‘Als Trump de coronacrisis niet onder controle krijgt, werkt dat in het voordeel van Biden’
Zowel in Arizona, Florida als Illinois heeft Joe Biden de voorverkiezingen gewonnen. De oud-vicepresident kan de Democratische nominatie voor het Amerikaanse presidentschap haast niet meer ontgaan. Opmerkelijk genoeg benadrukte Biden na zijn jongste overwinning juist de overeenkomsten met rivaal Bernie Sanders en richtte zich nadrukkelijk tot diens jonge kiezers: ‘I hear you.’ Een slimme zet?
Maarten Zwiers (Universitair docent geschiedenis en American studies aan de Rijksuniversiteit Groningen): ‘De afgelopen dagen zagen we al dat Joe Biden steeds meer richting het programma van Bernie Sanders opschoof. In tweets vlak voor het debat van zondagavond gaf Biden aan dat hij plannen van Sanders op het gebied van onderwijs en collegegeld wil overnemen. Ook sprak hij zijn steun uit voor verschillende programmapunten van Elizabeth Warren, een voormalige progressieve rivaal. Door deze progressieve garanties te geven hoopt Biden dat Sanders de strijd tegen hem snel staakt.’
‘Zijn oproep naar jonge kiezers past in dat patroon. Biden doet het goed onder verschillende groepen kiezers: ouderen, zwarte Amerikanen, maar ook lager opgeleide witte stemmers die in 2016 juist een belangrijke factor waren in Sanders’ coalitie. Sanders blijft echter populair onder jonge kiezers. Strategisch gezien is dit dus een slimme zet van Biden; hij heeft er belang bij dat Sanders uit de race stapt en hij kan de steun en het netwerk van Sanders goed gebruiken, inclusief de jeugdige Sanders-fanclub.’
Bianca Pander (Amerikanist en partner bij campagnebureau BKB): ‘Zeker een slimme zet. Biden moet de Democratische partij bij elkaar brengen, dat doet hij door bijvoorbeeld bepaalde beleidsvoorstellen van Warren over te nemen, te kiezen voor een vrouwelijke running mate en ook te kijken naar de plannen van Bernie Sanders. Welke plannen lijken nu in coronatijden opeens toch een stuk minder radicaal? Is algemene gezondheidszorg wellicht toch een goed plan? Of het basisinkomen? Een paar maanden geleden zei de meerderheid van de Amerikanen nog dat Andrew Yang met z’n basisinkomen totaal idioot was, maar nu heeft Yang net het Witte Huis geadviseerd over een soort van basisinkomen voor de Amerikanen de komende maanden. Deze crisis verandert alles, dus heeft het nu geen nut om elkaar aan te vallen. Dit los je alleen op door samen te werken en dat snappen Biden en de Democratische partij maar al te goed.’
Koen Petersen, politicoloog en Amerikanist – auteur van Einddoel: Witte Huis - Hoe de Amerikanen hun president kiezen: ‘Voor de Democratische voorverkiezingen wel, omdat dit helpt alle kampen binnen de Democraten te verenigen achter zijn kandidatuur. Maar voor de confrontatie met Donald Trump schiet Biden zichzelf hiermee in de voet, omdat hij zich nu optisch verbindt aan de radicaal-linkse agenda van Sanders. Veel doorslaggevende zwevende kiezers krijgen daar nachtmerries van. Trump kan Biden nu makkelijk wegzetten als paladijn van de radicale socialistische vleugel. Bovendien kan Trump dat inhoudelijk onderbouwen. Want de ‘gematigde’ Biden is wat betreft belastingverhoging, gezondheidszorg, klimaatbeleid en loonbeleid veel agressiever dan Hillary Clinton was in 2016 en de Obama-Biden-tandem in 2008 en 2012. Om het op z’n Amerikaans te zeggen: ‘Short-term gain, long-term pain.’
Verkiezingsbijeenkomsten zijn afgelast, tv-spots veelal geschrapt, de Democratische voorverkiezingen in Ohio, Georgia, Kentucky, Louisiana en Maryland uitgesteld, het partijcongres van de Democraten in juli is onzeker. Allemaal door de uitbraak van het coronavirus. Is dit in het nadeel van Biden en zijn campagne en zijn uiteindelijke strijd tegen Trump?
Bianca Pander: ‘Ja, het helpt allemaal niet mee in het bereiken van mensen, maar de context waar in deze verkiezingen is totaal anders geworden. Trump stapelt fout op fout op fout in deze crisis, liegt, zijn approval rating daalt weer en de economie ligt straks in puin. Voor deze crisis was het adagium: het is aan de democraten om Trump te verslaan, nu is het aan de Democraten om te zorgen dat ze deze verkiezingen niet verliezen. De Democraten moeten heel goed nadenken wat hun boodschap wordt, want het moet verder gaan dan ‘Trump heeft het allemaal verkloot’.
‘Ze moeten het hebben over de oplossingen voor de structurele onderliggende problemen waardoor de coronacrisis zo uit hand loopt in de Verenigde Staten: betere toegang tot gezondheidszorg, zodat mensen zich melden als ze ziek zijn, betaald ziekteverlof, zodat mensen ook thuis blijven als ze ziek zijn, hogere minimum lonen, zodat de armoedeval niet zo groot zou zijn als die nu gaat worden. Kortom, een overheid die voor de mensen werkt en niet de grote bedrijven. En dat is een boodschap die Democraten, als de beide flanken goed samenwerken, geloofwaardig kunnen brengen.’
Maarten Zwiers: ‘Eerst moeten we afwachten wat Sanders nu gaat doen. Waar Biden op hoopte was een voortzetting van Joementum, oftewel een golf van overwinningen in de komende voorverkiezingen. Maar die zijn allemaal uitgesteld. Wellicht blijft Sanders hierdoor nog in de race, hoewel de druk vanuit de Democratische partij op hem toeneemt om te stoppen, zodat Biden zijn pijlen volledig kan richten op Trump. Het is natuurlijk lastig te voorspellen hoe de coronacrisis de presidentsverkiezingen gaat beïnvloeden, ook omdat Trump zo onvoorspelbaar is. Zijn houding in de strijd tegen het virus belooft echter weinig goeds voor de Republikeinen; lange tijd heeft hij de ernst van de situatie onderschat. Hij leek zich bovendien drukker te maken om de economie dan om het welzijn van Amerikaanse burgers.
‘In het debat op zondagavond heeft Biden zich als de ervaren commander in chief gepresenteerd; hij sprak van een oorlog tegen het virus en benadrukte hoe hij als vicepresident de ebola-uitbraak succesvol heeft bestreden. Biden loopt al tegen de 80, maar zijn lange staat van dienst zal zeker in zijn voordeel werken als vastgoedtycoon Trump de coronacrisis niet onder controle krijgt.’
Koen Petersen: ‘Biden kan hierbij garen spinnen – zowel in zijn strijd met Sanders als straks in zijn strijd met Trump. Die leven op als zij in massa-bijeenkomsten hun massaal uitgerukte achterban kunnen opzwepen. Dat levert altijd nieuws op en inspireert de aanwezigen in de uitpuilende stadions, én de vatbare televisiekijkers. Dat middel wordt ze nu door de coronacrisis uit handen geslagen.’
‘Doorslaggevender is dat Biden zonder publieksbijeenkomsten alleen nog maar voorbereide teksten hoeft uit te spreken. Hierdoor is de kans kleiner dat hij zijn kenmerkende verbale blunders begaat. Zo zal hij niet meer Super Thursday zeggen als hij Super Tuesday bedoelt, en ook North Dakota en North Carolina niet meer met elkaar verwarren. Biden oogt oud en fragiel, en door zijn gestamel denken kiezers dat hij het presidentschap niet meer aankan. Door braaf tekstjes voor te lezen onttrekt hij deze achilleshiel aan het zicht.’