RTL Nieuws RTL.nl

Let op, binnenkort verhuist RTL Nieuws naar RTL.nl

Al onze nieuwsberichten en video’s vind je straks op RTL.nl.

Neem alvast een kijkje

Ga naar de inhoud
Politiek

Tweede Kamer keurt CETA goed, Eerste Kamer wordt lastig

De Tweede Kamer (archief) Beeld © ANP

De Tweede Kamer is akkoord met CETA, het handelsverdrag van de Europese Unie met Canada. De grootste hobbel volgt nu: in de Eerste Kamer heeft de regeringscoalitie geen meerderheid.

Om eventuele dissidenten uit de regeringspartijen een kans te geven tegen de partijlijn in te gaan, had de SP om een hoofdelijke stemming gevraagd. Die opzet slaagde niet. Er stemden 72 Tweede Kamerleden voor het wetsvoorstel, 69 parlementariërs waren tegen. 

Een tegenvaller voor minister Sigrid Kaag van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (D66) is dat 50PLUS tegen de wet stemde. De partij van Henk Krol is hard nodig om de coalitie in de Eerste Kamer aan een meerderheid te helpen.

Verdrag al grotendeels in werking 

Met de instemming van de Tweede Kamer is opnieuw een stapje gezet in een proces dat in 2009 begon met de eerste onderhandeling over een handelsdeal tussen de EU en Canada. In 2016 keurden de regeringsleiders van alle EU-lidstaten en het Europese Parlement het akkoord goed.

De ratificatie van het verdrag, de officiële goedkeuring door alle lidstaten, is de laatste horde. En omdat dit vaak lang duurt, zijn de meeste afspraken van het akkoord al sinds 2017 van kracht.

Alleen de afspraken over het zogeheten investeringshof zijn nog niet in werking getreden. Via deze instantie kunnen bedrijven een schadeclaim indienen als een lokale overheid een vergunning intrekt voor een activiteit waar het bedrijf al in had geïnvesteerd.

De kritiek van tegenstanders op dit mechanisme is dat rechterlijke instanties in het betreffende land op deze manier buitenspel worden gezet. 

Geen meerderheid in senaat

Met de goedkeuring van een meerderheid in de Tweede Kamer is Nederlandse goedkeuring van het verdrag er nog niet. Ook de Eerste Kamer moet ermee instemmen en dat voor elkaar krijgen wordt een stuk lastiger. 

Daar heeft de coalitie het namelijk niet voor het zeggen: VVD, CDA, D66 en ChristenUnie hebben samen 32 zetels, voor een meerderheid zijn 38 zetels nodig.

Van Forum voor Democratie (FvD) GroenLinks, PVV, SP en PvdD - samen goed voor 30 zetels - is al zeker dat die tegen stemmen. Ook de SGP stemt waarschijnlijk tegen, dat scheelt nog eens twee zetels potentiële steun.

PvdA-fractie

Dan blijven er 11 senatoren over waar het kabinet bij kan bedelen voor steun om het handelsverdrag goedgekeurd te krijgen. Het meest waarschijnlijke scenario is steun van 50PLUS, de Fractie-Otten en de Onafhankelijke Senaatsfractie (OSF), samen goed voor vijf stemmen. 

Dan is het kabinet er nog niet, de sleutel ligt in handen van de senatoren van de PvdA. In de Tweede Kamer is de partij sinds oktober 2019 tegen het akkoord, waar partijprominent Lilianne Ploumen als minister nog haar handtekening onder zette. 

Of de PvdA-senatoren ook allemaal tegen zullen stemmen is onduidelijk. "Dan moet het kabinet hopen dat een of meerdere PvdA-senatoren tegen hun eigen partij in gaan en de draai van de Tweede Kamerfractie ongedaan maken. Het kan, maar het is een riskante route", zegt politiek verslaggever Fons Lambie. "Reken maar op politieke hoogspanning over een paar maanden."

Wankele route

Toch is het wel een hele wankele route en dus zal het kabinet eerst alles op alles zetten om tijd te rekken verwacht Lambie. Dat zal waarschijnlijk de strategie worden.

"Tijd kopen! Hopen dat ze na een inhoudelijk debat toch een meerderheid kunnen overtuigen. Maximale druk op twijfelende senatoren", zegt hij. "En wellicht kunnen ze de CETA-goedkeuring combineren met een andere politieke deal of is tegen die tijd de samenstelling van het kabinet alweer veranderd." 

Dat het kabinet er niet gerust op is, blijkt wel uit het feit dat minister Kaag een reis naar Soedan en Ethiopië, gepland voor de komende dagen, heeft uitgesteld en ingekort. 

Naar Brussel

"Als Nederland CETA verwerpt, dan staan premier Rutte, minister Kaag en de rest van het kabinet voor schut. Dat zou een blamage zijn voor een land dat al jaren pleit voor vrijhandel en internationale verdragen", aldus Lambie.

Als dit gebeurt, dan stopt het ratificatieproces van verdrag en wordt CETA niet volledig goedgekeurd. Nederland zal zich dan bij Eurocommissaris voor Handel Phil Hogan moeten melden, met de mededeling dat er geen instemming is. 

Wat er dan precies zal gebeuren is onduidelijk: de Commissie wil niet speculeren over het 'onbekende terrein' dat zich dan ontvouwt. De onderhandelingen met Canada worden in ieder geval niet weer opengegooid, zei Hogans voorganger Cecilia Malmström in oktober nog tegen RTL Z.

Eurocommissaris
Lees ook:
Eurocommissaris Malmström: Als Nederland tegen CETA stemt, wordt er niet heronderhandeld