De fileproblematiek is verdampt en de luchtkwaliteit is sterk verbeterd, toont een KNMI-satelliet. Op grote hoogte althans, aan het oppervlak is de winst geringer, denkt het RIVM. Die houden daarom een slag om de arm ten aanzien van gezondheidsvoordelen.
Het KNMI heeft een speciale satelliet die één aspect van de luchtkwaliteit boven Nederland kan meten: stikstofdioxide. Voorwaarde: het moet wel onbewolkt zijn. Sinds de coronamaatregelen van kracht zijn, hebben we aan zonnig weer geen gebrek - en dus komen er in De Bilt veel meetgegevens binnen.
Aangezien de windrichting ook nog van invloed is op de luchtkwaliteit, is het voor onderzoekers even puzzelen om een vergelijkbare periode te vinden van vóór de maatregelen. Het KNMI vond die terug in eind februari vorig jaar. Ook toen was er veel zon, met een aanhoudende zuidoostenwind, net als in de laatste week van maart dit jaar.
Als de gegevens worden vergeleken, komt een groot verschil in de concentratie stikstofdioxide naar boven. Conclusie van het KNMI: door de coronamaatregelen is de luchtvervuiling in Nederland met 20 tot 60 procent afgenomen.
Op enkele honderden meters hoogte is de concentratie stikstofdioxide nu een stuk lager, toont de KNMI-satelliet. Andere vormen van luchtvervuiling zijn hardnekkiger, zegt het RIVM. (Beeld: KNMI)
Lucht die wij ademen, bevatte afgelopen weken nog veel fijnstof
Probleem is dat die satellietwaarnemingen de luchtkwaliteit op enkele honderden meters hoogte weergeven. Dat is helaas niet de lucht die wij ademen, de concentratie van vervuiling op het zogeheten 'leefniveau'. Daar is de winst veel geringer, toont een analyse van het RIVM. Vermoedelijk slechts 10 tot 20 procent.
"Onze analyse is niet gebaseerd op metingen, maar op een modelberekening", vertelt klimaatonderzoeker Guus Velders van het RIVM. "Dat model geeft een schatting van de verbetering van de luchtkwaliteit op basis van aannames voor de afname van het verkeer en de industrie door de coronacrisis."
Het RIVM gaat ervan uit dat Nederland momenteel 30 tot 50 procent minder wegverkeer heeft. De afname van het vliegverkeer is het sterkst; 60 tot 90 procent minder vluchten, denkt het RIVM. Industriële activiteit is 5 tot 15 procent lager.
Daarmee daalt de totale uitstoot van stikstofoxiden een flink stuk, zoals de KNMI-satelliet laat zien. Maar dat is niet de enige luchtvervuiling waar Nederland mee te maken heeft, zegt Velders. "In onze modelberekening kijken we ook naar fijnstof. Dat is het meest schadelijk voor de gezondheid, maar is moeilijk vanaf satellieten te meten."
"De afgelopen twee weken hebben we ook verhoogde concentraties fijnstof gemeten, mogelijk als gevolg van een combinatie van oostenwind en ammoniakemissies uit de landbouw - omdat in het voorjaar mest wordt uitgereden. Of en hoeveel de luchtkwaliteit de afgelopen weken is verbeterd door de coronacrisis, is niet eenvoudig te zeggen."
"En dus kunnen we ook nog geen uitspraken doen over de gezondheidseffecten van de coronamaatregelen, behalve dat de schade van luchtvervuiling opbouwt over vele jaren van blootstelling." Er sterven in Nederland naar schatting jaarlijks twaalfduizend mensen een voortijdige dood door het cumulatieve effect van luchtverontreiniging.
Volg de laatste ontwikkelingen rond het virus in ons liveblog.
Het coronavirus in het kort
- Het coronavirus verspreidt zich vooral via nies- en hoestdruppeltjes. De meeste patiënten hebben milde (griepachtige) klachten. Dit zijn de symptomen.
- Lees hier welke regels er zijn om de uitbraak in te dammen.
- Deze maatregelen hebben we ook vertaald in het Arabisch, Engels, Pools en Turks.
- In onze coronagids geven we je een overzicht van alle betrouwbare informatie en wat je moet en kunt doen nu je veel thuis bent.
NUjij: Uitgelichte reacties