Protest tegen regering Iran breidt uit: “Ze liegen dat Amerika onze vijand is. Onze vijand is hier”

“Iran heeft nooit de oorzaak van de vliegtuigcrash bij Teheran willen verbergen”, verklaarde de hoge Iraanse veiligheidsambtenaar Ali Shamkhani vandaag. Het passagiersvliegtuig van Ukraine International Airlines werd woensdag “per ongeluk” uit de lucht geschoten door Iran, dat van een “menselijke fout” spreekt. Alle 176 inzittenden kwamen om het leven. “Vanaf het begin was er niet de intentie om de oorzaken van het ongeluk te verbergen”, zei Shamkhani. “Omdat de oorzaak technische kenmerken heeft, is het sowieso onmogelijk om het te verbergen.”

Iran verklaarde na de ramp aanvankelijk dat het niets met de crash te maken had. Gisteren keerde het land zijn kar en gaf het toe het toestel per ongeluk uit de lucht te hebben geschoten. Veel Iraniërs hekelen de wijze waarop het regime met de crash is omgegaan. Voor de tweede dag op rij vonden in het land betogingen plaats tegen de regering. 

De oproerpolitie was vanochtend massaal uitgerukt in Teheran om demonstranten af te schrikken. Toch is volgens de BBC op online video’s te zien dat honderden demonstranten op straat kwamen. Er worden slogans gescandeerd, zoals: “Ze liegen dat Amerika onze vijand is, onze vijand is gewoon hier”. Nog volgens de Britse openbare omroep zijn er ook in andere Iraanse steden protesten aan de gang.

Demonstreren tegen de regering is uiterst zeldzaam in Iran. In november werden verschillende manifestaties bloedig neergeslagen. Na de betoging van zaterdag waarschuwde de Amerikaanse president Donald Trump, zowel in het Engels als het Perzisch, het Iraanse regime dat niet te herhalen: “Er mag geen nieuwe slachting van vreedzame demonstranten meer komen, en ook geen afsluiting van internet. De wereld kijkt mee”.

Trump riep ook de Iraanse regering op om het internet weer “aan te zetten”. Het internet in Teheran werkte zondag wel, zo bleek uit de berichten op sociale media over de protesten.

Ook voor de Britse ambassade in Teheran kwamen vandaag iets minder dan 200 manifestanten samen. Ze verbrandden er een Britse en Israëlische vlag en scandeerden slogans als “Dood aan Groot-Brittannië”, “Dood aan de Verenigde Staten” en “Dood aan Israël”.

De betoging werd georganiseerd door de Iraanse paramilitaire militie Basij. Die is gelieerd aan de Iraanse Revolutionaire Garde en werd in 1979 opgericht in opdracht van de toenmalige ayatollah Khomeini. De betogers eisten onder meer dat de Britse ambassade in Teheran de deuren sluit. 

Gisterenavond waren er ook al protesten in Iran, na de bekentenis van de regering dat de Boeing door het Iraanse leger uit de lucht werd geschoten. De betogers eisten onder meer het ontslag van Ali Khamenei, de hoogste geestelijke leider van Iran, en straffen voor de verantwoordelijken die het drama wilden toedekken.

De politie kwam tussenbeide en dreef de manifestanten uiteen die “destructieve en radicale” slogans riepen.

Tijdens die protesten werd Rob Macaire, de Britse ambassadeur in Iran, opgepakt omdat hij voor de universiteit Amir Kabir de demonstranten zou hebben aangezet tot “radicale acties”. De ambassadeur werd na enkele uren opnieuw vrijgelaten, maar moest zich vandaag bij het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken aanbieden.

Macaire ontkent dat hij deelnam aan de manifestatie. “Ik nam wel deel aan een evenement dat werd aangekondigd als een wake voor de slachtoffers van de tragedie met het vliegtuig van Ukraine International Airlines. Na vijf minuten ben ik vertrokken toen de manifestanten slogans begonnen te scanderen tegen de autoriteiten.”