Spook-DNA wijst op tot nu toe onbekende voorouder van de mens

Onderzoekers University of California in Los Angeles ontdekten in de genomen van vier West-Afrikaanse populaties dat tot een vijfde van hun DNA afkomstig bleek van de ontbrekende, onontdekte voorouders. Genetici vermoeden dat de voorouders van de moderne West-Afrikanen tienduizenden jaren geleden zich genetisch vermengden met een archaïsche bevolking die nog niet bekend is en die zich nog voor de splitsing tussen neanderthalers en de moderne mens zou hebben afgescheiden. Net zoals de oer-Europeanen ooit paarden met neanderthalers.

Vandaag kennen we nog enkel de moderne mens, maar ooit liepen er op aarde verschillende mensensoorten rond. Als die elkaar tegenkwamen, waren seksuele contacten tussen beide niet uitgesloten. Als gevolg daarvan dragen wij hedendaagse Europese mensen in ons DNA nog altijd een beetje genen van de neanderthalers, zoals oorspronkelijke Australiërs, Polynesiërs en Melanesiërs die van de Denisovamens nog in kleine mate in zich hebben.

Eerdere studies wezen er al op dat een andere oude mensensoort ooit Afrika bevolkte, maar wetenschappers vonden nooit fossielen of DNA om het te bewijzen. Onderzoekers Arun Durvasula en Sriram Sankararaman lieten nu statistische technieken los op 405 genomen uit vier West-Afrikaanse volkeren om na te gaan hoe waarschijnlijk het was dat de aanvoer van genen door kruising in het verre verleden had plaatsgevonden. Uit hun analyse bleek dit wel degelijk in alle gevallen zo te zijn.

Daarna zochten ze in de Afrikaanse genomen naar stukjes DNA die er anders uitzagen dan de moderne menselijke genen. Zo konden ze er DNA-sequenties uithalen die heel waarschijnlijk van een of andere voorouder kwamen. Vergelijking met de genen van neanderthalers en van Denisovamensen leerde dat het DNA van een onbekende uitgestorven mensensoort moest komen.

“Ze hebben blijkbaar een behoorlijk grote impact gehad op de genomen van de moderne personen die we hebben bestudeerd”, aldus Sankararaman over die onbekende genen. “Ze vertegenwoordigen 2% tot 19% van hun genetische afkomst.” De vier bestudeerde volkeren kwamen uit drie landen: twee uit Nigeria, een uit Sierra Leone en een uit Gambia.

De wetenschappers schatten dat de spookpopulatie zich tussen 360.000 en 1 miljoen jaar geleden afsplitste van de voorouders van neanderthalers en van de moderne mens. De groep van misschien 20.000 individuen zou zich dan ergens tijdens de afgelopen 124.000 jaar voortgeplant hebben samen met de voorouders van moderne West-Afrikanen.

Sankararaman voegt eraan toe dat dit niet de enige verklaring is: “De kans is groot dat het ware plaatje veel ingewikkelder is”. Er kunnen ook verscheidene golven van voortplanting geweest zijn over een periode van duizenden jaren. Of misschien waren er verschillende populaties van tot nu toe onbekende prehistorische voorouders.

De onderzoekers willen zich nu storten op de functies van die oude genen. Mogelijk hebben moderne West-Afrikanen ze behouden omdat het hen hielp om te overleven en zich voort te planten.