RIVM: Mogelijk onderzoek in ruim 40 landen naar verband tussen luchtvervuiling en corona

De afgelopen weken werd al vaker een verband gesuggereerd tussen de luchtkwaliteit enerzijds en de heftigheid waarin corona zich manifesteert anderzijds. Zowel de eerste haard van de epidimie, het Chinese Wuhan, als het hard getroffen gebied in Noord-Italië staat bekend om de slechte luchtkwaliteit. En juist in Oost-Brabant, de hotspot binnen Nederland, liggen de concentraties aan fijnstof bovengemiddeld hoog. In Brabant trokken GroenLinks, SP, D66 en Partij voor de Dieren deze week al aan de bel bij het provinciebestuur: zij vroegen om een eerste analyse van de situatie, maar ook om vervolgonderzoek als de epidemie voorbij is. Ook enkele onderzoeken uit onder meer de Verenigde Staten en Denemarken leggen inmiddels een verband.

Het mogelijke onderzoek waaraan het RIVM gaat meedoen, komt uit de koker van het MCC Collaborative Research Network. Daarin werken onderzoekers samen van Australië tot Nederland en van Uruguay tot Estland. ‘Het is wenselijk om dergelijk onderzoek in verschillende landen uit te voeren omdat er tussen de verschillende landen grotere verschillen zijn in de mate van luchtverontreiniging dan binnen een land’, laat een woordvoerder van het RIVM weten. ‘Dat vergroot de zeggingskracht van de resultaten.’

De discussie over het verband tussen luchtkwaliteit en volksgezondheid ligt met name in Brabant erg gevoelig. In hetzelfde gebied waar nu corona hevig toeslaat, heerste ruim tien jaar geleden de Q-koorts. Er volgde een reeks onderzoeken naar het verband tussen veehouderij en volksgezondheid; daaruit kwam onder meer naar voren dat het risico op longontstekingen toeneemt in de buurt van geitenhouderijen. Andere onderzochte verbanden bleken echter niet glashard aan te tonen. In de provincie vreest een groep burgers evenwel voor de volksgezondheid. Terwijl veel boeren zich kop van Jut voelen, en wijzen naar vervuiling door industrie en verkeer die wat hen betreft onderbelicht blijft. De reacties vanuit de agrarische sector op de vragen van de vier linkse partijen waren dan ook fel.

Lidwien Smit, epidemioloog bij de Universiteit Utrecht, benadrukt dat er niet te snel conclusies moeten worden getrokken over een verband tussen luchtkwaliteit en de verspreiding van het coronavirus. ,,Onderzoek is belangrijk. Maar we zitten nog middenin de epidemie. We zien qua besmettingen alleen het topje van de ijsberg en weten nog heel veel niet. Ik vind het wat zorgwekkend dat er al sterk gespeculeerd wordt over de effecten van luchtkwaliteit op COVID-19.” Smit doet al jaren onderzoek naar het verband tussen luchtkwaliteit, veehouderij en gezondheid. ,,Dat luchtkwaliteit invloed heeft op de volksgezondheid, weten we al heel goed. Het is goed dat er internationaal onderzoek komt, en ik snap ook de politieke vragen in Brabant. Maar voor conclusies over een verband tussen corona en luchtkwaliteit is het echt nog te vroeg. Er zijn na de uitbraak in Brabant natuurlijk ook maatregelen genomen om verspreiding tegen te gaan. Als die niet waren genomen, kleurde wellicht heel Nederland rood op de kaart; dan hadden we een heel ander beeld.”