Een vrouw loopt thuis nog altijd het meeste gevaar

De 53-jarige Nasrin Khoshkalam werd gewurgd na een huwelijk van ruim dertig jaar vol geweld. Haar man zit vast als verdachte. Trouw ging op zoek naar haar verhaal, en naar dat van de 32 andere vrouwen die in 2018 door hun (ex-)partner om het leven werden gebracht. Kale statistiek krijgt zo 33 gezichten.

Dat er mannen zijn die hun echtgenoot, vriendin of ex doden, is een constante factor in de misdrijfcijfers. Een vrouw loopt in haar eigen huis het meeste risico op dodelijk geweld, ook dat is een gegeven. Soms is zelfs haar bed het plaats delict.

Reden van geweld lang niet altijd duidelijk

Wel is elk verhaal anders. Slachtoffers zijn jong en oud, zaten in een prille relatie, een lang huwelijk, of hadden er juist een punt achter gezet. De daders handelden uit jaloezie, wraak, een gekrenkt ego na een (dreigende) breuk, of kampten in een aantal gevallen met ernstige psychische problemen. Maar wat ook opvalt is dat de reden van het geweld lang niet altijd duidelijk wordt, ook niet tijdens de rechtszaak.

Het aantal slachtoffers schommelt per jaar. Een trend is er in de cijfers van afgelopen jaren niet te ontdekken, behalve dat – gezien over een lange termijn van zo’n 25 jaar – het partnergeweld iets daalt. Al is die daling weer niet zo sterk, als die wordt vergeleken met de algehele daling van moord en doodslag in Nederland.

Aanleiding om de zaken van 2018 in kaart te brengen, was de gewelddadige dood van het 16-jarige meisje Hümeyra op 18 december van dat jaar. Met die zaak stond geweld tegen vrouwen plots weer in de schijnwerpers.

2018 valt in verschillende opzichten op. Zo werd van alle vrouwen die in dat jaar door moord of doodslag om het leven kwamen, dik driekwart slachtoffer van (ex-)partnergeweld. Volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) was de verdachte – voor zover nu bekend – in dat jaar in geen enkel geval een onbekende, oftewel de ‘man in de bosjes’.

Kritisch rapport na gewelddadige dood Hümeyra

Naar aanleiding van Hümeyra verscheen een zeer kritisch inspectierapport over het gebrek aan aandacht bij instanties voor haar veiligheid. Zij en haar zus trokken 28 keer aan de bel bij de politie over haar ex Bekir E., die haar uiteindelijk doodde. Niemand nam de regie om haar te beschermen, concludeerde de inspectie.

Uit de verhalen blijkt dat de zaak van Hümeyra niet de enige is waarin fouten zijn gemaakt. Zo verscheen na de gewelddadige dood van Dwoëny van den Brink (34), op 19 februari, eveneens een kritisch rapport. Ook hier ontbrak het bij de hulpverleners aan regie.

Het Toezicht Sociaal Domein, dat het rapport opstelde, ziet terughoudendheid bij hulpverleners om in te grijpen in het leven van volwassenen op het moment dat er geen kinderen bij betrokken zijn. Autonomie, je leven inrichten zoals je zelf wil, blijft belangrijk in Nederland. Maar niet altijd zijn er voortekenen. Ook in 2018 waren er zaken waar het geweld – in ieder geval ogenschijnlijk – uit het niets kwam.

Hoewel de aantallen dus schommelen, waren er in de afgelopen tien jaar gemiddeld zo’n 28 slachtoffers van partnergeweld, volgens cijfers van de Universiteit Leiden en het CBS. Daarmee is zulk geweld nog altijd een van de meest voorkomende vormen van moord en doodslag. In verreweg de meeste gevallen zijn vrouwen het slachtoffer. Een man die wordt gedood door zijn partner, komt veel minder vaak voor. Volgens het CBS ging het in 2018 om twee zaken.

Lees ook:

Slachtoffers van de liefde
De vrouwen in dit verhaal hebben een ding gemeen: ze werden gedood door hun (ex-)partner. In 2018 ging het om precies te zijn om 33 slachtoffers. Dit zijn hun verhalen.

De maximale straf voor doodslag moet omhoog, vindt OM-topman

Sinds de verhoging van de maximale straf voor moord naar dertig jaar is het verschil met de strafmaat voor doodslag wel erg groot, aldus Gerrit van der Burg.