23 miljoen Chinezen mogen niet meer reizen omdat ze te weinig ‘punten’ hebben

Volgens een overheidsrapport konden 17,5 miljoen mensen vorig jaar geen vliegticket kopen en nog eens 5,5 miljoen anderen kregen een verbod opgelegd om een ticket voor een hogesnelheidstrein te kopen. In 2017 ging het ‘nog' maar om 6,15 miljoen mensen die geen vlucht meer konden boeken.

Het ‘sociaal kredietsysteem’ werd in 2013 geïntroduceerd en moet volgend jaar volledig operationeel zijn. De voorbije jaren werden de eerste experimenten uitgevoerd, en het systeem wordt steeds verder en op steeds meer plaatsen in het land uitgerold. Elke Chinees zal een score krijgen, die naargelang zijn gedrag kan stijgen of dalen.

Bedoeling is volgens de Chinese president Xi Jinping betrouwbaar gedrag te belonen en ‘onaangepast' gedrag te bestraffen. In de woorden van de overheid zullen ,,de betrouwbaren mogen gaan en staan waar ze willen en zullen de onbetrouwbare mensen geen stap kunnen zetten.” ,,Eens onbetrouwbaar, altijd ingeperkt”, luidt de leuze.

‘Onaangepast' gedrag kan bijvoorbeeld zijn het niet of niet op tijd betalen van belastingen, roken in de trein, verkeersovertredingen begaan, drugs gebruiken of je hond niet aan de riem houden tijdens het uitlaten of wandelen. Overtredingen worden op verschillende manieren geregistreerd. Steeds vaker gaat dat automatisch. Zo wordt er al geruime tijd geëxperimenteerd met camera's met gezichtsherkenning bij zebrapaden die registreren wanneer iemand door het rood wandelt. 

China telde vorig jaar zo’n 170 miljoen beveiligingscamera’s, maar de overheid wil dat aantal meer dan verdrievoudigen tegen 2020. Dat zou dan ongeveer neerkomen op bijna één camera per twee burgers. Ook worden steeds meer databanken en sociale media-accounts aan elkaar gekoppeld, zodat er geen ontsnappen meer is aan controle. 

Wie onder een bepaald puntenaantal zakt, kan op verschillende manieren bestraft worden. Zo krijgen ‘onbetrouwbare' burgers minder snel toegang tot een lening of verzekering, mogen ze niet meer solliciteren voor bepaalde overheidsfuncties of wordt hun internetsnelheid aan banden gelegd. Hun kinderen kan de toegang ontzegd worden tot de beste scholen. Wie goed scoort, krijgt juist sneller toegang tot leningen, banen, vastgoed of een goede school voor zijn kinderen.

Kritiek op het systeem is er genoeg, maar dat lijkt de Chinese communistische overheid er niet van te weerhouden door te zetten met het systeem.