Nieuw-rechts voedt uw argwaan tegen het gilde dat u beschermt tegen nepnieuws
Of columnisten onmisbaar zijn weet ik niet, maar journalisten hebben in deze verwarrende tijden een ‘vitale functie’, vindt de overheid. Belangrijker is natuurlijk dat Nederlanders weer vertrouwen lijken te krijgen in de krant, of tenminste in ‘de media’. Per dag krijgt het mediabedrijf waar Trouw onder valt er honderden digitale abonnees bij. Logisch, want we móeten nu weten hoe het zit. Nadat we ’s middags panisch de laatste RIVM-cijfers hebben gecheckt, blijven er nog veel cruciale vragen over. Als je immuun bent, blijf je dat dan? Wat doet de EU? Waarom neemt de regering déze maatregelen?
Des te angstaanjagender, dat een machtig slag politici de pers onverminderd blijft neerzetten als vijand van het volk. Niet wegens het verspreiden van levensgevaarlijke nonsens, maar uit angst dat hún eigen reputatie wordt geschaad. De Hongaar Victor Orbán besloot deze week dat een journalist tot vijf jaar cel kan krijgen voor ‘vervormde waarheden’. Donald Trump, die de belangrijkste Amerikaanse media in 2017 al tot volksvijand had verklaard, heeft sinds zijn aantreden zelf 16.000 onzinnige beweringen gedaan, aldus factcheckers van The Washington Post. Maar journalisten die hem niet geheel juist citeren, dreigt hij met een peperduur proces. En toen NBC-journalist Peter Alexander hem op 20 maart vroeg wat hij te zeggen had tegen Amerikanen die zich zorgen maken over het Coronavirus was zijn antwoord. “Ik zou zeggen dat je een verschrikkelijke verslaggever bent, dát is wat ik zou zeggen. Ik vind het een heel gemene vraag.” Domme reactie, zult u zeggen, maar volgens Trumps eigen campagneleider Tim Murtaugh, geciteerd in The Washington Post, maakt ‘de vijandigheid van de media’ de president bij zijn aanhang juist populair. Volgens een peiling ziet een derde van de Amerikanen de mainstreammedia inmiddels als vijand van het volk.
‘Veerdiensten’
Onze eigen Thierry Baudet volgt dezelfde strategie. Zelf twitterde hij in februari nog dat ‘dierbare vriendinnen’ in de trein waren lastiggevallen door vier Marokkanen en adviseerde hij ‘lieve, kinderlijk naïeve Nederlanders’ in één adem door maar snel lid te worden van zijn partij. Die Marokkanen bleken vredige NS-controleurs in burger. Maar toen een VPRO-journaliste Baudet later die maand gebrekkig citeerde, stapte hij naar de rechter: zijn ‘eer en goede naam’ waren aangetast. De journaliste had namelijk het woord ‘ras’ gebruikt, terwijl Baudet slechts had beweerd dat de EU bewust geld uittrekt voor ‘veerdiensten’ voor Afrikaanse immigranten, om de nationale identiteit te verzwakken. Een subtiel verschil, té subtiel om Baudet in het gelijk te stellen, oordeelde de rechter. Maar dat oordeel bevestigt alleen maar het nieuw-rechtse idee dat de ‘linkse elite’ – rechters, journalisten – samenspant tegen de ware leider van ‘het volk’. Zo gemeen! Of zoals het Forum liet weten: ‘teleurstellend’. Wel retweette Baudet een column waarin Ephimenco de VPRO-journaliste de oren wast. Als Trouw je steunt, hoe onfatsoenlijk kun je dan zijn?
Lieve, kinderlijk naïeve Nederlanders, de nieuw-rechtse beweging voedt uw argwaan tegen het gilde dat u juist beschermt tegen nepnieuws. Dat is nu echt levensgevaarlijk.
Leonie Breebaart is filosoof en redacteur van Trouw.