Gesteund door Trump plant Israël nog eens duizenden huizen in nederzettingen

Voorbij zijn de jaren van terughoudendheid. Binnen een week na het vertrek van president Obama worden de contouren van het nieuwe Israëlische nederzettingenbeleid duidelijk. Dinsdagmiddag kondigde premier Netanyahu de bouw van 2.500 nieuwe huizen in joodse nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever aan, nadat er zondag al 566 nieuwe huizen in nederzettingen in Oost-Jeruzalem waren goedgekeurd.

In de afgelopen acht jaar kon dit soort uitbreidingen van nederzettingen in Palestijns gebied, illegaal volgens het internationaal recht, steevast rekenen op afkeuring van de Amerikaanse regering. Omdat de Verenigde Staten de belangrijkste bondgenoot van Israël zijn, werden aankondigingen van nieuwe nederzettingen vaak terughoudend gebracht. Niettemin groeide het aantal joodse kolonisten in Palestijns gebied tijdens het presidentschap van Obama met ruwweg 20 procent, tot 600.000.

Nu, met Trump als president, kent Netanyahu geen aarzelingen meer. „We zijn aan het bouwen, en we zullen blijven bouwen”, aldus de premier. Minister Lieberman (Defensie, Yisrael Beitenu) zei dat de uitbreiding een „terugkeer naar het normale leven in Judea en Samaria” betekent. ‘Judea en Samaria’ is de in Israël gebruikelijke, bijbelse benaming voor de Westelijke Jordaanoever.

“Landroof en kolonialisme”

Volgens Hanan Ashrawi van de PLO heeft de Israëlische regering eens te meer bewezen dat ze „meer betrokken is bij landroof en kolonialisme dan bij de tweestatenoplossing en de vereisten voor vrede en stabiliteit.” Ze noemt de uitbreiding een „oorlogsmisdaad” en een „flagrante schending van het internationaal recht en verdragen, in het bijzonder resolutie 2334 van de VN-Veiligheidsraad”. Die resolutie, uit december 2016, dicteert dat de Israëlische kolonisatie van Palestijnse gebieden moet stoppen.

Sommige rechtse bewindslieden, onder wie de ultranationalistische onderwijsminister Bennett (Het Joodse Huis), willen nog een stap verder gaan door de joodse nederzetting Ma’ale Adumim, ten oosten van Jeruzalem, eenzijdig te annexeren en bij Israël te voegen. Premier Netanyahu heeft dit plan tot nader order opgeschort. Volgens critici zou een Palestijnse staat na deze annexatie niet meer levensvatbaar zijn, omdat de Westelijke Jordaanoever erdoor in tweeën wordt gehakt.

Ambassade niet verplaatst

Een ander omstreden plan, het verplaatsen van de Amerikaanse ambassade naar Jeruzalem, is door Trump voorlopig uitgesteld. Zowel de Palestijnen als andere landen in het Midden-Oosten hadden scherpe kritiek geuit op deze verkiezingsbelofte van de Amerikaanse president. Hun voornaamste bezwaar is dat Trump hiermee Jeruzalem, heilig voor joden en moslims, zou erkennen als hoofdstad van Israël.

De forse uitbreiding van de nederzettingen toont dat Netanyahu zich bevrijd voelt van het juk van Obama, met wie hij geen goede relatie onderhield. De vraag is wel hoe begaan de premier nog is met de tweestatenoplossing, waar hij formeel altijd voorstander van was. Afgelopen week liet hij los dat de Palestijnen een „staat-minus” kunnen krijgen.

Tegelijk met het bouwen van nieuwe nederzettingen maakt de Israëlische regering werk van het slopen van huizen van Palestijnen, zowel in Israël zelf als op de Westelijke Jordaanoever. Zo legden Israëlische bulldozers vorige week het Bedoeïenendorp Umm al-Hiran in Zuid-Israël plat, om plaats te maken voor het joods stadje Hiran. Bij protesten tegen de ontruiming kwamen een Bedoeïen en een Israëlische politieagent om het leven.