Kan ‘likeable’ Joe Biden winnen van ‘inspirerende’ Donald Trump?

Eerst maar even het eerlijke antwoord op de vraag of Joe Biden kans maakt op de winst: we weten het niet. Al helemaal niet nu de verkiezingsagenda als gevolg van het coronavirus überhaupt op losse schroeven staat. Maar er zijn wel aanwijzingen, zowel in het voordeel als in het nadeel van Biden.

JASympathiek

Biden roept niet de vijandigheid op die Hillary Clinton vier jaar geleden wel losmaakte. Dat kun je oneerlijk vinden, want het heeft veel met seksisme te maken. Maar het is wel een feit waar hij van kan profiteren. Biden wordt charmant en authentiek gevonden. Hij kan indrukwekkend vertellen over een thema dat alle Amerikanen raakt: rouw. Op jonge leeftijd verloor hij zijn eerste vrouw en zijn dochter bij een auto-ongeluk, vijf jaar geleden overleed zijn volwassen zoon aan een hersentumor. Mensen die ook te maken hebben gehad met verlies voelen zich met hem verbonden. En die kwaliteit, empathie, is Donald Trump vreemd. Het is misschien weinig verheven, maar de Amerikaanse presidentsverkiezingen zijn uiteindelijk een populariteitswedstrijd. Nooit kwam het percentage Amerikanen dat aangeeft tevreden te zijn met Trumps leiderschap boven de 50 procent uit. Biden is onbetwist menselijker, en geliefder. Hij is meer likeable zeggen ze in de VS – en dat kan de doorslag geven.

JAMichigan

Trump won het presidentschap in 2016 mede dankzij een nipte voorsprong van 10.000 stemmen in de staat Michigan. Hij kan het zich niet veroorloven die marge te verliezen. Maar eerder deze maand werden in de voorverkiezingen alleen al in één regio in die staat, Livingston County, 10.000 stemmen méér uitgebracht op Democraten dan vier jaar geleden. En ze gingen overwegend naar Biden. Hij won in alle districten, in steden en dorpen, in gebieden met veel minderheden en in witte wijken. Een burgemeester die vier jaar geleden nog op Trump stemde, schaarde zich al publiekelijk achter Biden.

JAStabiliteit

Sommige Democraten wijzen op de tussentijdse Congresverkiezingen van 2018. Progressieve politici als Alexandria Ocasio-Cortez kregen de meeste aandacht, maar de Democraten wonnen vooral zetels in het Huis van Afgevaardigden dankzij gematigde kandidaten. Die beloofden behalve betere gezondheidszorg vooral stabiliteit en samenwerking. Dat is wat de meeste kiezers willen, na de roerige, verdeelde jaren onder Trump, concludeert team-Biden. Hij kan ook Republikeinen aanspreken die moe zijn van Trumps chaos. Want Biden, zegt de Democratische strateeg Joe Trippi, is ‘een van de minst polariserende figuren in de partij’.

Op een lekker draaiende economie, tot voor kort Trumps belangrijkste wapenfeit, kan hij zijn campagne niet meer bouwen nu virusmalaise op de loer ligt. Trump probeert zich nu te profileren als de dappere leider die voorop gaat in de oorlog met corona – oorlogspresidenten krijgen vaak veel steun van burgers, weet hij. Maar Trump viel in de eerste weken van de crisis vooral op met nonchalance en onwaarheden. Dat is goud waard voor Bidens campagne.

NEEKiescollege

Weet u nog? Hillary Clinton kreeg in 2016 bijna 3 miljoen stemmen meer dan Trump, maar verloor toch dankzij het ‘kiescollege’, een orgaan in het ingewikkelde Amerikaanse kiessysteem. Daarin tellen niet de meeste stemmen, maar bepalen de 538 gedelegeerden de uitslag. Ze krijgen in dat kiescollege een plek op basis van de uitslagen per staat. Wie een meerderheid van 270 gedelegeerden haalt, wint. Republikeinen zijn licht in het voordeel in het kiescollege, omdat kleine, minder dichtbevolkte staten daarin meer gewicht krijgen. Democraten wonen veel meer in steden – daar tellen de stemmen van kiesmannen minder zwaar. Alle peilingen die aangeven dat Biden van Trump kan winnen – en daar zijn er veel van – zeggen dus weinig zonder aandacht voor de stand in cruciale swing states. Het is heel goed mogelijk dat Biden de meeste stemmen krijgt, maar toch verliest.

NEENostalgie

De campagne van Joe Biden draait op heimwee naar de Obama-jaren. Over concrete plannen om de problemen van de VS aan te pakken, praat hij zelden. Zijn voornaamste doel is de klok vier jaar terug te draaien. Maar daar schieten veel Amerikanen weinig mee op. Dat 87 miljoen mensen niet of onvoldoende verzekerd zijn voor medische zorg, verandert niet als Trump vertrokken is. Biden inspireert niet. Geen Amerikaan staat uren in de rij om hem te kunnen zien spreken, zoals de aanhangers van Donald Trump wel doen. Zij adoreren hun president, verdedigen hem koste wat kost. De Republikeinse voorverkiezingen zijn irrelevant omdat iedereen al weet dat Trump ze wint. Toch is de opkomst opvallend hoog, omdat Trumpisten hun steun aan de president willen laten zien. Zo veel enthousiasme maakt Biden bij lange na niet los.

NEEBlunders

In het najaar zei senator en toenmalig opponent Cory Booker dat hij er niet zeker van was of Biden ‘de bal zonder geklungel over de lijn kan krijgen’. Dat geldt nog steeds. Biden maakt soms zijn zinnen niet af, of raakt erin verstrikt – iets wat steeds tot negatieve publiciteit leidt. Hij reageert geregeld geprikkeld op kritische burgers. Deze maand nog kafferde hij een man uit die dacht dat Biden zijn wapen wilde afnemen.

Biden zit al zo lang in de politiek – de meeste Amerikanen waren nog niet geboren toen hij 47 jaar geleden senator werd – dat Trump ook veel munitie heeft. Biden stemde vóór de Irak-oorlog, en voor een wet die leidde tot celstraffen voor onevenredig veel zwarte Amerikanen. Ook is er de Oekraïne-affaire uit de afzettingsprocedure tegen Trump. Biden en het wat al te lucratieve baantje van zijn zoon speelden daarin de hoofdrol. De wet hebben ze niet overtreden, maar helemaal aanvaardbaar was het ook niet. Trump zal dat meedogenloos uitmelken om Biden als corrupt af te schilderen. Als Democraten twijfelen over zijn betrouwbaarheid, zouden ze thuis kunnen blijven op de verkiezingsdag. Trump weet: dat is precies wat Hillary Clinton in 2016 de das omdeed.