De jaren 10 in CBS-cijfers: minder boeven en minder gelovigen
Het Centraal Bureau voor Statistiek heeft het (bijna) voorbije decennium aan de hand van vijftien indicatoren in kaart gebracht. Wat hebben de jaren 10 ons gebracht? Hoe staan de economie en de samenleving er nu voor? De belangrijkste bevindingen in vijf lemma’s.
Misdrijven
De bevolking groeide het afgelopen decennium van 16,6 miljoen naar 17,3 miljoen mensen, terwijl het aantal mensen dat slachtoffer werd van veelvoorkomende misdrijven drastisch afnam. In 2010 was 21 procent van de Nederlanders slachtoffer van ten minste één gewelds-, vandalisme- of vermogensdelict. In 2017 was dat 15 procent. Anders gezegd: het aantal mensen dat slachtoffer wordt van deze misdrijven – van fietsendiefstal of woninginbraak tot mishandeling of seksuele delicten – is het afgelopen decennium met ruim een kwart afgenomen.
Het gaat hier om het aantal geregistreerde slachtoffers van misdrijven; wat zich aan het oog van de politie heeft onttrokken, is niet gemeten. Een veelgehoord kritiekpunt is dat de aangiftebereidheid afneemt, zeker in het geval van geweld rond de welig tierende drugscriminaliteit. Een andere kanttekening is dat het CBS bij de totaalcijfers niet kijkt naar cybercriminaliteit en zogeheten ‘slachtofferloze’ criminaliteit, zoals drugshandel. Het CBS meet wat er feitelijk gebeurt en doet niet altijd onderzoek naar oorzaken van ontwikkelingen. Over de afname in geregistreerde misdrijven publiceerde het instituut in mei 2018 een rapport met de veelzeggende titel Het mysterie van de verdwenen criminaliteit.
Economie
Het decennium begon in economische zin uiterst moeizaam: de wereldwijde financiële crisis van 2008 raasde in volle vaart door de Nederlandse economie. De werkloosheid steeg, huizenprijzen daalden, de economie kromp. Maar in de tweede helft van de jaren 10 groeide de economie uitbundig, stelt het CBS. Het gevolg: het bruto binnenlands product – wat men in Nederland samen verdiende – per hoofd van de bevolking groeide met 8 procent, van 40.017 euro in 2010 naar ruim 43.224 euro in 2018. De werkloosheid is weer teruggebracht naar het niveau van vóór de crisis: ‘Op elke honderd 15- tot 75-jarigen waren toen – en zijn nu – ongeveer 68 mensen aan het werk’, aldus het CBS.
De arbeidsmarkt is veranderd, met minder zekerheden, een groter aantal zelfstandigen, en voortdurende bereikbaarheid van werknemers voor de baas. Steeds meer werkenden kampen met burn-outklachten (dat is nog geen daadwerkelijke burn-out). Vooral jongeren worstelen hiermee, en onder hen meer vrouwen dan mannen: 22 procent van de vrouwen tussen de 25 en 35 jaar oud heeft last van burn-outklachten. Deskundigen wijzen op de grote prestatie- en sociale druk die jongeren ervaren, maar ook op de mogelijkheid dat klachten die vroeger soms als deel van het leven werden gezien nu sneller worden gemedicaliseerd.
E-auto’s
Het aantal elektrische auto’s op de Nederlandse wegen is explosief gegroeid. Op 1 januari 2014, toen het CBS begon met meten, waren het er 4.600. Aan het begin van dit jaar waren het er 44.700: bijna tien keer zoveel. Met name de afgelopen jaren nam het aantal toe. Tussen 1 januari 2018 en 1 januari 2019 kwamen er bijna 23 duizend bij. Cijfers over 2019 zijn nog niet bekend, maar het zal vermoedelijk niet lang meer duren voordat het aantal de 100 duizend passeert.
De uitstoot van broeikasgassen wordt gemeten in CO2-equivalenten, waarbij 1 ‘equivalent’ gelijkstaat aan de uitstoot van 1 kilo CO2. In 2018 stootte Nederland 189 miljard CO2-equivalenten uit. Dat is 15 procent minder dan in 1990. Vóór 2030 moet de CO2-uitstoot 49 procent lager zijn dan in 1990, zoals afgesproken in het Klimaatakkoord. Over gassen gesproken: de overheidsinkomsten uit (Gronings) aardgas zijn drastisch afgenomen, van 16,1 miljard euro in piekjaar 2013 naar 2,7 miljard euro in 2018. Dat is een afname van ruim 83 procent.
Bevolking
De afgelopen tien jaar zijn er ruim 700 duizend mensen bijgekomen in Nederland, dat nu ruim 17,3 miljoen inwoners telt. De bevolking groeide voornamelijk door de komst van ruim 432 duizend migranten. De natuurlijke aanwas, het aantal geboorten minus het aantal sterfgevallen, komt uit op ruim 276 duizend mensen. Het aandeel ouderen onder de bevolking neemt toe: in 2019 is 19 procent 65 jaar of ouder, in 2010 was dit nog 15 procent.
Het aantal woningen nam tussen 2012 en 2018 met 4,9 procent toe: er kwamen zo’n 366 duizend woningen bij. En nog altijd is er een nijpend tekort aan woonruimte. ‘Door een stijgende vraag naar woningen en steeds hogere huizenprijzen raakt prettig wonen voor meer mensen buiten bereik’, zo verklaarde de regering in september haar plannen om 2 miljard euro in woningbouw te investeren.
Ontkerkelijking
De jaren 10 waren de periode waarin gelovigen voor het eerst een minderheid gingen vormen. Anno 2019 ervaart 53 procent van de Nederlanders geen religieuze betrokkenheid. Aan het begin van dit decennium was dat nog 45 procent. De afname zit hem vooral in rooms-katholieken en Nederlands-hervormden, met respectievelijk 5 en 2 procent. Het aantal mensen dat zich identificeert met de islam bleef vrijwel gelijk, net als het aantal aanhangers van de Protestante Kerk Nederland. Het aantal gereformeerden nam af met 1 procent.
Het volledige CBS-rapport vindt u hier.
CBS strooit met goed nieuws aan einde jaar
Het is even doorbijten, maar wie onderstaande alinea’s doorploegt krijgt een aardig beeld van hoe afgelopen en komend jaar eruitzien, met aan het einde een hoopvolle conclusie.