EU-leiders stellen besluit miljardeninjectie in coronacrisis 2 weken uit

Niemand twijfelt er aan dat de nood hoog is. En niemand twijfelt er aan dat er iets gedaan moet worden. Maar om nou zomaar een blanco cheque uit te schrijven aan de EU-lidstaten die het moeilijk hebben en waarschijnlijk nóg moeilijker gaan krijgen, dat is voor een aantal landen een brug te ver.

Premier Mark Rutte en zijn collega’s spraken voor de derde keer sinds de uitbraak van de coronacrisis in alweer de derde videovergadering over de aanpak van de noodsituatie. Van tevoren was al duidelijk wat het grote twistpunt zou zijn: het verzoek om een miljardensteun van met name de zuidelijke lidstaten Spanje en Italië (en in een later stadium wellicht ook andere landen). 

Zij willen dat ‘alles opzij en overboord wordt gegooid’, zoals een Brusselse diplomaat het zei, om hen zo snel mogelijk van zo veel mogelijk geld te voorzien. Het zijn grote economieën die er al niet best voor stonden, nu enorme klappen krijgen door de coronacrisis, en met angst en beven uitkijken naar de recessie die onvermijdelijk zal volgen.

De leiders zijn er niet uitgekomen en hebben nu aan de Eurogroep (de verzamelde minister van Financiën van de eurolanden) gevraagd om binnen twee weken op een rijtje te zetten wat er allemaal mogelijk is. ,,Dat lijkt inderdaad op het vooruit trappen van de bal”, zei premier Rutte. ,,Maar dat is in deze fase niet gek.”

Sommige landen willen dat er door Italië en Spanje een beroep gedaan kan worden op het Europees Stabiliteitsmechanisme. Dat is een fonds dat in 2012, tijdens de financiële crisis, in het leven is geroepen. Het verstrekt leningen aan landen in de Eurozone die geldproblemen hebben. Nederland is daar niet voor, omdat dit fonds alleen mag worden aangesproken door landen die niet op de markt geld kunnen lenen. En dat is wat Italië en Spanje betreft nog niet aan de orde.

Een andere optie die al een tijdje wordt genoemd (ook door de Europese Centrale Bank), is het uitgeven van zogenaamde ‘corona-bonds’. Hiermee gaan landen samen een schuld aan om de noodmaatregelen te kunnen financieren. Rijke landen, waaronder opnieuw Nederland en Duitsland, liggen ook hier dwars. Ze weten dat er thuis niemand staat te springen om de zuidelijke landen opnieuw (zoals tijdens de laatste financiële crisis) uit de brand te helpen.

Rutte probeerde uit alle macht de indruk weg te nemen dat het met name Nederland is dat dwars ligt. ,,Er zijn meerdere landen die willen dat eerst de bestaande financiële mogelijkheden worden benut. Er kan bijvoorbeeld geld worden vrijgemaakt uit de Europese begroting, en de regels voor staatssteun aan bedrijven kunnen worden versoepeld. Dit is geen crisis die snel voorbij zal zijn, dus we moeten niet al op dit moment al ons kruit verschieten. Het gaat om de timing.”