Wat onze lezers vinden van de open brief van Rutte

In een grote advertentie die maandagochtend in veel landelijke kranten stond, waaronder NRC, opende Rutte de aanval op de hufterigheid in Nederland. “Maar we maken ons wel grote zorgen over hoe we met elkaar omgaan. Soms lijkt het wel of niemand meer normaal doet”, schreef de premier. Over “mensen die naar ons land zijn gekomen” en de Nederlandse waarden niet delen schreef Rutte: “Als je ons land zo fundamenteel afwijst, heb ik liever dat je weggaat. Dat gevoel heb ik namelijk ook. Doe normaal of ga weg.” We vroegen aan lezers wat zij van de open brief vinden, en kregen tientallen reacties. Een kleine selectie:

Respect verloren

De brief lijkt de eerste alinea’s te reageren op een trend die ik zeker herken; dat bepaalde mensen respect voor anderen verloren zijn. Echter, ik vind het stuitend dat halverwege blijkt op welke mensen Mark Rutte doelt: vluchtelingen. Hier maakt Rutte naar mijn mening een grote fout door hen, ook al gaat het om een deel van de vluchtelingen, zo neer te zetten. Hij benadrukt het belang van ‘samenwerken’, daar hoort een samenleving bij die niet in wij-zijdenken vervalt. Dat is exact wat Rutte hier wel doet. Lucas Steinbusch

Altijd weer de ander

Het is altijd de ander aan wie iets mankeert, nietwaar? En nu is het dus de ‘nieuwkomer’ die zich niet wil aanpassen aan wie we ons blijkbaar ongegeneerd mogen ergeren. Fijn. Maar de grimmige, gepolariseerde en ronduit vijandige samenleving hebben we toch echt met z’n allen gemaakt. Als de brief van onze premier aan de Nederlanders ergens aan zal bijdragen, dan is het verdergaande verscherping van tegenstellingen. Was dat nou de bedoeling? Jaap Bos

Lees ook: ‘Moet ik dan ook oprotten? Naar Bumperkleverland?’, Mark Rutte aan de tand gevoeld over deze brief door Humberto Tan.

Een milder geluid

Ik vind de uitlatingen een (welkom) milder geluid dan de veroordelingen die de PVV uit. Ik weet ook niet wat ‘we’ moeten met mensen die uit de pas lopen, maar ik ben wel erg benieuwd naar wat de VVD daarin te bieden heeft. Ik ben erg op zoek naar wat ik als individu kan doen om hier mijn steentje aan bij te dragen, maar zie bij partijen geen concrete stappen om hier oplossingen voor aan te dragen. Zo ook niet bij de VVD. Hopen maar dat dit meer is dan simpele verkiezingsretoriek. Eric van der Linden

Vreemdelingenhaat

Een nogal uitgebreide versie van: ‘Ik ben echt geen racist hoor, maar de buitenlanders verpesten alles.’ Maar, beste meneer Rutte, een plak vreemdelingenhaat verpakt tussen twee weke sneetjes gemeenplaatsen, vleierij en wat u misschien normen en waarden zou willen noemen, is nog steeds gewoon een dikke vette plak vreemdelingenhaat. Vies, slecht te verteren, en beneden de waardigheid van een Nederlandse premier. Ik vind het beangstigend dat u aan alle Nederlanders niet iets beters te vertellen hebt. Eva Zwaving

