Het is schrikken als je ziet om welke jeugdbende het gaat

Officier van justitie Daniële Weymar en burgemeester Luc Winants: herhaling voorkomen. — © Bas Quaedvlieg

Justitie heeft in Parkstad een bende opgerold waartoe circa 75 jongeren behoorden. „Een indrukwekkend aantal”, zegt hoogleraar jeugdcriminologie Frank Weerman. Maar uiteraard geen cijfer waar de regio blij mee is. Hoe voorkom je herhaling?

Annelies Hendrikx en Theo Sniekers

Vrijdag 3 februari 2017 om 06:55

Zie ook: Criminele Parkstadbende veel groter dan gedacht

Het is schrikken en slikken voor Brunssums burgemeester Luc Winants als hij ruim een jaar geleden in de gaten krijgt waar hij écht mee vandoen heeft. Zijn gemeente blijkt het epicentrum van een grote bende jeugdige criminelen die ook de Belgische en Duitse grensstreek onveilig maakt. Circa 75 ‘leden’, merendeels in de leeftijd van 15 tot 23 jaar, telt de groep. Circa 60 jongens en 15 meisjes uit de regio, hoofdzakelijk autochtonen.

Het Openbaar Ministerie spreekt van een maffia-achtige organisatie die waarschijnlijk honderden misdaden op haar naam heeft staan waarbij geweld niet werd geschuwd. Vooral autodiefstallen, maar ook ramkraken, roof- en woningovervallen behoorden tot het repertoire. Drugs stonden uiteraard ook op het menu.

Ruim een jaar geleden gaan de alarmbellen rinkelen. Er komen politie en gemeente wel erg veel incidenten ter ore waarbij jongeren tussen de 15 en de 21 jaar zijn betrokken. Daarbij komen vaak namen uit dezelfde families voor en het zijn bepaald geen „kwajongensstreken”, zoals Winants het formuleert. „Ik ben me rot geschrokken”, zegt de burgemeester.

Met politie en justitie wordt de bende in beeld gebracht. Er is sprake van een piramide-achtige organisatie, verklaart officier van justitie Daniële Weymar. Aan de top staan negentien personen, vooral jongeren en een tweetal veertigers. Twaalf mensen vormen daar weer de harde kern van, en maken volgens justitie deel uit van een criminele organisatie. Vier van hen behoren tot dezelfde Brunssumse familie, zij zijn de échte leiders. De anderen zijn vrienden.

Het zijn geen kleine jongens, weet Weymar. Ondanks hun jeugdige leeftijd hebben ze veelal leeftijd hebben ze veelal een lijvig strafblad. Ze zijn ook in de positie om enkele keren Yarmi Dortangs als ‘freelancer’ in te schakelen, een misdadiger die tot voor kort op de landelijke opsporingslijst stond. Dortangs, die inmiddels Dortangs, die inmiddels achter slot en grendel zit, doet echt niet met iedereen zaken, zegt Weymar. In de bende geldt de omerta, de absolute zwijgplicht. Leden die bevelen niet of slecht uitvoeren, worden stevig tot de orde geroepen. Er is sprake van intimidatie, ook richting politie.

Onder de kopgroep kent de misdaad-piramide nog twee andere lagen waar Winants en hulpverleningsinstanties zich veel zorgen om maken. In de middenlaag zitten jongeren die veelal een strafblad hebben maar nog geen doorgewinterde criminelen zijn. Als er iemand uit de topgroep wegvalt, staan ze wel al te trappelen om de vrijgekomen plek in te nemen.

De brede basis aan de onderkant van de piramide wordt gevormd door een kwetsbare groep jeugdigen die vaak nog op school zitten, van het vmbo tot het gymnasium. Het zijn de eenvoudige soldaten. Ze gebruiken veelal softdrugs, en worden met geld verleid het slechte pad op te gaan. Rekrutering vindt plaats op straat, de school, openbare ontmoetingsruimten. De top zet hen incidenteel in.