Besmettingen, doden, ziekenhuisbedden – de cijfers vliegen je bij de coronacrisis om de oren. Maar wat zeggen deze cijfers precies? Vijf vragen over de dagelijkse cijferregen.
1. Welke cijfers worden er bijgehouden?
Het RIVM maakt dagelijks drie getallen bekend. Allereerst het aantal positief geteste patiënten. Dit is bij hoeveel mensen met een laboratoriumtest bevestigd is dat zij besmet zijn met het coronavirus.
Daarnaast houdt het RIVM bij hoeveel mensen er in totaal zijn opgenomen in het ziekenhuis, bij wie een besmetting is vastgesteld. Tot slot maakt het instituut bekend hoeveel patiënten er zijn overleden.
Naast de cijfers van het RIVM spelen ook cijfers over de intensive care een belangrijke rol. Deze worden bijgehouden door stichting NICE.
2. Wat zeggen deze cijfers?
Positief geteste personen
Het aantal positief geteste personen was vooral in het begin van de uitbraak een belangrijke graadmeter. Iedereen met een mogelijke besmetting werd toen getest en er werd ook een uitgebreid contactonderzoek uitgevoerd, waarbij gekeken werd wie er mogelijk nog meer besmet zouden zijn.
Maar inmiddels zijn duizenden mensen besmet en lukt het niet meer om iedereen te testen. Alleen zorgmedewerkers en patiënten die extra risico lopen, worden daarom getest. Eigenlijk zegt het aantal positief geteste personen dus niet meer zo veel over de ernst van de corona-uitbraak.
Ziekenhuisopnames
Het RIVM kijkt daarom steeds mee naar het aantal ziekenhuisopnames. Mensen die vermoedelijk vanwege corona in het ziekenhuis terecht komen, worden namelijk wel getest. Zo geeft de ontwikkeling van het aantal ziekenhuisopnames een beeld van de ontwikkeling van de hele epidemie.
Doden
Het RIVM houdt ook bij hoeveel mensen er overlijden na een besmetting met het coronavirus. Het gaat dan wederom alleen bij mensen met wie dit met een test is vastgesteld.
Het is dus mogelijk dat iemand besmet raakt en overlijdt, zonder dat de besmetting is bewezen.
Van de opgenomen en overleden patiënten wordt ook bijgehouden hoe oud zij zijn en of ze onderliggende gezondheidsklachten hebben.
Aantal patiënten op de ic
Eén van de grootste gevaren in de coronacrisis is dat de intensivecare-afdelingen van de ziekenhuizen overbelast raken. Daarom houdt stichting NICE bij hoeveel patiënten er op de ic zijn opgenomen.
Lang niet alle coronapatiënten die overlijden, hebben op de ic gelegen. Als een patiënt al een heel slechte gezondheid heeft, wordt soms in overleg met de familie besloten dat een behandeling op de ic geen zin meer heeft. Bij een beperkte vitaliteit zijn de overlevingskansen van een intensieve ic-behandeling namelijk klein.
3. Hoe actueel zijn de cijfers?
Het RIVM publiceert dagelijks om 14.00 uur de nieuwste cijfers. Maar deze cijfers gaan niet per se over die dag. Er zit namelijk vaak een vertraging in de melding bij het RIVM.
Zo duurt het soms een aantal dagen voor opgenomen of overleden patiënten worden geregistreerd. Zie bijvoorbeeld deze grafiek uit het RIVM-dagrapport van 2 april.
Op die dag werden door het RIVM 166 sterfgevallen gemeld door het coronavirus. In het groen zie je wanneer deze 166 mensen zijn overleden: de eerste van hen stierf al op 14 maart, het grootste deel van de patiënten overleed één of twee dagen voor de datum waarop zij werden meegeteld in het totaal aantal doden.
Dat komt omdat het RIVM de informatie soms met vertraging doorkrijgt van de GGD's. Hetzelfde speelt ook bij de cijfers van het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames. Het is dus lastig op basis van de dagcijfers al een conclusie te trekken over de ontwikkeling van het aantal patiënten.
4. Hoe worden de cijfers samengesteld?
Zorginstellingen geven aan de verschillende GGD's door hoeveel besmettingen er zijn vastgesteld, en hoeveel patiënten er zijn opgenomen of overleden.
In Nederland zijn 25 GGD's, die elk in een eigen regio de zorg beheren. De GGD's geven de cijfers op hun beurt weer door aan het RIVM, die daarmee de landelijke cijfers vaststelt.
De cijfers van het aantal ic-opnames worden door de ziekenhuizen gemeld aan de stichting NICE. Ook deze cijfers worden weer doorgegeven aan het RIVM.
5. Kun je Nederland vergelijken met andere landen?
Dat is heel lastig. Om te beginnen hebben andere landen verschillend beleid als het aankomt op testen. Wordt iedereen getest, of maar een klein deel van de mogelijke besmettingen?
Ook is niet van elk land even duidelijk hoe actueel en betrouwbaar de cijfers zijn over het aantal patiënten of het aantal doden.
Bovendien zijn de cijfers vaak niet één op één te vergelijken, zonder de omstandigheden in het land te kennen. Zo hebben bevolkingsdichtheid en de leeftijdsverdeling van de bevolking invloed op de verspreiding, maar ook het gezondheidsstelsel en zelfs de cultuur van het land kunnen verschil maken.
