Discussie preventief fouilleren laait op

In het AT5-programma Het verhoor kondigde hij aan meer middelen te willen hebben om (steek)­wapens van straat te halen, zoals preventief fouilleren – en dan met name in gebieden waar het vaak misgaat, zoals in Zuidoost.

De laatste maanden zijn daar regelmatig steekpartijen onder invloed van drillraps – muziek­video’s waarin jongeren met messen, dolken en bijlen zwaaien. Daarbij is al zeker één 18-jarige jongen omgekomen. Over en weer gaan groepjes jongeren, vaak nog tieners, zich bewapenen, signaleert de politie. Paauw wil preventief fouilleren om die wapenwedloop te stoppen.

Zijn voorstel ligt politiek zeer gevoelig, omdat de Amsterdamse gemeenteraad in meerderheid tegen zo’n maatregel is.

Paauw zegt dat de politie nu te weinig mogelijkheden heeft om te voorkomen dat jongeren met steekwapens rondlopen. “Ik hoef niet per se preventief te fouilleren, maar ik wil wel dat we een nieuwe discussie voeren over het handelingsrepertoire op straat, in scholen en op plekken waar die messen voorkomen. (…) Jongerenwerkers zeggen het ook: het zou ons helpen als we de lijn strakker gaan trekken.” Paauw heeft het in de uitzending ook over preventief fouilleren 2.0, zonder te specificeren wat hij daarmee bedoelt. “Daar moeten we toch een nieuwe discussie over voeren.”

‘Geen effectief middel’

Het standpunt van Paauw slaat op het stadhuis in als een bom. De rechtse oppositie zoals de VVD, die altijd gepleit heeft voor preventief fouilleren, kondigde vandaag triomfantelijk een spoeddebat aan over de kwestie, om burgemeester Halsema met de uitspraken te confronteren. De burgemeester heeft meermaals gezegd dat ze niet principieel tegen preventief fouilleren is, maar dat zij het een weinig effectief middel vindt als het niet heel specifiek wordt ingezet, bijvoorbeeld bij groepjes voetbalsupporters rond de Arena op wedstrijddagen.

Verzoeken om naar aanleiding van de steekpartijen preventief te fouilleren in Zuidoost, wees ze dit najaar af. Ze vindt dat er te veel politiecapaciteit nodig is voor het geringe aantal wapens dat ermee van straat wordt gehaald. Door de woorden van Paauw komt dit standpunt onder druk te staan.

Wantrouwen tegen politie

In zekere zin kon Halsema niet anders, want een ruime, progressieve meerderheid in de raad is om ideologische redenen tegen preventief fouilleren. GroenLinks, D66, de SP en Bij1 wijzen op onderzoek waaruit blijkt dat preventief fouilleren negatieve bijeffecten heeft, zoals etnisch profileren. Mensen van kleur worden relatief vaker gefouilleerd dan witte mensen, waardoor het wantrouwen tegen de politie onder deze bevolkingsgroepen toeneemt.

Dat argument is aan Paauw niet besteed. “De essentie van preventief fouilleren is juist dat het niet selecteert! Daarmee heeft het (etnisch profileren) niet of heel weinig te maken.”

De politiechef is zich er wel van bewust dat preventief fouilleren gevoelig ligt en opperde dat het misschien doorontwikkeld moet worden om de ‘opbrengst’ te verhogen. “Ik ga mijn burgemeester niet afvallen,” zei hij nog bij AT5. Maar door zijn uitspraken staat Halsema over twee weken een pittig debat in de raad te wachten.

Een zegsman van Halsema bevestigt dat er binnen de driehoek, het overlegorgaan van de burgemeester, politie en Openbaar Ministerie, over de maatregel wordt gediscussieerd. “Geen onderwerp wordt geschuwd.”