Het impeachmentproces was een feest van draaikonterij
“Ik vraag me af hoeveel Jerry Nadler zou willen betalen om die video van hem uit 1998 van de aardbodem te laten verdwijnen, zodat niemand hem ooit meer ziet.”
Chris Wallace, politiek commentator van het Amerikaanse nieuwsnetwerk Fox, had er zichtbaar lol in. Het is een geliefde hobby van de Amerikaanse media: politici betrappen op tegenspraken. De bijna afgelopen afzettingsprocedure tegen president Donald Trump bood er ruimschoots de gelegenheid toe.
Nadler is een van de ‘managers’ in dat proces, de groep leden van het Huis van Afgevaardigden, allemaal Democraten, die in de Senaat de aanklachten tegen Trump beargumenteerden. Die gaan over zijn druk op Oekraïne om tot zijn eigen politieke voordeel een corruptie-onderzoek aan te kondigen tegen de Democratische presidentskandidaat Joe Biden.
Nadler beargumenteerde met verve, soms teveel verve. Hij werd door de voorzitter, opperrechter John Roberts, op de vingers getikt toen hij senatoren die Trump bleven dekken beschuldigde van ‘verraderlijk’ gedrag.
Maar in 1998 stond Nadler al even fanatiek het omgekeerde te beweren, liet Chris Wallace zien. Toen was de mogelijke afzetting van president Bill Clinton aan de orde. Nadler vond het geen impeachment waard dat de president een affaire had gehad met een stagiaire en daar onder ede over loog. Hij vond (https://www.c-span.org/video/?c4819365/user-clip-1998-jerry-nadler-were-lowering-standard-impeachment) dat de lat voor impeachment te laag werd gelegd: “We verliezen het zicht op het verschil tussen zonden en misdaden. Wat de president heeft gedaan, is niet een grote en gevaarlijke overtreding die de veiligheid van de republiek in gevaar brengt.”
Privé wangedrag
Nadler was niet de enige die ervan verdacht werd veel mildere maatstaven aan te leggen voor een Democratische president toen, dan voor een Republikein nu. Een andere aanklager, Zoe Lofgren, was ook lid van het Huis van Afgevaardigden ten tijde van deimpeachment van Bill Clinton. Zij is een echte veteraan van dat politiek zwaarste wapen, want ze was bovendien juridisch medewerker van de justitie-commissie van het Huis toen dat in 1974 impeachment-aanklachten formuleerde tegen Richard Nixon. Maar ook zij vond destijds de afzettingspoging van Clinton niet terecht en die tegen Trump nu wel.
In antwoord op een van de vragen vanuit de senaat vergeleek ze de drie gevallen, en vooral de mate waarin de partij van de president als één blok achter die president bleef staan. “Met Nixon hadden we duidelijk misbruik van presidentiële bevoegdheden. Leden van beide partijen stemden voor afzetting. Met Clinton hadden we privé wangedrag. Ja, vermoedelijk een misdaad denk ik, want hij loog erover onder ede, maar dat was geen misbruik van zijn bevoegdheden. Zoals ik toen zei: elke echtgenoot had daarover kunnen liegen. Daardoor kwamen we nooit voorbij onze partijstandpunten. En veel mensen, ikzelf ook, geloven dat de impeachment destijds gebeurde om partijpolitieke redenen.”
Maar het waren niet alleen Democraten die iets uit te leggen hadden over hun vroegere standpunten. Neem de Republikeinse senator Lindsey Graham, over wiens politieke acrobatiek je een heel proefschrift zou kunnen schrijven. Tijdens de verkiezingscampagne van 2016 schilderde hij Trump nog af als een gevaarlijke gek, maar inmiddels steunt hij hem door dik en dun. Ook tijdens het impeachment-proces natuurlijk, en een van zijn argumenten is dat je niet zomaar een president kunt wegsturen omdat hij niet netjes handelt. Het moet een echte misdaad zijn waarvan hij wordt beschuldigd.
Behalve als de president Bill Clinton heet kennelijk en je zelf 22 jaar jonger bent. Want een echte misdaad was helemaal niet nodig volgens de Lindsey Graham van 1998. Die was toen nog lid van het Huis van Afgevaardigden en, net als Nadler nu, belast met het verdedigen van de impeachment van de president tegenover de Senaat. Niemand minder dan Nadler speelde het videofragment afgelopen week af, waarin de Graham van toen dat betoogde. Flink wat senatoren, geïnstrueerd om tijdens het proces niet te praten, konden hun lachen niet onderdrukken.
Voortschrijdend inzicht
Alan Dershowitz, emeritus-hoogleraar recht aan de Harvard universiteit, maakte als een van de advocaten die de president in de Senaat verdedigden een soortgelijke draai, zo liet CNN zien. Op de zender verdedigde hij zich door te zeggen dat hij destijds niet fout zat, maar sindsdien de geschiedenis van oudere impeachment-procedures had bestudeerd en inmiddels ‘meer correct’ was.
En ook Kenneth Starr lijdt aan voortschrijdend inzicht. Hij was een van de meer opvallende keuzen als verdediger van de president in de Senaat, want in 1998 was hij juist de speciale aanklager die Clintons affaire ontdekte en aan de kaak stelde.
Destijds vond hij het een impeachment-waardige schande dat Clinton niet wilde meewerken aan zijn onderzoek. Nu vindt hij het logisch dat de president zijn medewerkers verbiedt om informatie te geven aan de Senaat over de Oekraïne-affaire, omdat hij nu eenmaal recht heeft op geheimhouding van intern overleg.
Woensdag zal, zo lijkt wel zeker, de Senaat de aanklachten afwijzen. De Democraten zullen waarschuwen dat daarmee een gevaarlijk precedent wordt geschapen, en dat je, zo lang een president niet tot moord en doodslag overgaat, hem of haar nergens voor kunt wegsturen.
Maar om precedenten gaat het niet bij dit impeachment-proces, en ging het ook niet bij dat van Clinton. Een stem uitbrengen voor of tegen het afzetten van een president is uiteindelijk geen juridische daad, maar een politieke. En die oude videoclips laten zien wat we al wisten: dat bij een politieke daad altijd wel de bijpassende argumenten kunnen worden gezocht of desnoods verzonnen.
Trouw-correspondent Bas den Hond (standplaats Boston) schrijft wekelijks een column over de Amerikaanse politiek. Lees ze hier terug.