Geen oplossingen

Geachte heer Rutte, complimenten voor uw schrijversteam (VVD-advertentie. NRC 23/1). U neemt op intelligente en beschaafdere wijze Wilders de wind, althans een deel ervan, uit de zeilen. Veel van wat u vermeldt, is te onderschrijven. Het is soms enigszins intolerant van toon, maar zeker binnen de fatsoensnormen. U doelt ook op bepaalde onrust veroorzakende groepen zonder identiteiten te noemen, immers daar zitten ook autochtonen onder. Maar de zwakte van uw betoog is dat u geen oplossingen biedt. Al jaren zijn er te weinig woningen in de sociale sector, immigranten verhogen daar de druk nog eens. Normaal? Laagopgeleiden zijn de belangrijkste groep die de meeste concurrentie ondervinden van immigranten, waardoor de werkloosheid onder hen toeneemt. Normaal? Al tientallen jaren worden vooral middelbaar en lager opgeleiden die op latere leeftijd werkloos worden gediscrimineerd op de arbeidsmarkt. Normaal? Nog steeds worden er gouden handdrukken uitgedeeld aan lieden die normaal gesproken een schop onder hun achterste zouden moeten krijgen. Normaal? Globalisering komt, dat is aangetoond, vooral ten goede aan de hoger opgeleiden. Normaal?
Mari Kapteijns

Met de vinger wijzen

Ook ik voel het ongemak. Uw brief versterkt dat, omdat u zich niet richt op alle Nederlanders, maar met name op de mensen die niet van geboorte Nederlander zijn. Wat zegt u tegen de varkenskopliefhebbers, de bananenbootuitjouwers, de oer-Hollander die openlijk homo’s en vrouwen minderwaardig behandelt, de mannen met bier en drugs in hun lijf die tijdens oudjaarsnacht als idioten tekeer gaan, mensen die anderen uitjouwen als zijnde een niet-mens omdat ze andere meningen hebben? Dit hebben we met elkaar bereikt, meneer Rutte, nog los van de komst van nieuwe Nederlanders. Het verband dat u legt is eenzijdig en onredelijk. Uw toon is vriendelijker dan de pleur-op-kreet van destijds, maar misschien des te venijniger. Inderdaad, wij, oud- en nieuwkomers zijn samen verantwoordelijk voor een leefbaar land. Daar hebben we allemaal ons aandeel in, maar waar één vinger wijst, wijzen vier vingers terug.
Ria Pool Meeuwsen

Doe niet Wilders na

Geachte heer Rutte. Als u in de rol van baas van ons land de moraalridder gaat uit lopen hangen, wil ik u vertellen waar het hier nog meer aan schort. In dit land wonen een behoorlijk aantal uitermate rijke mensen die vinden dat ze dat nu eenmaal verdienen en u en uw partij ook. En in dit land wonen ook erg veel mensen die in armoede leven, die zorgbehoevend zijn en absoluut niet goed geholpen worden. (…) U bent onze minister-president en het is niet de bedoeling dat u in de voetsporen van uw Amerikaanse collega ook van die ongefundeerde onzin gaat uitkramen. We hoeven niet alles van Amerika over te nemen. En als u minister-president wilt blijven, gedraag u dan ook zo en probeer niet een beetje de wildersman uit te hangen.
Tijn Noordenbos Delft

Geheel mee eens

Op de brief van Rutte kwam de gemakkelijke kritiek van links. Zelf ben ik het honderd procent eens met de inhoud. Hoog tijd dat dit eens gezegd werd. En helaas is het nog hoger tijd om onze liberale verworvenheden kei- en keihard te verdedigen. Want als we niet oppassen zijn we zo kwijt waar we jarenlang voor hebben gevochten. Wat dat betreft zijn er inmiddels al te veel alarmsignalen. Vrijheid vergt onderhoud en verdediging. Ik ben blij dat onze minister-president het aandurft om zo expliciet voor onze liberale waarden en onze vrijheid op te komen. De (te verwachten) stekelige reacties uit politiek-correcte hoek geven aan dat hij de vinger op de zere plek heeft gelegd.
Fred Sevriens

