Eva Jinek is de koningin van de late avond

In bijna elke uitzending van late night talkshow Jinek (KRO-NCRV) sinds vorige week woensdag is er wel iemand die meer of minder terloops nog eens verwijst naar het spook: Jules Deelder, de nachtmerrie van elke televisiepresentator.

Een andere breedsprakige dichter, Bart Chabot, koos er een zinvolle vorm voor, namelijk van een compliment aan Eva Jinek, voor de manier waarop ze zich eruit had gered. Je zult maar te maken hebben met een gast, die een vleeswarenzakje uit zijn binnenzak haalt, daar een onsje van de Rotterdamse lekkernij uierboord uit te voorschijn frommelt en je een plakje aanbiedt. Jinek nam het aan en stak een stukje in haar mond, vol afgrijzen, maar toch beleefd en elegant. Dat was klasse.

Er waren al enige schermutselingen aan vooraf gegaan. Deelder hield zich niet aan de regels van het format, dat hij op die manier effectief ontregelde. In plaats van te wachten tot je een beurt krijgt, waarin je met een keurig kort zinnetje iets mag opmerken over de behandelde actualiteit, bemoeide hij zich met alles, door dwars door anderen heen zijn mening te mopperen.

Inhoudelijk had Deelder vaak gelijk. Het verkopen van een tentoonstelling over de slag om Arnhem met een onderzoek naar de vraag of Audrey Hepburn al dan niet in het verzet had gezeten, dat is echt onzin. De latere filmster was in 1944 slechts 15 jaar oud. En ook die kunstmatige opzet van uitgedeelde beurten is vrij dodelijk.

Maar door elkaar praten is en blijft een doodzonde op televisie. Jinek sprak haar gast bij herhaling bestraffend toe, deed een beroep op elementaire beleefdheid en stuurde Deelder bijna de klas uit. Dat klonk pinnig, maar het had wel enig effect.

Voor de show, die toch al sterke kijkcijfers scoort dit seizoen en vaker wel dan niet die van RTL Late Night overtreft, was het natuurlijk een groot geschenk. Je zou het Jineks definitieve vuurdoop kunnen noemen. Ze versloeg de draak en plantte haar vlag op de maan.

Dat gaat bij haar vaak gepaard met emotionele uitvallen, wensen dat ze dood was en andere klachten in de trant van dat-heb-ik-nou-weer. Maar die soms redelijk ongerijmde terzijdes vanuit haar hart, zijn inmiddels een kenmerk geworden, iets waarmee ze zich onderscheidt van de meeste mannelijke gastheren van een praatprogramma.

Ik ben er niet alleen aan gewend geraakt, maar vind het eigenlijk wel sterk en verfrissend, in een context die doorgaans controle en cool als voorwaarde lijkt te stellen. Ook Humberto Tan, Jeroen Pauw en Matthijs van Nieuwkerk zijn goed omdat ze persoonlijk durven te zijn, maar altijd met enige ironie en onder voorbehoud.

Natuurlijk gaat er nog steeds van alles mis, zoals een fototentoonstelling van wijlen Jeroen Oerlemans „gewijd aan het oeuvre van zijn werk” of het niet corrigeren van Chabot die het consequent heeft over uierbrood in plaats van uierboord. Maar daar wordt een talkshow echt niet op afgerekend door kijkers.

Vooralsnog is Eva Jinek dus de koningin van de late avond, en langzamerhand van de hele publieke omroep, waar vrouwen nog steeds weinig te zien zijn op cruciale posities. Ze geniet hoor- en zichtbaar van het succes, en ook dat is innemend.