In Libië heerst sinds de dood van dictator Muammar Kaddafi in 2011 chaos en oorlog. Twee grote machtsblokken maken de dienst uit: de internationaal erkende regering onder leiding van premier Fayez Al Sarraj zetelt in hoofdstad Tripoli en heeft delen van het westen in handen. In het oosten maakt generaal Khalifa Haftar de dienst uit.
Sinds een aantal maanden is Haftar bezig met een opmars naar Tripoli. Turkije besloot daarom begin januari troepen naar het land te sturen om de stad te verdedigen.
Pogingen van Rusland en Turkije, die beide verwikkeld zijn in het conflict, om tot een staakt-het-vuren te komen zijn vooralsnog mislukt.
Maar eerst, wie steunt eigenlijk wie in dit conflict?
De regering onder Al Sarraj werd opgericht in 2015, onder toeziend oog van de VN. De EU erkent Al Sarraj als leider van Libië, maar Frankrijk steunt bijvoorbeeld Haftar.
Frankrijk ziet Haftar als een sterk leider met wie zij kunnen samenwerken, vertelt onderzoeker Jalel Harchaoui van het Clingendael Instituut. Volgens hem vindt Frankrijk Al Sarraj "geen slechte kerel, maar wel zwak".
Momenteel geniet Haftar ook steun van Rusland, maar volgens Harchaoui zou dit nog kunnen veranderen. Hierdoor zou Rusland zondag nog een belangrijke rol kunnen gaan spelen.
Zowel Al Sarraj als Haftar worden logistiek of militair bijgestaan door internationale bondgenoten.
Wie steunt Al Sarraj?
- Italië
- Turkije
- Qatar
Wie steunt Haftar?
- Egypte
- Frankrijk
- Rusland
- Jordanië
- Saoedi-Arabië
- Verenigde Arabische Emiraten
Waarom is de interesse van deze landen in Libië zo groot?
Olie
Libië heeft alle potentie om een grote speler te zijn binnen de internationale gemeenschap. Het land heeft de grootste oliereserves van Afrika, waar meerdere partijen belang bij hebben. Zo is Italië een grote importeur van olie en aardgas uit Libië en heeft Turkije baat bij een partner aan de Middellandse Zee om gas mee te winnen.
Maar niet alleen de strijdende partijen zijn gebaat bij de situatie in het land; zoals de gastenlijst van de vredestop laat zien, hebben ook andere grote spelers interesse. Zo wil de VS zelf geen olie kopen van Libië, meent Harchaoui, maar wil het wel dat het land zijn grondstoffen kan exporteren om de internationale oliehandel op peil te houden.
Nationale veiligheid
Niet alleen grondstoffen spelen een belangrijke rol in het conflict. Buurland Egypte wil bijvoorbeeld dat generaal Haftar zijn doelen kan bereiken, om rust in eigen land te bewaren. Wat er in Tripoli gebeurt, boeit Egypte volgens Harchaoui niet zoveel.
Echter grenst Egypte aan het oosten van Libië en bewaart Haftar momenteel de rust in deze regio. "Onder hem is er momenteel een eenheid in het oosten. Als Haftar faalt, kan dit uiteenvallen."
Migratie en terrorisme
Zaterdag waarschuwde de Turkse president Reccep Tayyip Erdogan in een opiniestuk bij Politico voor het toenemende risico op terrorisme in de regio, evenals nieuwe migratiestromen naar Europa als gevolg van de verdere escalatie van de oorlog in Libië. Volgens Harchaoui spelen migratie en terrorisme echter geen echte rol meer in het conflict.
"De vluchtelingenstroom via de Middellandse Zee-route bij Libië was het heftigst van 2013 tot 2017, met maandelijks tienduizend tot vijftienduizend vluchtelingen. Inmiddels zijn dit er nog maar enkele honderden", zegt Harchaoui.
Ook terrorisme is volgens Harchaoui geen groot gevaar. "IS is erg klein en verzwakt in het gebied en met de huidige oorlog hebben ze geen reden om nu toe te slaan."
In de nabijgelegen Sahel-streek, die door de hele breedte van Afrika loopt, gedijen terroristische organisaties echter.
Wat kan er van de top zondag worden verwacht?
Als het dan toch vooral om economische belangen lijkt te gaan en minder om migratie, terrorisme en nationale veiligheid, waarom komen er zondag dan toch zo veel partijen bijeen? "Ze moeten gezichtsverlies voorkomen", stelt Harchaoui. Iedereen wil nu meespelen op het toneel.
"Turkije heeft namelijk de show gestolen door militaire steun te beloven en nu moeten andere partijen, ook de landen die geen militaire of logistieke steun geven, laten zien dat ze ook kunnen handelen."
Er is echter nog geen verdrag, laat staan een oplossing, denkt de Clingendael-expert. "Maar, je moet toch iets doen."
NUjij: Uitgelichte reacties