Last van verhuftering

Prima brief, omdat hij daar hardop zegt waar we last hebben in dit land, namelijk verhuftering. Oversteken bij het zebrapad doe je met gevaar voor eigen leven. Troep ligt op straat en op het strand. Als je iemand aanspreekt op zijn hufterige gedrag, krijg je veelal een scheldpartij toegeworpen. Wat ik minder charmant vind in deze brief dat de suggestie wordt gewekt dat het door buitenlanders komt. Het staat er niet helemaal, maar als je te snel leest lijkt het of alleen buitenlanders worden aangesproken. Mariëlle Ernst

Ik ben ‘ongewoon’

Helaas zal ik volgens de criteria van Rutte wel tot de ‘gewone’ Nederlanders behoren: ik ben wit, blond en geboren in Groningen. Daar voel ik me allesbehalve prettig bij, want ik keur racisme en discriminatie op basis van afkomst, huidskleur en religie af. Jammer genoeg heb ik geen ander land om naar terug te keren, zoals Rutte dat voorstelt. Daarom roep ik alle ‘ongewone’ Nederlanders op het Nederlanderschap niet te laten kapen en zich hard te maken voor echte Nederlandse verworvenheden als openheid, tolerantie en respect. Irene Broer

Rutte, ook een mens

Prima reactie, het vermakelijke aan Rutte is dat hij zo nu en dan laat zien dat hij ook een mens is. Er wordt over gespeculeerd of dit een campagne is om PVV-stemmers weg te trekken, maar dat betwijfel ik. Het is een reactie die van hem als persoon komt, niet als minister-president. En dat moet gewoon kunnen. Patrick van Gogh

En hooligans dan?

Waar haalt de VVD het idee vandaan dat alleen immigranten zich niet normaal gedragen ? Zijn de medewerkers van het campagneteam nooit met Feyenoord mee naar Rome of met PSV naar Madrid gegaan? Joost Dirkzwager

En de overheid?

Obligaat, maar beter iets dan niets. Het pleidooi wordt geloofwaardiger als de overheid zelf het goede voorbeeld geeft in de omgang met de burgers en het beleid. Helaas is die soms ook wel een beetje hufterig, dom, onhandig, asociaal en/of onrechtvaardig. Gerard Mensink

En de multinationals?

Op zich goed dat Rutte mensen aanspoort te verbeteren of weg te gaan. Maar hij moet die boodschap dan ook doortrekken naar multinationals of brievenbusfirma’s die onze belastingmoraal niet accepteren en minder willen betalen dan lokale en mkb-bedrijven. En naar een overheid die dit soort deals achter gesloten deuren bespreekt, terwijl het iedere belastingbetaler aangaat. Michel Fleur

‘Alternatieve feiten’

Beste Mark, ik word heel verdrietig van je advertentie. De aanhef klopt al niet. Je schrijft niet aan alle Nederlanders, maar aan een groot deel van de Nederlanders. Onder een vroom dekentje van normen en waarden staat hoe de VVD er echt over denkt. Mensen die normen overschrijden zijn mensen die je terug kunt sturen naar hun eigen land. Echte Nederlanders overschrijden geen normen. Beste Mark, dit zijn ‘alternatieve feiten’ en ik vrees dat je dat ook wel weet. Vries Kool

Waar is zijn eigen fatsoen?

Hufterigheid is ‘pleur op’ zeggen tegen landgenoten. Hufterigheid is je mond houden als er een Polen-meldpunt wordt gemaakt. Hufterigheid is steeds weer de tegenstellingen tussen mensen aanwakkeren. Rutte praat over fatsoen zolang er stemmen mee te halen zijn. Waar is zijn eigen fatsoen?
Hans Fibbe

Een open brief brengt geen verbetering

Ik ben het helemaal met hem eens. Maar toch heb je te maken met zo’n groep mensen, die zich onverschillig gedraagt, zich machteloos voelt, en zich onvoorstelbaar agressief gedraagt. Dat verbeteren we niet door het te benoemen op de manier van deze open brief. Gerrit Jan van Norel

