Het coronavirus omarmen? Dan komen we in een catastrofe terecht

Een nieuwe quarantaineweek is aangebroken. Terwijl er in de media verwoede discussies worden gevoerd over intensive-carebedden, coronafeesten en de keuze tussen het redden van levens of van de economie, tekent zich daarachter een nieuwe, donkere afgrond af: het gebrek aan perspectief. Hoelang de coronamaatregelen nodig zullen zijn, weten we immers niet. Hoe met deze onzekerheid om te gaan? Waar is de dijk die uitzicht biedt?

In een opiniestuk in NRC Handelsblad, getiteld ‘Je kunt corona ook omarmen’, vraagt psychiater Damiaan Denys zich af of de maatregelen eigenlijk nog wel in proportie zijn met het gevaar. Volgens Denys is niet het virus zelf, maar de controle over het virus onze waarachtige obsessie geworden. “Waarom laten we het niet een beetje z’n gang gaan?” Ik kan me doorgaans prima vinden in de analyses van Denys, maar bij dit betoog haakte ik op meerdere punten af.

Catastrofe

Nee, we kunnen het virus niet een beetje z’n gang laten gaan, laat staan ‘omarmen’, want dan komen we in een catastrofe terecht. Wetenschapsredacteur Maarten Keulemans rekende het ons onlangs nog even voor: de attack rate van dit nieuwe virus is ongeveer 80 procent als je het loslaat. Dat kan in ons land al gauw resulteren in bijna vierhonderdduizend ziekenhuisopnames, negentigduizend mensen aan de beademing en veertig- à vijftigduizend doden.

De Nederlandse aanpak is er nog altijd op gericht om de verspreiding van het virus zodanig in te perken dat de ziekenhuizen de toestroom van patiënten kunnen volhouden en de economie niet al te zeer geschaad wordt. Maar hoelang hou je een strategie vol die alles en iedereen lamlegt, met eenzaamheid, geweld, werkloosheid, faillissementen en een oplopende staatsschuld tot gevolg? En hoe voorkom je dat het virus zich weer verspreidt als de lockdown wordt opgeheven? Wat is kortom onze volgende stap?

Visie en strategie

Het verbaast me oprecht dat het op dit punt zo ontzettend stil blijft in Nederland. Dat is anders in bijvoorbeeld Duitsland en Noorwegen, die wel voor een duidelijke visie en strategie kiezen en deze ook helder communiceren. Zij volgen het voorbeeld van Zuid-Korea, dat het virus behoorlijk onder controle heeft gekregen zonder lockdown en met een relatief laag dodental. De kern van deze strategie – die ook door de WHO als de meest effectieve wordt beschouwd – bestaat uit testen, opsporen en isoleren, om zo elke nieuwe uitbraak tijdig de kop in te drukken. Het gebruik van een zogenaamde ‘traceerapp’ lijkt hierbij onvermijdelijk. Ook deze strategie stelt ons kortom voor grote (ethische) uitdagingen, onder andere op het gebied van privacy. Maar met de nodige waarborgen biedt deze tijdelijke aanpak in elk geval een reële uitweg uit het beklemmende vacuüm van een vrijwel volledig lamgelegde samenleving.

Nog even terug naar Denys, die zijn opiniestuk afsluit met de vraag of we eigenlijk nog wel kunnen buigen voor wat ons overstijgt. Zijn we het transcendente uit het oog verloren? Ik kijk er toch anders tegenaan: juist de waarde van elke mens is geborgd door het transcendente zoals we dat uit het christelijke geloof (en andere religies) kennen. Dat er dan nog genoeg lastige afwegingen overblijven, mag duidelijk zijn. Die parkeer ik graag voor een volgende column. Dit virus vraagt niet om passieve overgave maar juist om een handelingsperspectief, gebaseerd op rationeel, daadkrachtig en transparant beleid.

Welmoed Vlieger (1976) studeerde wetenschap van godsdienst en levensbeschouwing, en ook wijsbegeerte aan de Universiteit van Amsterdam. Lees haar columns hier terug.