Ook PSV overwintert in Qatar. Het verschil is dat Ajax een WK-stadion test waarvan bij de bouw volgens diverse onderzoeksverhalen grove mensenrechtenschendingen hebben plaatsgevonden. Bovendien krijgen de Amsterdammers betaald voor hun trip naar de oliestaat en verblijven ze ook nog eens in een hotel waarin volgens onderzoek van The Guardian vorig jaar sprake was van moderne slavernij.
Hoogleraar economie, onderneming en ethiek Johan Graafland van Tilburg University vindt het dan ook iets te makkelijk om te zeggen dat het niet aan Ajax zou zijn om zich over de misstanden uit te spreken. Júíst omdat de activiteiten van Ajax direct gelinkt zijn aan de schendingen van mensenrechten.
"In algemene zin vind ik dat professionele organisaties moeten nadenken over wat ze doen. Waarom zou een bedrijf wel moeten nadenken over welke keuzes ze maken in het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen en een sportclub niet?" vraagt Graafland retorisch.
Bovendien is Ajax niet alleen een club, maar ook een bedrijf, dat zelfs beursgenoteerd is. "Dan moet je je keuzes mede bepalen in een bredere maatschappelijke context", vindt de hoogleraar. "Als jouw sportactiviteiten leiden tot geweld in de stad, kun je je daar ook niet volledig van distantiëren."
'Ajax wordt te hard aangepakt'
Sportmarketeer Bob van Oosterhout kan zich minder vinden in de kritiek en vindt de trip van Ajax logisch. "Het is een heel begrijpelijke keuze om naar Qatar te gaan. Het is een prachtige omgeving met beter weer dan hier en er staat een serieuze geldsom tegenover. Achteraf krabt Ajax zich alleen wel achter de oren vanwege al die commotie."
Maar Van Oosterhout vindt de negatieve reacties hypocriet, omdat de kritiek volgens hem vooral komt van mensen met weinig kennis van zaken. Bovendien is Ajax niet de enige, noch de eerste die handelt met Qatar. "Daar piept niemand over. De club wordt nu te hard aangepakt voor iets dat geen doodzonde is."
Aan de andere kant noemt de marketeer de reactie van Edwin van der Sar te makkelijk. De algemeen directeur stelde dat het niet aan Ajax is om een statement te maken, maar eerder aan de regering of een bedrijf als KLM. "Ajax moet zich wel realiseren welke enorme impact het heeft op een heel grote groep mensen. Wanneer basketbalicoon LeBron James aangeeft dat hij het niet eens is met president Donald Trump, dan heeft dat impact. Dat geldt ook voor een grote club als Ajax."
Ajax viert een doelpunt tijdens het oefenduel met KAS Eupen (2-0 zege) in het grotendeels lege Al Janoub Stadium in Qatar. (Foto: Pro Shots)
'Verantwoordelijkheid nemen kan als je in Qatar bent'
Helemaal niet naar een land als Qatar afreizen, hoeft niet, vindt ook hoogleraar Graafland. "Je kunt besluiten om juist wel in een bepaald land te opereren, met het doel de misstand aan de kaak te stellen en de situatie te verbeteren. Maar dan moet je dus wel je mond opendoen." Een bedrijf neemt naar zijn mening weinig verantwoordelijkheid als het wel naar een land met een twijfelachtige reputatie gaat, maar niets zegt: juist op het moment dat je er bent, heb je een podium.
Het gevolg is nu dat Qatar goede sier kan maken met de aanwezigheid van Ajax, zegt Graafland. Vanuit pr-oogpunt is het voor het land interessant om geassocieerd te worden met een grote voetbalclub.
Het is belangrijk of de 'operatie' direct profijt heeft van de misstand, zoals bij de activiteiten van Shell in Nigeria.
In welke sector een bedrijf opereert, staat volgens de hoogleraar los van de discussie of je al dan niet zaken kunt doen met een twijfelachtig regime. "Belangrijker vind ik of de 'operatie' direct profijt heeft van de misstand, zoals het geval is bij de activiteiten van Shell in Nigeria, en ook het voetballen van Ajax in stadions in Qatar. Maar of je Shell of Ajax bent, maakt op zich niet uit."
'Ajax gaat er niets van merken'
In het verleden is het wel voorgekomen dat consumenten niet bij Shell tankten uit onvrede over de keuzes van het bedrijf. Of Ajax eenzelfde soort lot wacht - dat supporters het laten afweten - is sterk de vraag. "Dat hangt ervan af hoe bewust de supporter is", denkt de hoogleraar. Sportmarketeer Van Oosterhout stelt resoluut: "Ajax gaat er niets van merken. Het zal geen impact op het imago van de club hebben. De club zal niet één shirtje minder gaan verkopen."
Volgens hem haalt het merendeel van de mensen de schouders op. "Men zal slechts zeggen: 'Misschien was het niet zo slim'. Ik durf er een goede fles wijn op te zetten dat Ajax en PSV volgend jaar niet weer naar Qatar gaan, maar het is niet zo'n zwaarbeladen topic dat bedrijven zich niet meer aan Ajax verbinden of hun sponsorcontract opzeggen. Dit is hooguit een klein vlekje."
NUjij: Uitgelichte reacties