Years And Years is een afschrikwekkende, bijna profetische serie over het leven na Brexit

Deze week zwaaien we met pijn in het hart het Verenigd Koninkrijk uit, dat na jaren van gedraai vrijdag écht uit de Europese Unie stapt. De Britten zamelden zelfs geld in om de Big Ben te laten klinken op 31 januari, maar daarmee ging het parlement niet akkoord. Dat beschaafde gevoel voor drama ontbrak maandag in de luchtige Brexit-special van DWDD, die leunde op de flair van Jeroen Dijsselbloem, grijsgedraaide fragmenten van Monty Python en Britpop op het podium. Het ging trouwens alleen over Engeland; de opstandige buurlanden kwamen niet aan bod. 

Wie durft te fantaseren over de ondergang van Groot-Brittannië (en Europa) moet Years And Years kijken, een zesdelige miniserie die deze maand geruisloos op NPO Start Plus is verschenen. In 2024 staat het Britse eiland er helemaal alleen voor. De familie Lyon uit Manchester moet eerst nog lachen om de populistische Vivienne Rook (heerlijke rol van Emma Thompson), die met haar Four Star Party het establishment verder uitdaagt dan Boris Johnson ooit heeft gedaan. Maar het onwerkelijke nieuws op tv heeft al snel grote persoonlijke gevolgen.

Years And Years werd vorig jaar al uitgezonden door de producenten BBC en HBO, maar is nog afschrikwekkend actueel, bijna profetisch. In de eerste dagen van 2020 leken de VS en Iran met elkaar in oorlog te raken. In de eerste aflevering van de serie vuurt de herkozen Trump een nucleaire raket af op een Chinese militaire basis. Beide acties – reëel en fictief – liepen met een sisser af en het leven ging door. Dat maakt Years And Years zo realistisch: de familie Lyon negeert de geopolitieke en economische veranderingen, ze hebben immers al genoeg aan hun kop, totdat het te laat is.

Years And Years heeft wat weg van de sf-serie Black Mirror, maar is minder gelikt. We zien vooral de opkomst van nieuwe technologie, terwijl andere gemakken juist verdwijnen. Fans van The Handmaid’s Tale zullen ook huiveren bij de chaos die in Engeland ontstaat wanneer banken omvallen, grondrechten worden afgepakt en burgers verdwijnen. Er is veel aandacht besteed aan de details van deze pre-apocalyptische samenleving tot het jaar 2034, die in versnelde montages voorbijkomt. Zo sterven de bananen uit en is er een groot tekort aan medicijnen. En waarom regent het al tachtig dagen achter elkaar?

Maar de kern is een hechte, uiterst geloofwaardige familie in de Britse middenklasse, die de klappen voelt van het populisme. Years And Years viert de veerkracht van de gewone mens, hoe we blijven doorvechten voor ons bestaan, ook al wordt het moderne leven steeds een beetje slechter en gaat de wereld langzaam naar de klote. Zo moet oma Lyon 10 duizend pond betalen voor een oogoperatie die haar zicht herstelt, geld dat ze eigenlijk opzij had gezet voor haar kleinkinderen. De mopperkont twijfelt even, maar kiest toch voor haar eigen toekomst. ‘Het is een vreselijke wereld, maar ik wil alles zien.’