Weer 2000 mensen meer overleden dan gemiddeld: ‘Is het plafond bereikt?’

CBS-socioloog Tanja Traag benadrukt dat de sterfte daarmee twee keer op rij ‘ongeveer gelijk’ is: ,,Je kunt je bij deze aantallen de vraag stellen of het plafond is bereikt. We zien dat die sterfte twee keer op rij gelijk is, maar niet verder verhoogd.’’

Voor week 15 wordt het aantal overledenen geschat op ongeveer 5000. Deze schatting van het Centraal Bureau voor Statistiek is gebaseerd op het aantal overlijdensberichten dat het instituut tot nu toe ontvangen heeft. Dat aantal is vergelijkbaar met week 14 (30 maart tot en met 5 april) toen 5037 mensen overleden. Dat melden het CBS en het RIVM op basis van de voorlopige sterftecijfers per week.

Toch is het ook opmerkelijk dat de sterfte nu gelijk blijft, want normaal gezien gaan de sterftecijfers omlaag als het weer warmer wordt. Traag: ,,Door corona is de sterfte nu nog steeds hoger dan gemiddeld, normaliter gaat de sterfte nu omlaag.’’ 

De socioloog ziet grote regionale verschillen: ,,In de provincies Noord-Brabant en Limburg is de sterfte ongeveer twee keer zo hoog als gemiddeld.’’ In Gelderland, Overijssel, Utrecht blijft de sterfte meer dan de helft hoger dan het gemiddelde in de eerste weken van dit jaar. In Zuid-Holland en Noord-Holland is de sterfte ongeveer een derde hoger.

Vooral in de provincie Brabant slaat corona ongemeen hard toe. De sterfte was in de tweede week van april het hoogst in het plaatsje Grave, in het noordoosten van Brabant. Daar stierven in die week meer dan zes keer zoveel mensen, vergeleken met de eerste periode van dit jaar. De CBS-socioloog benadrukt wel dat het aantal overledenen op gemeenteniveau sterk kan verschillen, met name in kleinere plaatsen. ,,Een sterke verhoging in een bepaalde week kan daarom toeval zijn en hoeft niet het gevolg te zijn van de coronacrisis.’’

De sterftecijfers van het CBS zijn veel hoger dan de dodenaantallen die het RIVM dagelijks meldt. In week 15 meldde het RIVM 892 corona-sterfgevallen (stand donderdag 16 april 2020) en de week daarvoor 1077 overledenen. Dat is dus nog niet eens de helft, vergeleken met de sterftecijfers van rond de 2000 van het CBS. ,,Omdat niet alle overledenen in Nederland getest zijn op Covid-19 zullen de werkelijke aantallen aan corona overleden personen hoger zijn’’, verklaren de rekenmeesters van het CBS die verschillen. Door naar het totaal aantal overledenen per week te kijken zoals gemeld aan het CBS - dus ongeacht de doodsoorzaak - ontstaat nu een completer beeld.

In de afgelopen weken stierven vooral meer ouderen. Van 65 jaar en ouder overleden naar schatting 1850 mensen meer dan in de eerste tien weken van 2020 (een toename van 65 procent). Bij de leeftijdsgroep 0 tot 65 jaar neemt de sterfte na week 13 af. De sterfte ligt in week 15 is nog ongeveer 12 procent hoger dan in de eerste tien weken van 2020. 

In de afgelopen weken is de sterfte onder mannen hoger dan onder vrouwen. In week 14 was te zien dat het verschil tussen mannen en vrouwen afnam. Dit zet door in week 15. Er overleden in week 15 twee derde meer mannen (1 050) en ruim de helft meer vrouwen (850) dan in de eerste weken van 2020. In week 13 was de sterfte onder mannen bijna driekwart hoger en onder vrouwen de helft hoger. Bij de overleden COVID-19-patiënten, gemeld aan het RIVM, is het aandeel mannen eveneens afgenomen (van twee derde naar 60 procent man).

De socioloog van het CBS plaatst wel een kleine kanttekening bij de cijfers. ,,Omdat de registratie rond Pasen vertraagd was, zoals altijd na een feestdag, is de schatting onzekerder’’, licht Traag toe. ,,Het aantal overledenen ligt in week 15 zeer waarschijnlijk tussen de 4700 en 5300. Maar het staat wel vast dat de sterfte nog steeds veel hoger is dan tijdens de eerste tien weken van 2020.’’ In die periode overleden gemiddeld 3132 mensen per week.

Bekijk onze video's over het coronavirus in onderstaande video: