Nederland heeft nieuwe visie op EU nodig

Naar een “Europa van de landen”

Titelfoto: Gebouw Europese Raad te Brussel. Copyright: Europese Unie, gepubliceerd onder CC-BY 4.0. Citaatrecht art. 15a Auteurswet.

Het Verenigd Koninkrijk heeft de EU verlaten en zal vanaf 2021 geen deel meer uitmaken van de interne markt. Frankrijk onder president Macron zet juist zwaar in op verdere stappen in de richting van federalisering van de EU. Nederland heeft zich in de jaren zestig van de vorige eeuw ingezet voor toetreding van het VK en voor een EEG, waarin het vrije vervoer van goederen op de eerste plaats stond. Is het tijd voor een nieuwe visie?

Luns en De Gaulle

Laten we beginnen met een historisch overzicht. In een artikel uit 2002 in het Historisch Nieuwsblad werd uiteengezet hoe Joseph Luns, bijna twintig jaar lang onze minister van Buitenlandse Zaken, in de jaren zestig succesvol de strijd aanbond met de Franse president De Gaulle. De Gaulle wilde via het Fouchet-plan (1961/62) de EEG omvormen tot een confederale politieke unie.

Daarbij zou er een gemeenschappelijk buitenlands- en defensiebeleid komen, maar cultureel en sociaal-economisch zou er geen gedwongen integratie plaatsvinden. De Gaulle was voorstander van “l’Europe des patries” , niet van “la patrie de l’Europe”, al zijn dat niet zijn eigen woorden. De Franse president, die wantrouwig stond tegenover de NATO, heeft jarenlang de toetreding van het Verenigd Koninkrijk tot de EEG geblokkeerd.

 

Verzet Nederland

De Nederlandse positie stond daar diametraal tegenover. Onze regering was bezorgd dat De Gaulle’s “Europa van de landen” in een EEG van toen nog maar zes landen, zwaar gedomineerd zou worden door Duitsland en met name Frankrijk. Daarom koos ons land partij voor toetreding van het VK én voor een Europa van de communautaire instituties, iets waarop Nederland meer greep dacht te hebben dan op de grillige De Gaulle.

In de jaren vijftig waren er al vervelende ervaringen geweest met de Fransen, die het voor Nederland zo belangrijke vrije verkeer van goederen aan banden wilden leggen met allerlei regels. Het verzet tegen de plannen van De Gaulle werd o.a. vanuit de Rotterdamse Kamer van Koophandel vormgegeven. Daarnaast speelde een rol dat Nederland een trouw NATO-land was en de band met VK en VS sterk was door WO2. Het was een extra argument voor onze inzet vóór toetreding van het VK tot de EEG destijds.

 

Verdrag van Maastricht

Deze voorkeur van Nederland voor een “Europa van de instituties”, die in het licht van de jaren vijftig en zestig goed te begrijpen valt, werd voortgezet door nieuwe generaties politici, met als hoogtepunt het begin jaren negentig door Lubbers en Kok samen met de Franse EC-voorzitter Delors bekokstoofde Verdrag van Maastricht. Bij deze omvorming van de EG in de EU werd een aantal reuzenstappen gezet, vooral door het aangaan van een muntunie zonder enige vorm van monetaire flexibiliteit. Nederland sliep toen het werd afgeschaft, heb ik daarover wel eens geschreven.

Te meer daar in opvolgende verdragen (Amsterdam, Nice en Lissabon) ook het immigratiebeleid min of meer werd overgedragen aan Brussel, doet de vraag zich voor of de op zich begrijpelijke Nederlandse voorkeur voor het “Europa van de instituties”, in de jaren negentig niet zwaar is doorgeslagen en destijds veel te veel bevoegdheden zijn afgestaan.

Een discussie die nu weer relevant is, niet alleen door het vertrek van de Britten, maar ook doordat zelfs de gevestigde partijen zich beginnen te realiseren dat de door de EU heilig verklaarde vrijheid van personenverkeer leidt tot oncontroleerbare immigratiestromen. De Telegraaf publiceerde daar afgelopen zaterdag nog een interessant artikel over: migratiestroom door iedereen onderschat.

 

Uitbreiding EU in 2004

Een belangrijke ontwikkeling die we ook moeten aanstippen is de uitbreiding van de EU in 2004 met Centraal- en Oost-Europese landen, waardoor de EU nu (na uittreding VK) 27 lidstaten telt, met nog een aantal aspirant-lidstaten. Deze uitbreiding heeft zowel positieve als negatieve gevolgen gehad, zowel voor ons als voor de betreffende lidstaten. Ook degenen die vinden dat het vrije personenverkeer weer aan banden moet worden gelegd, bijvoorbeeld door het herinvoeren van werkvergunningen, zullen denk ik niet deze uitbreiding van de EU in zijn geheel ongedaan willen maken.

 

Toch een Europa van de landen?

Komen we terug op de in het begin van dit artikel geschetste machtsstrijd tussen De Gaulle en Luns, waarbij De Gaulle een “Europa van de landen” wilde en Luns een “Europa van de instituties”. Wat we nu zien is een heel andere situatie. Want ook na uittreding van het VK bestaat de EU nog altijd uit 27 lidstaten. De vrees dat een “Europa van de landen” gedomineerd zal worden door Frankrijk hoeft dus niet zo groot te zijn als in de jaren vijftig en zestig, toen Frankrijk de kleine Benelux-landen dreigde te domineren.

We zouden de katholieke bondskanselier van Oostenrijk Sebastian Kurz kunnen beschouwen als de geestelijke opvolger van De Gaulle met het verschil dat hij economisch liberaal is (bondgenoot van Rutte dus). Kurz is voorstander van een krachtige EU met goed bewaakte buitengrenzen, maar met méér nationale autonomie.

 

Macron’s buit

Macron daarentegen lijkt nu in te zetten op het “Europa van de instituties”. De Fransman is erin geslaagd alle belangrijke EU-posities binnen te halen: de Franstalige Belg Charles Michel als president van de Europese Raad, de vloeiend Frans sprekende EU-federalist Ursula von der Leyen als opvolger van Juncker en, last but not least, Christine Lagarde als president van de ECB. Zij is een belangrijke speler om de grote wens van Macron te realiseren: de EU veranderen in een door Frankrijk gedomineerde federale superstaat met eigen begroting (dus transferunie, al ontkent Macron het laatste).

 

Verzet Nederland

Het is een interessante gedachte dat Nederland, net als in de jaren vijftig en zestig, het verzet tegen de Franse plannen mede kan leiden. Wellicht samen met Kurz. Alleen zullen we paradoxaal genoeg dit keer niet moeten bewegen in de richting van het “Europa van de instituties” – die nu door Macron worden gedomineerd – maar meer in de richting van een “Europa van de landen”.

Dit lijkt – mits de principes van de interne markt waaronder vooral vrije doorgang van goederen, worden gehandhaafd – momenteel beter bij onze belangen te passen dan voortgaan op de doodlopende weg van soevereiniteitsoverdracht. Een afslanking van de Brusselse bureaucratie en -subsidieparadijs, in lijn met deze decentrale visie op de EU, kan ook extra argumenten opleveren voor verlaging van onze netto bijdrage, in plaats van verhoging.

 

Goede kaarten

Als na het onvermijdelijke vertrek van de voortdurend falende Merkel ook Duitsland voor dit idee gewonnen kan worden, dan heeft Nederland net als in de tijd van Luns weer goede kaarten in handen.

Belangrijk is wel dat de gevestigde politieke partijen – al dan niet samen met nieuwe partijen – komen tot een coherente visie, net zoals dat in de jaren vijftig en zestig gebeurde, waarbij power-player Joseph Luns gesteund werd door confessionelen, sociaal-democraten én liberalen in zijn strijd tegen Franse dominantie.

Is dat wonder voor herhaling vatbaar? Het Nederlandse politieke landschap is nu veel complexer met de opkomst van twee grote Nexit-partijen (PVV en FvD) en een verbrokkeling van de overige partijen. Toch is een eenduidig optreden van Nederland in de Brusselse arena harder nodig dan ooit.

Over de auteur

Jan Gajentaan
Jan Gajentaan
Amsterdammer in Rotterdam, blogger, schrijver van e-books, voetbalvader, Volvo 940 rijder, in het dagelijks leven Recruitment / Human Resources Consultant.

Reacties worden gemodereerd. Let op uw taalgebruik. Schelden en tieren is niet toegestaan.                                                 >>> Lees hier onze spelregels <<<

Reacties die onze regels schenden worden verwijderd. Herhaalde overtredingen, oproepen tot geweld, beledigingen, Holocaust-vergelijkingen en antisemitisme leiden tot een permanente ban. De redactie treedt niet in discussie over de reden voor verwijdering van een reactie, noch over een ban. Ongeldige e-mail-accounts worden geblokkeerd.

Abonneren op reactie(s)
Abonneren op
guest
21 Reacties
Meeste stemmen
Nieuwste Oudste
Inline Feedbacks
Bekijk alle reacties
Jay
Jay
4 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

De EU is als een groep vrienden die met zn 27-en naar de kroeg gaan.
Iedere week leggen 6 van de vrienden geld in de pot en daar drinkt heel de groep bier van.

Om de zoveel tijd bedenkt de groep dat ze meer luxe willen.. met taxis naar de kroeg, maatpakken laten aanmeten, dure wijn en cocktails drinken, etc.
Ze stemmen erover en wat blijkt, alle niet-betalende vrienden vonden het een goed idee, dus nu moeten de betalende vrienden even de pot verhogen met 60%..

Sorry hoor, kan best gezellig zijn zo’n club, maar waarom zitten we hier bij? Wie betaalt bepaalt. Doe je dat niet dan heb je in feite te maken met afpersing en chantage.

En we zitten in de unie vanwege de handel? Scheelt veel tijd en papierwerk bij import en export? Waarom betalen burgers dan de EU abonnementskosten en niet het bedrijfsleven?

We worden nu meegezogen in een socialistisch systeem.

Alex Delarge
Alex Delarge
4 jaren geleden
Antwoord op reactie van  Jay

Het zijn dus de verschrikkelijk gevolgen van alcoholgebruik.

Arie
Arie
4 jaren geleden
Antwoord op reactie van  Jay

@Jay,

Prachtige vergelijking, zo is het.
“Meeste stemmen gelden” werkt alleen als de stemmers evenveel bijdragen aan de pot. In de EU vormen landen die niet met financiën om kunnen gaan de meerderheid, en dus worden wij gedwongen om financieel wanbeleid te betalen, en zelfs uit te voeren (ECB-beleid).

Ongeveer hetzelfde zien we trouwens in de VN, waar mensenrechtenschenders de meerderheid vormen. De Westerse landen betalen de meeste contributie, maar ondertussen mogen nauwelijks betalende dictaturen allerlei vn-commissie leiden. De achterlijk, hypocrisie en wreedheid van een regime spelen daarbij geen enkele rol. Zowel Iran als Saoedi Arabië waren bijvoorbeeld voorzitter van de vn-vrouwenrechten commissie; en zowel Pakistan als Libië hadden die eer bij de vn-mensenrechten commissie.

Vandaar dat Westerse landen (en vooral Israël) vaker op hun falie krijgen vanwege zogenaamd geschonden “vrouwen- en mensen- rechten”, dan alle misogyne dictaturen van genocideplegers bij elkaar opgeteld.
https://likoed.nl/2015/03/vrouwenrechten-a-la-de-verenigde-naties/

Isabel
Isabel
4 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

Een duidelijk en consequent optreden van Nederland is inderdaad hoognodig in Brussel, maar Rutte is geen Luns, geen power-player, Rutte is een waaiboom.
Baudet zou wel duidelijk zijn en Wilders consequent.
Konden zij deze klus maar klaren

Nenne
Nenne
4 jaren geleden
Antwoord op reactie van  Isabel

Rutte stuurman van het schip der dwazen.

Joey France
Joey France
4 jaren geleden
Antwoord op reactie van  Nenne

Rutte is eigenlijk kadet-stuurman…om overal behendig rond te laveren en zich te laten vervangen als het menens wordt. Kapitein daarentegen is hij allerminst.

Andre
Andre
4 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

“Nederland kan wellicht het verzet tegen de Franse plannen leiden.”
Ik heb de afgelopen dertig jaar niets gemerkt van verzet tegen de Franse plannen. Niet vanuit de regering, die maar wat graag bijv. de uitslag van het referendum over de Europese grondwet aan zijn laars lapte. Nederland doet altijd braaf zijn best om Frankrijk en Duitsland te behagen, al wordt voor de vorm en de media meestal korte tijd de schijn opgehouden dat men tegenstribbelt.
Schrijver stelt: “Belangrijk is wel dat de gevestigde politieke partijen – al dan niet samen met nieuwe partijen – komen tot een coherente visie net zoals dat in de jaren vijftig en zestig gebeurde,”
Poeh, dat is lang geleden, dat was een heel andere wereld, zowel binnen Nederland als daarbuiten. Alle partijen zijn van binnenuit naar links opgeschoven – wel heel coherent, maar dan met een visie die slaafs de wil van Brussel volgt en niet eens durf te denken aan het afremmen van migratie. Gajentaan stelt hier een voorwaarde waarvan hij zelf niet gelooft dat er ooit aan voldaan zal doen. Er zou een electorale aardverschuiving voor nodig zijn.
Toch is er een eenvoudige en niet al te pijnlijke oplossing voor de problemen van de EU. Ga terug naar de instellingen van de EEG. Weg overtollige bureaucratie, die voornamelijk voor veel ergernis zorgt in veel landen.
Er is niet meer zoveel tijd. Duitsland begint in een recessie te komen, Spanje en Frankrijk hebben een wurgende staatsschuld en elk jaar een begrotingstekort. Deze economieën zijn te groot om te redden. Beter nu met weinig pijn terug naar de EEG, dan met de EU eindeloos doormodderen.

Peter
Peter
4 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

De boeren ,tuinders en vissers hebben ons land altijd welvaart gebracht,dit de nek om laten draaien door een paar linkse ongekozen onozele feestgangers in Brussel ,die zouden ze zelf een bedrijf moeten runnen met eigen middelen binnen de korts mogelijke tijd op een oor liggen en falliet zouden zijn ,en nu de macht zouden geven ,met meelopers uit Nederland die met enig verbaal voor de verkiezingen hoog van de toren blazen,maar tot de dag van vandaag niks anders hebben gedaan dan knikken en betalen ,moet zo snel mogelijk worden afgeschaft,zelf het voorbeeld geven en bezuinigen komt bij de heren in het woordenboek niet voor ,altijd meer,en meer .Handelen was altijd een sterk punt van Nederland,Trump is een meester ,Rutte een leerling ,helaas zit hij nog in de kleuterklas ,en moeten we hem zo snel mogelijk vervangen .

karton
karton
4 jaren geleden
Antwoord op reactie van  Peter

@ Peter.
Helemaal mee eens.
Het hele zootje is zélfs niet in staat om een buurtsuper te leiden.
Soms heb ik medelijden met die gasten, ze blèren en kakelen wat om zich heen en dénken dat iedereen hen “geweldig” vindt; ’t is een armoedig, bij elkaar gesprokkeld en ongekozen zootje, die het aankijken nog niet waard zijn.

Ernie van de Wal
Ernie van de Wal
4 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

De mensen die het in de EU voor het zeggen hebben, willen graag een Europa van de elite in plaats van een Europa van de landen. Die landen en haar burgers worden door het EU-bestuur als wingewesten beschouwd.

Dat gaat nooit meer goed komen, tenzij wij onszelf middels een Nexit laten dekoloniseren.

Neef Jansen
Neef Jansen
4 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

De EU heeft een democratisch tekort en wordt door de EU-bewoners ervaren als een Sovjetunie 2.0 die als vanuit een stalinistische waan de Europese samenlevingen wil homogeniseren door massa-immigratie. In de praktijk komt dit neer op een zich zeer snel voltrekkende massa-islamisering, die op zich dan weer leidt tot toenemende verontrusting bij de burger, een verontrusting die evenwel wordt genegeerd of ook gebagatelliseerd en gecriminaliseerd vanuit die EU-waan. Men wil er niet van weten, men luistert niet, men demoniseert, men bezit het grote gelijk. En zo zijn er dan miljoenen mensen die zich bedreigd voelen door een waan die er op uit lijkt hun samenleving en cultuur te gronde te richten, en die mensen stemmen FVD, PVV, AFD, Le Pen, Brexit, Salvini, enzovoort, in de hoop op die manier van die waan af te komen. Wil de EU zichzelf overleven, dan dient zij niet blind te blijven voor het anti-moderne, uiterst intolerante en gewelddadige karakter van de islam. Maar het lijkt er op dat iedereen die deel is van die EU-waan dat juist wel heel erg is en ook weigert zich beter te informeren. De EU voert een beleid die in tegenstelling tot haar doelstelling, splijt en verdeelt, en die ten koste gaat van de veiligheid van miljoenen mensen. Het is aldus als een criminele instelling geworden.

karton
karton
4 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

“Nederland heeft nieuwe visie op de EU nodig”? Klopt dit wel ?
Nederland zou niet in zo’n dictatoriale gemeenschap” moeten willen zitten !
Ook zou ’t niet verkeerd zijn als Nederland eens échte leiders zou krijgen, leiders die een NEXIT nastreven en zich gaan bezighouden met het wéér opbouwen van óns Nederland dat intussen totaal in de vernieling is geholpen door de huidige “machthebbers” in NL én de EU.
Rutte trekt, voor de bühne een grote broek aan, maar als hij Adolfina Merkel ziet naderen is die broek snel uitgetrokken, de lafaard.

n.a.denker
n.a.denker
4 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

Ik wil het graag kort houden maar ben wel duidelijk :NEXIT NOW !!

H.J.
H.J.
4 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

Iedere Nederlander die het idee heeft, dat in Nederland een omschakeling mogelijk is naar wederom een democratie, zonder zijn spierballen te tonen is naïef.
Nederland is onder Balkenende en Rutte volledig onder de knoet gekomen van de club van Opa Bernhard en de EU.
Tegenstanders van dit beleid worden gedemoniseerd, of in een enkel geval van het leven beroofd.
Het Cordon Sanitair van de Rutteclan is een schuifpui, waar men wel doorheen kan kijken,maar de pui openen is alleen voor Linkse figuren.

De Nederlanders missen de Engelse ballen.

Ni28
Ni28
4 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

Minister Luns was een krachtige en sterke figuur met visie die wij op moment absoluut missen zonder hoop te hebben op verrijzing van zo iemand. Wij zijn ook de Britten kwijt met hun gewichtige steun en moeten maar met een paar kleine landjes tegen Macron strijden die als het er op komt gesteund wordt door Merkel. Een snelle wisseling van de wacht in Duitsland zou zeer welkom zijn met een ruk naar rechts. Dan pas is er een kans voor positieve veranderingen. Van de netto ontvangende landen hoef je geen steun te verwachten zolang het geld hun kant rolt. De arrogante houding van de Tsjechische premier Babis laat het goed zien dat hij zich graag gratis laat onderhouden samen met 17 andere landen. Het zijn de Europese bodemloze putten. De rijke landen worden eerder arm dan de arme rijk. Met deze verschillen is er geen eenheid mogelijk wanneer een paar landen de rest levenslang blijven onderhouden. De controle op de gelden uit Brussel is lang niet toereikend en het verdwijnt voordat het de doelen bereikt. Onze premier Rutte is niet opgewassen tegen zo veel druk die vanuit Brussel zal komen. Hij steunt ook teveel op de anderen van de zuinige vier en het is afwachten hoe lang het verzet nog duurt. Met de verkiezingen in vooruitzicht laat Rutte zich als sterke leider zien maar wij kennen de echte Rutte langzamerhand wel en weten hoe het waarschijnlijk afloopt.

