Wat is een aambei?
"Een aambei is een uitstulping van een bloedvat aan de binnenkant van de anus. Net voor de kringspier, die de ontlasting aan het eind van de darm tegenhoudt, zit een soort van sponsachtig lichaam dat voorkomt dat vocht en slijm naar buiten sijpelen. Door druk op de anus, bijvoorbeeld door zwangerschap, veel persen, zwaar tillen, overgewicht of obstipatie kunnen bloedvaatjes in dat sponsachtige lichaam opzwellen en uiteindelijk een spatader worden."
Hoe merk je dat je een aambei hebt?
"Een aambei die aan de binnenkant zit, kan helderrood, vers bloedverlies bij de ontlasting geven. Dat merk je als je je billen afveegt. Soms kan een aambei ook aan de buitenkant van je anus zitten. Je voelt dan een bobbeltje of een bultje. Dit kan ook pijn doen of jeuken. Meestal komt dat doordat de doorbloeding in die aambei is verslechterd."
Moet je ermee naar de dokter?
"Niet altijd. Pak eerst eens een spiegel om te kijken hoe de bult eruitziet. Soms is het een rode bult. Die kun je met een beetje vaseline op je vinger zelf voorzichtig terugduwen voorbij de kringspier. Dan komt de doorbloeding weer op gang en verdwijnen de pijn en de aambei. In sommige gevallen komt hij de eerstvolgende keer dat je moet poepen weer naar buiten. Dan kun je hem opnieuw terugduwen."
"Als je het vies vindt om dit met je blote vinger te doen, dan kun je ook een boterhamzakje om je vinger doen. Ik denk dat het sowieso verstandig is als mensen af en toe eens met een spiegeltje naar hun 'onderkant' kijken. Het valt me op dat mensen vaak geen idee hebben hoe het er daar uitziet. Ze weten het dus ook niet als daar iets verandert."
Wanneer moet je wel naar de dokter?
"De meeste mensen vinden het heel gênant om met een aambei of andere problemen in dat gebied naar de huisarts te gaan. Huisartsen weten dat. Maar maak je geen zorgen, huisartsen vinden het totaal niet raar of vies. Het is ons werk. Bij (te veel) pijn en zwelling en natuurlijk ook als je bloed bij de ontlasting hebt, zou ik zeker overleggen met de doktersassistente. Vooral bloed bij je ontlasting hoort niet."
"Soms is de aambei een donkerblauwe knikker geworden die erg veel pijn doet. Er zit dan meestal een stolsel in. Als je die niet zachtjes kunt terugduwen vanwege de pijn, overleg dan met de huisarts. Die kan voorzichtig proberen de aambei voor je terug te duwen of eventueel het stolsel verwijderen door de aambei onder verdoving open te snijden."
"Inwendige aambeien worden meestal behandeld door een daarin gespecialiseerde chirurg: de proctoloog. Dat gaat tegenwoordig trouwens heel eenvoudig met een klein elastiekje."
Werkt aambeienzalf?
"Nee. Zalf verlicht heel even de jeuk of de pijn, maar lost het probleem niet op."
Wat kun je doen om aambeien te voorkomen?
"Zorg voor zachte ontlasting. Drink 1,5 liter vocht per dag. Water, sappen, koffie en thee, alles telt mee. Zorg ook voor voldoende lichaamsbeweging en eet veel vezels. Die zitten in volkoren producten, zilvervliesrijst, bonen, erwten, linzen, groenten en fruit."
"En ga alsjeblieft naar het toilet als je moet. Sommige mensen durven alleen maar thuis op hun eigen toilet te poepen en houden het elders op. Stap over je gêne heen. Uitstellen zorgt dat je poep weer harder wordt, waardoor je later meer moet persen. Dat vergroot de kans op aambeien."