Ouderen isoleren zodat de economie kan draaien? Dat levert mogelijk tienduizenden slachtoffers op
Isoleer de ouderen en laat het coronavirus rustig zijn gang gaan: het lijkt zo’n aanlokkelijk idee. Maar een vreselijke ramp die tienduizenden Nederlanders het leven zal kosten, is daarmee nog altijd niet van de baan.
Nu het binnenzitten vanwege corona toch wat gewoontjes begint te worden, klinken hier en daar ook de eerste knarsende tanden: doen we hier eigenlijk wel goed aan? Hoe moet het nu verder, met onze stilgevallen economie?
Of – een gedachte die eind vorige week losjes werd geopperd door Jort Kelder – zou er niet een manier zijn om de ouderen apart te zetten tot er een vaccin is – en de economie weer op te starten? ‘Harteloos is dit niet’, appte een kennis me. ‘Want je zegt tegen iedereen die kwetsbaar is: blijf jij nog maar even thuis, dan gaan wij het geld voor je verdienen.’
Een verleidelijke gedachte. Want inderdaad, het coronavirus slaat vooral hard toe bij de oudsten. Van de 80-plussers die het virus oplopen, overlijdt uiteindelijk zo’n 13,4 procent, aldus een grote analyse die vorige week verscheen. Bij kinderen jonger dan 10 is dat 0,0026 procent, ofwel een op de veertigduizend.
Maar goedbedoelende rekenaars willen nog wel eens wat over het hoofd zien. Want in de Nederlandse ziekenhuizen liggen natuurlijk niet alleen maar hoogbejaarden. Volgens de nieuwste cijfers die het RIVM dit weekend presenteerde is ongeveer een kwart van alle coronapatiënten die in het ziekenhuis belandt jonger dan 65. En van de overledenen is nog altijd een op de twintig in de werkzame leeftijd.
Laat het virus ‘gaan’, en het begint in de papieren te lopen. Er is immers nog geen vaccin tegen het virus, en geen ingebouwde weerstand van mensen die het eerder hebben gehad. Daardoor kan al snel zo’n 80 procent het virus krijgen, volgens de analyse van vorige week. En met zo'n aanslag, worden ook kleine percentages sterfgevallen en intensivecarepatiënten opeens enorme aantallen.
Verschepen
Een gedachtenexperiment: we verschepen alle 70-plussers naar een Waddeneiland. Sorry paps, mams, opa en oma, het is beter voor ons allemaal. Wij gaan het geld voor je verdienen, en als er een vaccin is, halen we je weer op. Vergeet even de torenhoge logistieke kosten en persoonlijke drama's die dat zou opleveren: wat zou zo'n scenario doen met de ziektelast?
Even rekenen aan de hand van de nieuwste, gedetailleerde schattingen die Britse onderzoekers vorige week presenteerden in artsenblad The Lancet. We doen het voorzichtig aan: het Britse team gaat ervan uit dat voor iedere covid-19-patiënt van wie we het bestaan kennen, er één is van wie we het niet weten, omdat hij (of zij) niet ziek genoeg is.
Van de besmette tieners overlijdt dan 0,007 procent, volgens de Britse cijfers; van de twintigers 0,03 procent, van de dertigers 0,08 procent. Daarna loopt het op: van de veertigers sterft 0,16 procent, van de vijftigers 0,60 procent, van de zestigers 1,93 procent. Reken dat om in aantallen, en je komt uit op 50 duizend Nederlanders die een voortijdige verstikkingsdood sterven: de Watersnoodramp van 1953, keer twintig.
En dat zijn dus normale volwassenen en jongeren, in de kracht van hun leven. Denk, afgaand op de Britse berekeningen, aan 3.000 veertigers, 1.500 dertigers, zo’n 550 twintigers, en nog altijd meer dan honderd tieners en 25 jonge kinderen.
Vergeet daarnaast de ernstig zieken niet die in het ziekenhuis komen, aan de beademing moeten, op de intensive care belanden. De precieze cijfers over deze groep zijn nog in beweging, omdat de corona-uitbraak in Nederland nog gaande is. De Britse onderzoeksgroep leunt dan ook op Chinese cijfers: van de besmette dertigers kwam daar bijvoorbeeld 3,43 procent in het ziekenhuis, en van hen belandde weer 17 procent aan de beademing.
Beademing
Trek die cijfers door naar Nederland, en de aantallen worden bizar. Een half miljoen mensen zouden in het ziekenhuis belanden. Zo’n 140.000 patiënten zouden aan de beademing moeten: haast vijftig keer zoveel als de intensive care-capaciteit die deskundigen het hoogst haalbaar achten.
Duizenden tieners en twintigers zouden moeten worden beademd, plus nog eens zo’n 25.000 dertigers en veertigers. De ziekenhuizen zouden uit hun voegen barsten, als in totaal zo’n 350.000 vijftigers en zestigers opname behoeven. Alsof alle inwoners van de stad Utrecht opeens naar het ziekenhuis moeten.
En in de nasleep zouden de gevolgen ontzettend groot zijn: duizenden ex-patiënten die getraumatiseerd of chronisch ziek zijn, tienduizenden die geknakt zijn door verlies van een naaste, een enorme ziektelast die een zware aanslag zou zijn op het bedrijfsleven waarvoor Kelder zegt op te komen. Ook in een wereld zonder ouderen zouden we op de rem moeten staan om het leed uit te smeren en een ramp te voorkomen.
Koude logica
Maar verlies door de kille cijfers vooral niet het zicht op de koude logica waarvan de we-gaan-de-economie-weer-aanzetters zich bedienen. Want ‘blijf jij maar even thuis’, hoe zouden de economieliefhebbers zich dat precies voorstellen? In feite zeg je daarmee, tegen een paar miljoen medeburgers: blijf jij maar even weg uit onze restaurants, concertzalen, winkels, sportscholen, bioscopen en zaterdagsmarkten. Stop maar met je vrijwilligerswerk en, mocht je dat hebben, je goedbetaalde bijbaan als commissaris of bestuurder.
Als we de grens nu eens legden bij Jort Kelders leeftijd van 55 jaar: zou hij dat zelf accepteren?
Lees verder
Analyse Nog maar een paar jaar geleden stierven 9.500 Nederlanders tijdens een griepepidemie. Toch was het geen nationale ramp en stond het zelfs nauwelijks in de krant. Wat maakt corona zo anders dan die wintergriep?
Interview Nu het mooi weer is, botsen de preciezen en de rekkelijken in de coronacrisis. De een interpreteert de kabinetsregels strikter dan de ander. Dat kan leiden tot spanning, zeker als dat gebeurt in één gezin.
Nieuws Voor de derde dag op rij meldt het RIVM minder nieuwe ziekenhuisopnamen als gevolg van het coronavirus. Er zijn 253 nieuwe covid-19-patiënten in het ziekenhuis geregistreerd. Gisteren was de toename nog 336. De groei van het aantal ziekenhuisopnamen lijkt dus af te vlakken. Er zijn 115 nieuwe sterfgevallen gerapporteerd door het RIVM.