Negen EU-landen pleiten voor een gezamenlijk schuldinstrument, een corona-obligatie, om de economie van lidstaten te stutten. De EU zou de obligatie moeten uitgeven en dus zelfstandig geld gaan lenen. Tijdens de EU-top van vanmiddag ligt het plan op tafel, maar Nederland is fel tegenstander.
Maar de druk op Nederland groeit, nu negen landen onder aanvoering van de Franse president Macron en de Italiaan Conte pleiten voor schuldpapier waarmee alle lidstaten gezamenlijk geld ophalen. Dat zou volgens Macron goed zijn om de beleidspakketten tegen de economische impact van het virus mee te financieren.
Macron doet die oproep in een open brief, gericht aan EU-president Charles Michel. De brief is mede ondertekend door de leiders van Italië, België, Griekenland, Ierland, Luxemburg, Slovenië, Spanje en Portugal.
De EU-leiders praten vandaag met z'n zevenentwintigen over het Europese antwoord op de coronacrisis. Verdeeldheid heerst: de afgelopen dagen spraken de ministers van Financiën al uitgebreid met elkaar. Zij kwamen er niet uit; de noordelijke landen blokkeerden de plannen voor het uitgeven van een corona-obligatie of om het Europese noodfonds ESM al aan te spreken.
Bang voor zuidelijke problemen
Nederland en de andere noordelijke lidstaten zijn bang dat zij uiteindelijk op zullen draaien voor de problemen in het zuiden. Duitsland en Nederland trekken deze dagen flink de portemonnee. De landen kunnen veel geld uitgeven zonder in de problemen te raken en doen dat ook.
In Nederland was de staatsschuld gezakt tot onder de 50 procent, waar de staatsschuld 60 procent mag zijn. Dat betekent dat er veel ruimte is om geld bij te lenen, dat weer in de economie gepompt kan worden en kan worden gebruikt om bedrijven en burgers te ondersteunen.
Italië, dat ruim twee derde van zijn economie heeft stilgelegd en zich alleen nog maar focust op de bestrijding van het coronavirus, wil dat ook wel. Het land stond er echter financieel al niet goed voor en had een veel te hoge staatsschuld.
Het is een probleem waar meer zuidelijke landen mee kampen. Nederland is dus bang dat het steunen van de zuidelijke landen via zo'n corona-obligatie uiteindelijk pijn gaat doen in het noorden.
Noodfonds ESM opstarten?
Een alternatief dat op tafel ligt is het ESM, het Europees Stabiliteitsmechanisme. Dat is een fonds van 410 miljard euro dat bedoeld is om landen te steunen die zó in de problemen komen, dat de economische stabiliteit van de EU en de euro gevaar loopt.
De zuidelijke landen zouden het fonds graag gebruiken, maar dat is gekoppeld aan strenge voorwaarden. Landen krijgen dan ook begrotingseisen opgelegd. Zuidelijke landen hopen dat die regels losgelaten kunnen worden.
Nederland is daar voor gaan liggen. Volgens minister Wopke Hoekstra geldt het ESM echt als laatste redmiddel, als alle nationale opties uitgeput zijn. Hij vindt dat de landen eerst op eigen kracht moeten proberen om de situatie op te lossen, voor dit soort maatregelen worden genomen.