H.J.
H.J.
4 jaren geleden
Antwoord op reactie van  Ni28

Ook Luns moest zijn meerdere erkenen, in de grondleggers van de club van Opa Bernhard en een Rockefeller telg.
Hij (Luns) is eind jaren 50, vlgs Wikipedia 2 maal de toegang geweigerd, toen hij zonder uitnodiging de vergadering van deze club wilde bezoeken.
Mark Rutte is de loopjongen van deze club en van Brussel.
Neem het lijstje namen van Nederlanders eens tot je, die deze club op uitnodiging wel hebben bezocht.

karton
karton
4 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

Rutte wordt beschuldigd van “kinderlijk gedrag” door een demente oude vrouw met Mongoloïde trekjes.

Hesa
4 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

We moeten er gewoon uit, net als de britten. Geen gezanik meer.
Brussel heeft alleen maar geld en goedlopende bedrijven gekost.

BegrensEuropa!
BegrensEuropa!
4 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

Het idee van een Europa van de instituties is zo gek nog niet. Problemen doen zich alleen voor waar die instituties over economie en politiek (geld en macht) gaan. Als die problemen er eenmaal zijn en de institutionalisering is zodanig doorgeschoten dat ze niet meer oplosbaar zijn dan zitten we echt in de penarie. Zeker als er een Franse president aan de knoppen zit te draaien op een voor Nederland funeste, uit de geschiedenis welbekende manier (Lodewijk XIV, Napoleon, Louis Philippe, De Gaulle). Zeker als dat een president is die het gele hesjes-‘probleem’ gewoon het ziekenhuis in laat slaan door de politie. In het verleden heeft Europa al laten zien heel goed problemen te kunnen scheppen om die vervolgens decennialang niet op te kunnen lossen. Denk aan de boterberg en de melkzee. Het probleem is niet institutionalisering, maar het feit dat deze is doorgeschoten. Een terugweg is niet voorzien, dus terugdraaien is diplomatiek onmogelijk. Vrijwel alle belangen wijzen op instandhouding. Behalve de belangen van landen als Nederland en regio’s als Vlaanderen. Ik vermoed dat de Fransen onder De Gaulle tegen soevereiniteitsoverdracht waren omdat ze zelf heel goed weten dat centralisering grote nadelen heeft. Nu de napoleontische Macron het Duitsland van Merkel op de knieën denkt te hebben, denkt hij dat de kansen gekeerd zijn, en wel ten gunste van Frankrijk om precies te zijn. De ellende voor Nederland schuift hij als onbetekenend terzijde. De strijd is dus tegen Macron en voor een ommekeer in de publieke opinie in Duitsland, te beginnen in Noordrijn-Westfalen, de industriele motor van Duitsland en met 18 miljoen inwoners en een BNP van ruim 700 miljard euro de belangrijkste deelstaat. Het is een tweede Nederland. Voeg Belgie (450 miljard euro) toe en we komen ergens.

Joost Visser
Joost Visser
4 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

´met het verschil dat hij economisch liberaal is (bondgenoot van Rutte dus´. Voor de verkiezingen, dan, bent u vergeten te melden.

Feniks
Feniks
4 jaren geleden
Artikelwaardering :
     

Ach wat een heerlijk gezwijmel en salon gepraat op opiniez.
Europa wordt min of meer opgeheven door…wie zit er nu echt aan de knoppen.
En dan zo een artikel…
Al dat salon/ socialistisch/ gezever.
Kom eens met de werkelijke feiten.
Wie trekt er werkelijk aan de wereldtouwtjes.

21
0
We zijn benieuwd naar uw reactiex
()
x