Direct naar artikelinhoud
Sociale mediaPolitiek

Vlaams Belang bewerkt foto van migranten die daarvoor al door N-VA was vervalst

Een Duitse verkiezings­affiche op de originele foto verandert in de N-VA-versie in een reclame­ voor onder meer mosselen met friet.Beeld Twitter

N-VA geeft toe dat het een foto heeft bewerkt voor een onlinecampagne. De afbeelding duikt nu op bij Vlaams Belang. ‘Het had waar kunnen zijn: dat is typisch voor rechtse partijen’, zegt cultuurwetenschapper Ico Maly.

Drie mannen op een bankje, naast een reclamebord waarop een typisch Vlaams menu te zien is met onder meer moules frites, biefstuk en een pintje. Die afbeelding dook enkele dagen geleden op bij een nieuwsbericht van Vlaams Belang Kortrijk. Ze was ook al eerder te zien in 2018, in de veelbesproken online­campagne van N-VA tegen het migratiepact van Marrakesh. Er is één ding mis mee: de afbeelding is getrukeerd.

Gisteren bond het Twitter-account @arbiter­of­tweets de kat de bel aan. Op de originele foto, die te koop is in een digitale beeldbank, was de menu­kaart niet te zien. In plaats daarvan hing er een affiche van de Duitse christen­democratische partij CSU. De bewerkte afbeelding bleek voor het eerst gebruikt in de bewuste N-VA-campagne.

De originele foto, met een CSU-affiche in de achtergrond.Beeld Getty Images

De partij geeft ook toe dat het beeld werd bijgewerkt. “We hebben die foto aangeschaft in een beeldbank. Maar je kan voor zo’n campagne natuurlijk geen poster van een andere politieke partij in je afbeelding hebben. Daarom hebben we er een andere foto overgeplakt”, zegt N-VA-woordvoerder Anne Laure Mouligneaux.

Bij Vlaams Belang zegt Kamerlid Wouter Vermeersch, die ook bestuurslid is bij de Kortrijkse afdeling, dat er geen kwaad opzet mee gemoeid is: zij namen de afbeelding gewoon over van N-VA. Toch is er meer aan de hand. De foto die het VB gebruikt, is een collage van de N-VA-afbeelding én het originele beeld. De twee zijn enigszins onhandig aan elkaar geplakt, waardoor de overgang nog te zien is. Een woordvoerder van de partij zegt dat die bewerking nodig was om het N-VA-logo en de tekst eruit te knippen. Om de gaten op te vullen, werd de originele foto ingeschoven.

N-VA overplakte het reclamebord.Beeld DM

De vraag blijft dan waarom Vlaams Belang niet gewoon de originele foto gebruikte. De enige verklaring lijkt te zijn dat de partij absoluut het vervalste reclamebord in beeld wou. Misschien omdat de Vlaamse menukaart zo sterk contrasteert met de mannen? Op die vraag komt geen antwoord, enkel dit: “De persoon die de foto bij ons bewerkte, zou moeten kunnen hebben gezien dat die afweek van het origineel”, zegt woordvoerder Jonas Naeyaert. Intussen werd de afbeelding overigens offline gehaald door Vlaams Belang.

Verdraaiingen

De insinuatie dat de afbeelding misschien bewust vervlaamst werd, wordt bij N-VA weggewuifd. “We hebben de achtergrond aangepast, that’s it. We hebben gewoon iets neutraals gezocht. De situatie op de foto is trouwens een situatie zoals je die zou kunnen zien in Europa – en de kern van onze boodschap was dan ook kritiek op het Europese migratiebeleid.”

Kort samengevat: het had waar kunnen zijn. Die houding is typisch voor radicaal-rechtse partijen, zegt cultuurwetenschapper Ico Maly (Tilburg University). Maly is gespecialiseerd in de online politieke communicatie. Onwaarheden en manipulatie zijn natuurlijk niet exclusief te vinden bij rechtse partijen, maar volgens Maly komen dergelijke verdraaiingen wel vaker voor bij rechtse partijen.

Dat heeft volgens hem alles te maken met de manier waarop linkse en rechtse partijen in grote lijnen aan politiek doen. “Links heeft altijd een traditie gehad van rationaliteit en feitelijkheid. Aan de rechterkant zijn emotionaliteit en gevoel heel erg belangrijk. Denk aan het gevoel deel uit te maken van een grotere gemeenschap of van een specifieke natie.”

Bekend is in dat verband een uitspraak van de Republikein Newt Gingrich, die op CNN de stijgende onveiligheid in Amerika aankaartte, ook al wezen de cijfers volgens de journalist net op het tegendeel. “Als politiek kandidaat zal ik vertrouwen op hoe mensen het aanvoelen, en ik zal jou laten vertrouwen op de theoretici”, zei Gingrich.

Vlaams cachet

Politiek staat op rechts in het teken van het grotere verhaal, “de mythe”, zegt Maly. Mythes mobiliseren het volk, en zetten mensen aan tot actie. “Of een klein deel van het verhaal dan echt is, doet er minder toe. Het kleine staat symbool voor het grotere geheel, dat wel waar is.”

Toegepast op de bij N-VA bewerkte afbeelding: de foto is misschien niet helemaal waarheidsgetrouw, maar, zo suggereert men, de instroom van asielzoekers in Europa is wel echt. Dit maakt hun discours ongenaakbaar voor de factcheck, zegt Maly.

Dat de afbeelding niet helemaal waarheidsgetrouw is, maakt er evenwel nog geen leugen van, vindt hoogleraar journalistiek Baldwin Van Gorp (KU Leuven). “Bijna elke foto in de krant is bewerkt. Dat maakt het beeld niet onwaar. De vraag is dus tot op welke hoogte je zoiets toelaat. De aanpassing van deze foto geeft er een Vlaams cachet aan, maar verandert het de betekenis van het beeld echt? Daar ben ik niet van overtuigd.”

Van Gorp had meer problemen met een andere afbeelding die in de N-VA-campagne van 2018 werd gebruikt. Op een van de foto’s waren volledig gesluierde vrouwen te zien. “Die foto was gemaakt in Duitsland, maar zou je hier niet kunnen maken. Dat is een stuk manipulatiever.”