het werkloosheidspercentage in april “ongekend hard is gestegen”. Vorige maand daalde het aantal mensen met een baan met 160.000 naar 8,9 miljoen. Het aantal werklozen bedroeg 314.000, waarmee het werkloosheidspercentage uitkwam op 3,4. Dat was in maart nog 2,9 procent.

Minister Wopke Hoekstra van financiën heeft “onmiddellijk buikpijn” van de jongste werkloosheidscijfers, liet hij weten. “We komen uit een situatie met een enorm hoge werkgelegenheid”, zegt Hoekstra. “Dat is ontzettend goed nieuws geweest de afgelopen maanden en jaren. Maar je ziet dat het weer nu enorm hard omslaat.”

Ter vergelijking: de werkloosheid lag tijdens de vorige crisis op zijn hoogtepunt in 2014 met 7,9 procent, er waren bijna 700.000 werkzoekenden. En in maart 2016 waren er 470.000 WW-uitkeringen. Voordat de crisis uitbrak, eind 2008, lag het werkloosheidspercentage op slechts 3,6. Nu zitten we daar dus nog onder. Al zat dat niet lang zo blijven weet iedereen.

Werknemers die getroffen zijn door de coronacrisis lopen kans om na het aflopen van de WW-uitkering in de bijstand terecht te komen. Een landelijke stijging van het aantal aanvragen voor een bijstandsuitkering is nu ook al te zien. Het aantal aanvragen is in maart met 56 procent gestegen ten opzichte van februari, bleek uit gegevens van de Divosa Benchmark Werk en Inkomen. 

In alle sectoren en onder alle leeftijdsgroepen neemt de werkloosheid toe, maar de sterkste stijging was in de schoonmaak, bij uitzendbedrijven, detailhandel, cultuur, horeca en catering.  Het betreft nu nog voornamelijk mensen in de flexibele schil die hun baan kwijtraken, weet het UWV. Het verlenen of aanvragen van ontslag voor vaste werknemers duurt veel te lang om nu al zichtbaar te zijn in de cijfers over afgelopen maand.

 In de sectoren vervoer en logistiek, de industrie en de overheid zijn heel kleine toenames te vinden van nieuwe WW-uitkeringen. Toch is er in de transport wel wat aan de hand, zegt vakbond CNV. Want die sector wordt wel degelijk hard geraakt en de chauffeurs zijn ook flink de dupe. Volgens CNV vakmensen laten transportwerkgevers hun chauffeurs, nu er veel minder werk is, ook veel minder uren werken. Die uren worden niet gecompenseerd. Chauffeurs betalen dus de rekening en gaan er in veel gevallen 25 tot 35 procent in inkomen op achteruit.”

In het beroepsgoederenvervoer werd dan ook uitzonderlijk veel gewerkt, gemiddelde werkweken van 50 tot 55 uur waren geen uitzondering. Nu er minder werk is – er zijn bijvoorbeeld veel minder transporten voor de horeca, de bloemensector en de detailhandel – laten de transportbedrijven hun chauffeurs vaak terugvallen naar 40 uur. “De chauffeurs missen dus die overuren, dat is een belangrijk deel van hun salaris”, zegt Tjitze van Rijssel, transportbestuurder bij CNV Vakmensen.

“En dan willen werkgevers vaak ook nog dat chauffeurs verplicht vrije dagen of tijd-voor-tijd-uren opnemen. We horen nauwelijks over bedrijven die een beroep doen op de overheidsregeling NOW. Sterker, werkgeversorganisatie TLN adviseert de aangesloten werkgevers zelfs om géén gebruik te maken van het noodpakket, omdat dat voor het bedrijf niet gunstig zou zijn. Dat betekent dat de rekening bij de werknemers komt te liggen. Dat is wel heel wrang, als je bedenkt dat ze kortgeleden nog op het schild zijn gehesen als werknemers in een vitale sector.”

Onder alle leeftijdsgroepen nam het aantal nieuwe WW-uitkeringen in april toe. Bij jongeren tussen de 15 en 25 jaar is de toename het grootst. In deze groep nam het gemiddeld aantal nieuwe WW-uitkeringen per week toe van 1.900 in maart naar 3.300 in april, een stijging van 75 procent.  Bij 35- tot 45-jarigen steeg de gemiddelde instroom per week van 1700 in maart naar 2600 in april, ofwel een toename van 51 procent. Bij 55-plussers steeg de instroom in maart met 13 procent en in april met 36 procent. 

Lees ook: 

We hebben een recordaantal werkende mensen, maar dat is geen reden voor feest

Er zijn voor het eerst negen miljoen mensen aan het werk in Nederland. ‘Mooi nieuws’,  zegt minister Koolmees. Maar is dat ook zo voor iedereen?