Hij heeft gelijk

Het is een deel van ons probleem en mogelijk nogal gekleurd door de komende verkiezingen maar eigenlijk vind ik wel dat hij gelijk heeft!
Hufterigheid in plaats van hoffelijkheid, graaien in plaats van delen, ongeremd roepen wat je wil in plaats van rekening houden met een ander, verongelijktheid in plaats van verdraagzaamheid; we werden er niet beter van! Marianna Stenzel

Echte hufters huizen in het torentje

Mark Rutte is de laatste persoon in Nederland die zich dit in het openbaar mag afvragen. De eerste alinea bevat een enormiteit: de welvarendheid is ongelijk verdeeld. Net als het welzijn door toedoen van de regering Rutte verder ongelijk geworden. Door politici als Mark Rutte is het vertrouwen van de burger in de integriteit van onze bestuurders tot een minimum gedaald. De echte hufters huizen in het torentje, de ministeries en de achterkamertjes in Den Haag, lijkt iedereen te kunnen denken. Doe daar eerst wat mee: Mark Rutte. Anton Loonen

Wereldwijde verharding

De meeste Nederlanders zijn tegenwoordig inderdaad hufters en de dommen verdedigen dat door te zeggen dat Rutte zelf een hufter is. Alsof dat, als het al waar zou zijn, een excuus is. Verharding, polarisatie en individualisering zijn wereldwijd de echte oorzaken, maar natuurlijk is het gemakkelijk om iemand (Rutte) de schuld te geven. Tim Haanraadts

Hij kan ons ook vragen stellen

Nu zegt hij in principe dat we maar op moeten rotten als we het niet eens zijn met zijn beleid. Hij zou ook kunnen vragen hoe het anders zou kunnen zodat we wel blij zijn. In een land met een premier met deze mening wil ik niet eens wonen. Is er nog een leuke vertrekregeling om uit te kiezen want vrijwillig gaat het mij, mede door zijn beleid, financieel niet lukken te emigreren. Jeroen Pater

Verkiezingsretoriek

Het wordt hoog tijd dat er een eind komt aan al dat gedogen van maatschappelijke verruwing en verhuftering. Maar ik zie geen enkele maatregel aangekondigd, niet eens een voorstel, om daar ook daadwerkelijk een halt aan toe te roepen. Blijft het weer bij verkiezingsretoriek? Ruud Verberne

VVD raakt zichzelf kwijt

De afzender van de brief maakt het een rare brief, die verder inhoudelijk best redelijk in elkaar zit. Er zit echter totaal geen wijsheid in omdat een deel van de oorzaak ook in eigen boezem te vinden is: politiek-objectivisme, materialistisch individualisme en fundamentalistisch kapitalisme zijn sociologisch gezien duidelijke oorzaken. Verder ontbreekt een “liberaal” standpunt in de brief, en lijkt de VVD vooral zichzelf kwijt te raken. Tommy Ventevogel

Meesterzet

Inhoudelijk mager, doch een meesterzet: na Brexit en Trump hebben we geleerd dat de oorlog niet meer op de inhoud gewonnen wordt. Ik kan mij voorstellen dat zijn brief een grote groep mensen aanspreekt die zich niet kan vinden in de ‘zittende elite’, maar het populistische geschreeuw van de PVV iets te ver gaat. Rutte biedt nu als eerste een alternatief voor Wilders; voor een breed publiek met een vleugje meer nuance. Toch is het gedurfd, en ik ben dan ook razend benieuwd naar het resultaat. Niels Blokland

Stigmatiserend

Griezelig stigmatiserend, altijd de ander natuurlijk die niet normaal doet, alsof niet normaal doen ineens een epidemie is die er eerder niet was en vooral veroorzaakt door de ander van buiten. Ons nette Nederlanders doen natuurlijk altijd normaal. De tekst van deze advertentie is niet normaal in Nederland. Ik dacht even dat Wilders weer zijn natuurlijke haarkleur had. Ineke Thierauf