Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.
Bekijk hele krant

NRC Handelsblad

Wetenschap

Wat voorspellen hormonen en hartslag over crimineel gedrag?

Proefneming bij jongeren Staatssecretaris Dijkhoff (Veiligheid en Justitie, VVD) heeft proef aangekondigd om met biologische metingen verklaringen voor criminaliteit bij jongeren te vinden.

Foto iStock

Er moet meer aandacht komen voor biologische verklaringen van crimineel gedrag. Staatssecretaris Klaas Dijkhoff (Veiligheid en Justitie, VVD) kondigde donderdag met dit doel voor ogen een proef aan op drie gebieden. Hij wil bijvoorbeeld met hartslag- en hormoonmetingen voorspellen hoeveel succes de behandeling heeft en wat de kans is dat de jongere opnieuw in de fout gaat.

Onbewuste en automatische processen in de hersenen van deze jongeren krijgen bij dit experiment meer aandacht. En van agressieve jongeren wil Dijkhoff gegevens over hun hartslag en huidgeleiding kunnen gebruiken om die agressie onder controle te brengen.

Dertig jaar geleden nog taboe

Dertig jaar geleden was dit nog een groot taboe. Hoogleraar criminologie Wouter Buikhuisen verliet in 1988 de wetenschap na ophef over zijn plannen om het ‘bio-sociaal perspectief’ van criminelen te onderzoeken. De vrees was dat alle criminelen zich dan zouden kunnen verontschuldigen door te zeggen: het zit in mijn genen.

Nu vindt politiek Den Haag, van links tot rechts, de plannen van Dijkhoff een goed idee.

„Vroeger was het vloeken in de kerk om naar biologische aspecten te kijken”, zegt Tweede Kamerlid en voormalig gevangenisdirecteur Madeleine van Toorenburg (CDA). „Gelukkig is het onderzoek naar dit onderwerp doorgegaan, zodat we nu kunnen zien of hier winst te halen is.”

Lees hier meer over de relatie tussen wetenschap en criminaliteit: Neurowetenschap is wapen tegen jeugdcriminaliteit

PvdA’er Ahmed Marcouch vindt dit experiment „zinvol”. Maar snapt dat het ongemakkelijk kan voelen, dat misdaad deels genetisch bepaald is. Hij noemt de negentiende-eeuwse criminoloog Cesare Lombroso die een extremere theorie had: „Hij zei dat je op uiterlijke kenmerken kon vaststellen dat iemand crimimeel is.”

SP-Kamerlid Michiel van Nispen zegt dat deelname aan het experiment op vrijwillige basis is. „En als wetenschappers zeggen dat dit kan helpen, lijkt het me alleen maar in het belang van deze jongeren zelf.”

In 2015 maakte het ministerie van Veiligheid en Justitie al bekend dat er een proef zou beginnen waarbij volwassen gedetineerden in zeven gevangenissen voedingssupplementen kregen. Het doel is om het aantal geweldsincidenten terug te brengen.

Uit onderzoek is gebleken dat gedetineerden die extra vetzuren, vitamines en mineralen binnen krijgen, zich minder agressief gedragen. De supplementen kosten minder dan een euro per gevangene per dag.

Gevangenen en psychiatrische patiënten eten relatief vaak ongezond, waardoor ze minder voedingsstoffen binnenkrijgen. Uit Brits onderzoek kwam al naar voren dat gevangenen die voedingssupplementen slikken, minder geweld plegen. Geweld van gedetineerden komt veel voor in gevangenissen. Een kwart van de medewerkers in penitentiaire inrichtingen heeft ermee te maken volgens wetenschappelijk onderzoek.

In verscheidene justitiële jeugdinrichtingen, aldus een woordvoerder van het departement, wordt binnenkort begonnen met experimenten om te kijken in hoeverre de voeding invloed heeft op het gedrag van jeugdige gevangenen.