De Libische stad Sirte valt met hulp van salafisten
De Libische kuststad Sirte is in handen gevallen van de rebellerende veldmaarschalk Haftar. De salafistische 604 Brigade wisselde van alliantie.
Sirte, de sleutelstad in de burgeroorlog in Libië is gevallen. De troepen van de zelfbenoemde ‘veldmaarschalk’ Khalifa Haftar veroverden de haven- en oliestad aan de kust deze week. Zijn Libische Nationale Leger (LNA) kreeg steun van een van de cruciale milities in Sirte: de 604 Brigade, die tot nu toe de regering in Tripoli steunde.
De militie van buurstad Misrata trok zich terug op zijn thuisbasis. Hiermee heeft de internationaal erkende regering GNA, van premier Fayez al-Sarraj een gevoelige nederlaag geleden. Sinds april vorig jaar probeert de seculiere Haftar met zijn LNA de macht in Libië te veroveren en islamitische krachten te verdrijven, waaronder de regering in hoofdstad Tripoli.
Haftar begon de afgelopen weken een hernieuwd offensief, waarbij inmiddels ook in de buitenwijken van Tripoli wordt gevochten en de luchthaven Mitiga bij de hoofdstad wordt bestookt. Dit valt samen met het akkoord dat premier Al-Sarraj sloot met president Recip Tayyip Erdogan van Turkije om Turkse troepen en materieel naar Libië te sturen. Voordat de Turkse soldaten arriveren zette Haftar de aanval vol in.
Een strategische stad
Sirte ligt in het midden van de uitgestrekte Libische kust en beschikt over de luchtmachtbasis Al-Qardabiya, olieopslagterminals en een haven. Het is een stad die erg strategisch ligt in het, sinds de val van dictator Muammar Kadafi in 2011, door burgeroorlog verscheurde land. In 2015 werd de stad door de islamitische terreurbeweging IS ingenomen en uitgeroepen tot de hoofdstad van het Magreb Kalifaat. Een jaar later werd IS verjaagd onder meer door de toen net gevormde 604 Brigade.
De salafisten van de 604 Brigade spelen ook nu weer een hoofdrol in Sirte. Zij zijn volgelingen van de ultraconservatieve soennitische geleerde sjeik Rabee al-Madkhali uit Saudi-Arabië en worden ook wel Madkhali’s genoemd. Deze islamitische geloofsrichting steunde indertijd Kadafi en groeide snel na diens val. Zij richten zich tegen jihadisten en de Moslim Broederschap, die even in Egypte aan de macht is geweest. De Madkhali’s zijn erg autocratisch en antidemocratisch. De goedgetrainde en georganiseerde Madkhali’s bevinden zich in alle geledingen van Libië en ook bij beide strijdende partijen.
Tot afgelopen weekend vochten de Madkhali’s van Sirte met hun 604 Brigade mee met de regering in Tripoli, maar zij zijn nu dus overgelopen naar Haftar. Saudi-Arabië en Rabee al-Madkhali steunden Haftar al. Het bijzondere is dat de veldmaarschalk niets op heeft met de islam en de radicale elementen ervan wil uitbannen.
Haftar heeft wel een vijfde colonne in huis gehaald
Vooralsnog heeft hij de strenggelovige Madkhali’s nodig om zijn strijd tegen de regering te winnen. Onduidelijk is hoe andere Madkhali’s, in de steden als Misrata en Tripoli, die de regering steunen, hierop gaan reageren. Maar deze salafistische beweging in Libië lijkt inmiddels een sleutelpositie in handen te hebben als het gaat om Haftar versus Al-Sarraj.
Haftar heeft een belangrijke slag geslagen door de 604 Brigade aan zijn zijde te krijgen om de burgeroorlog te winnen. Maar hij heeft daarmee wel een vijfde colonne in huis gehaald. De Madkhali’s vechten vooral hun eigen religieuze oorlog tegen andere islamitische stromingen, zelfs tegen andere salafisten.
De veldmaarschalk ziet een toekomstig Libië waarvan hij de baas is, net zoals zijn vroegere strijdmakker Kadafi, als een land zonder grote religieuze invloed van de islam. Vooralsnog kan het monsterverbond tussen de Madkhali’s en de 604 Brigade enerzijds en Haftar met zijn LNA anderzijds werken om de zittende regering in Tripoli te verdrijven. Onvermijdelijk zullen de Madkhali’s daarna hun rol in de Libische samenleving opeisen en die is van een salafistische religieuze orde. Zo ligt er een nieuw conflict in de toekomst op de loer.
De VN roept op om buitenlandse interventies te vermijden
De VN-gezant voor Libië, Ghassan Salame heeft gisteren landen opgeroepen geen steun meer in de vorm van manschappen en wapens te geven aan de strijdende partijen in Libië. “Verdwijn uit de Libische nachtmerrie”, zei Salame en dat was direct gericht aan Turkije dat troepen stuurt. In toenemende mate kiezen landen partij en zijn actief in het helpen van beide legers. Veldmaarschalk Haftar heeft Rusland, Saudi-Arabië, Egypte, de Verenigde Arabische Emiraten, Jordanië en Frankrijk aan zijn zijde. De regering in Libië krijgt steun van Turkije, Qatar en Italië. De oliebronnen van Libië spelen een belangrijke rol bij de buitenlandse interventies.
Lees ook:
Erdogan breidt zijn invloed uit en stuurt na wapens nu ook troepen naar Libië.
Turkije stuurt troepen naar het door burgeroorlog geteisterde Libië. Daarmee breidt Ankara opnieuw zijn invloedssfeer uit.
De situatie in Libië wordt nu echt nijpend
Libië verkeert al sinds de omverwerping van het Kadafi-bewind in 2011 in chaos, maar volgens de VN-gezant voor het moslimland, de Libanese diplomaat Ghassan Salame, kan het nog erger.