Het Europese asielbeleid is geen haar beter dan dat van Trumps Amerika
Het is zorgelijk dat de EU meegaat in de tendens van rijke landen om de verantwoordelijkheid voor de bijna 70 miljoen mensen die wereldwijd op de vlucht zijn vooral te leggen bij fragiele landen in conflictregio’s, schrijft Tineke Strik, Europarlementariër voor GroenLinks.
Grenswachten en hekwerken die vluchtelingen buiten de deur houden. Tot voor kort associeerden we dit beeld met de VS, waar president Trump zijn ‘muur’ niet alleen inzet als symbool, maar ook als middel om elke verantwoordelijkheid voor vluchtelingen te vermijden. De recente berichten en beelden aan de Europese buitengrens laten echter zien dat de Europese Unie nu geen haar beter is.
Wat zegt dit over de richting die rijke landen op het wereldtoneel inslaan waar het gaat om het bieden van bescherming aan vluchtelingen? Laten we die verantwoordelijkheid helemaal over aan arme en fragiele regio’s?
Het is onmogelijk voor vluchtelingen om bescherming in de VS te krijgen
Enkele weken geleden bezocht ik met de mensenrechtencommissie van het Europees Parlement de grens tussen de VS en Mexico. Naast de uitbreiding van het hek dat zich op de landsgrens bevindt, heeft Trump veel maatregelen genomen die het onmogelijk maken voor vluchtelingen om bescherming in de VS te krijgen. Asielzoekers moeten de behandeling van hun asielverzoek afwachten in Mexico, waar ze geweld en ontvoering door criminele netwerken riskeren, of ze worden in de VS in detentie gezet.
Hun asielverzoek wordt praktisch altijd afgewezen, omdat de VS de verantwoordelijkheid overdraagt aan landen als Guatemala, Honduras en El Salvador. Deze landen accepteren de overdracht onder economische druk, maar de asielzoekers zijn er vogelvrij. Om dezelfde reden heeft Mexico zijn grenscontroles fors aangescherpt. Met als gevolg dat mensen het geweld van Centraal-Amerika moeilijk kunnen ontvluchten.
Dit adagium van afschrikken, afweren en afschuiven, dat het Europees Parlement vorig jaar nog veroordeelde, lijkt erg op de richting die de EU nu zelf inslaat. Ze sluit deals met buurlanden zodat asielzoekers Europees grondgebied niet meer kunnen bereiken. De deal tussen Italië en Libië leidt regelrecht tot mensenrechtenschendingen. Aan onze buitengrenzen, denk aan Griekenland en Kroatië, lopen asielzoekers het risico om zonder enig onderzoek en zelfs met geweld te worden teruggestuurd. Deze praktijken hebben rampzalige gevolgen voor vluchtelingen en druisen in tegen het recht op toegang tot een asielprocedure.
Landen als Libanon of Jordanië bezwijken bijna
Het is zorgelijk dat de EU meegaat in de tendens van rijke landen om de verantwoordelijkheid voor de bijna 70 miljoen mensen die nu wereldwijd op de vlucht zijn, vooral te leggen bij fragiele landen in conflictregio’s. Landen als Libanon of Jordanië bezwijken bijna onder druk van grote aantallen vluchtelingen. Europese kritiek, hoe terecht ook, op Turkije, met vier miljoen vluchtelingen het grootste opvangland ter wereld, klinkt vals door de hypocrisie omdat het afkopen van verantwoordelijkheid onszelf valt aan te rekenen.
Deze ontwikkeling moet en kan gekeerd worden. Eerlijk delen van verantwoordelijkheid is in het belang van vluchtelingen en van regionale stabiliteit. Dat vergt dat rijke landen meer en structureel investeren in opvang in de regio, waar zo’n 85 procent van de vluchtelingen verblijft. Het betekent ook dat we de vluchtelingen overnemen die te kwetsbaar zijn voor opvang in de regio. En dat we voor de relatief kleine groep asielzoekers die spontaan arriveert, in een zorgvuldige en efficiënte asielprocedure beoordelen of ze blijven of moeten terugkeren. Dit zijn geen revolutionaire voorstellen, sterker nog: 193 VN-landen hebben in december 2018 afgesproken dit te gaan doen.
Het is nu een kwestie van politieke wil. De EU moet niet meegaan in Trumps retoriek van eigen staat eerst, maar tonen dat we door internationale samenwerking en het delen van verantwoordelijkheid kunnen werken aan een menselijk en efficiënt asielsysteem.
Lees ook:
Het was al ellende op Lesbos, maar nu gaat het echt niet meer
Fotograaf Joris van Gennip was de afgelopen dagen op Lesbos, niet voor de eerste keer. De sfeer is er nu anders dan voorheen, stelt hij vast, grimmig en gespannen. Wat hij aantrof in en om vluchtelingenkamp Moria, legde hij met zijn camera vast.
Hoe het migratiebeleid ombuigt van afschrikking naar solidariteit: ‘We zijn mensen, geen beesten’
De migratiecrisis van 2015 heeft het Europese migratiebeleid rigoureus veranderd. Afschrikking is sindsdien het motto. Voorzichtig begint een tegenreactie vorm te krijgen.