Nachtelijke sluiting geldautomaten slechts tijdelijke maatregel: ‘Contant geld blijft onmisbaar’

Banken gingen eind vorig jaar over tot de nachtelijke sluiting van geldautomaten na een golf plofkraken. Daarbij zorgden criminelen met hun explosieven vaak voor forse schade aan de betreffende gevels. Met de ingreep zijn plofkraken overigens niet helemaal uitgebannen. Sommige criminelen proberen het nog steeds. Zo vond eerder deze maand nog een plofkraak plaats bij een geldautomaat in Amersfoort.

DNB-directeur Else Bos herhaalt dat achter de schermen wordt gewerkt aan een nieuwe maatregel om bankbiljetten bij een plofkraak onbruikbaar te maken, zodat er voor criminelen niets meer valt te halen. Dan zou de nachtelijke sluiting van de automaten niet meer nodig zijn. Wanneer geld opnemen tussen 23.00 en 07.00 uur weer mogelijk wordt, kan Bos niet aangeven.

De geldautomaten worden 's nachts wel afgesloten, maar niet leeggehaald. De sluiting van de automaten heeft volgens de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) beperkte gevolgen. Minder dan twee procent van de totale hoeveelheid opgenomen geld wordt ‘s nachts gepind. ,,Plofkraken ondermijnen de samenleving’’, aldus NVB-voorzitter Chris Buijink. ,,We kunnen er niet in berusten dat er elke paar dagen een explosief afgaat.’’

Ook het afstorten van losse bankbiljetten tijdens de nachtelijke uren, wat bij sommige automaten kan, is niet meer mogelijk. De openingstijden van kluizen waar zogeheten ‘sealbags’ door zakelijke bankklanten afgestort kunnen worden, bleven ongewijzigd. Het betalen met contact geld mag dan al jaren op zijn retour zijn, toch zien veel winkeliers het betalen met cash niet graag verdwijnen, bleek uit een enquête van DNB.

‘Contant geld speelt door haar eigenschappen – gebruikersgemak, onafhankelijk van computers en anonimiteit – maatschappelijk gezien (nog steeds) een onmisbare rol’, schrijft het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer (MOB) in zijn rapportage van november vorig jaar. ‘Diverse onderzoeken laten zien dat het merendeel van de bevolking nog steeds aangeeft dat het mogelijk moet blijven om ook te kunnen betalen met contant geld.’

Het aantal in Nederland aanwezige geldautomaten is sinds medio 2016 afgenomen van 8201 naar 7070 stuks medio 2019; een daling van bijna 14 procent. Desondanks is de landelijke dekking van de geldautomaten, en eventuele afstortmogelijkheden, nog steeds hoog, meldt het MOB. In 2019 had 99,50 procent van de Nederlandse huishoudens binnen een straal van vijf kilometer toegang tot een geldautomaat. In 2018 was dat 99,55 procent.