Direct naar artikelinhoud
InterviewCommandant Hanneke Knigge

Oud en Nieuw in Den Haag: ‘Het verschil is dat het overal onrustig kan worden’

Hanneke Knigge boven de 112-meldkamer in Den Haag.Beeld Marcel van den Bergh

De politie in de regio Den Haag maakt zich op voor een jaarwisseling zonder vreugdevuren. ‘Ik verwacht echt niet dat we teruggaan naar twintig jaar geleden, toen Den Haag een oorlogsgebied leek’, zegt algemeen commandant Hanneke Knigge.

De jaarwisseling is voor de politie in Den Haag de nacht met de meeste incidenten. Dit jaar is het er zelfs al sinds begin december onrustig – het verbieden van de traditionele vreugdevuren op Scheveningen en in Duindorp, Escamp en Laak heeft geleid tot openlijke geweldpleging, vandalisme, honderden containerbrandjes en tientallen aanhoudingen.

‘Oud en Nieuw is altijd onrustig’, zegt Hanneke Knigge, in de nieuwjaarsnacht algemeen commandant van de eenheid Den Haag. ‘Sommige mensen zien het als traditie, een verworven recht. Alcohol speelt een behoorlijke rol. Het gevoel is: dat moet toch kunnen? Maar als we op 1 en 2 januari de schade opnemen, krabt iedereen zich achter de oren.’

Op 31 december heeft Knigge de leiding over alle agenten, de Mobiele Eenheid, aanhoudingseenheden, politiehonden en -paarden in een regio die grofweg van de Bollenstreek via Leiden, Zoetermeer, Den Haag en Delft tot Gouda en Nieuwkoop loopt. Het zenuwcentrum is politiecentrum De Yp, een bakstenen gebouw van tweehonderd meter lang en een toren van elf verdiepingen langs de A12.

Op de elfde is de 112-meldkamer van politie, brandweer en ambulance, op de negende is Knigge met oudjaar voorzitter van de Staf Grootschalig en Bijzonder Optreden (SGBO). De eerste voorbereidingen voor de nieuwjaarsnacht begonnen al in mei.

Wat dacht u toen de Haagse burgemeester Remkes op 3 december geen vergunning gaf voor de vreugdevuren?

Knigge: ‘Het veranderde niet zoveel. We hielden al rekening met een scenario waarbij er misschien geen grote vuurstapels zouden zijn. Grote ordeverstoringen zijn mogelijk mét en zonder de vuren. Het verschil is vooral dat het nu overal in de regio onrustig kan worden, misschien ook in Delft of Zoetermeer. Ik verwacht meer kleinere brandjes en incidenten op diverse plekken, in plaats van grotere incidenten op minder locaties. Dat maakt het voor ons niet per se ingewikkelder.’

Toch wordt er steeds gezegd dat de bouw van die vuren veel onrust beteugelde.

‘Vergis je niet, daar waren we ook altijd heel druk mee vanaf Tweede Kerstdag tot Oud en Nieuw. Ik verwacht echt niet dat we teruggaan naar twintig jaar geleden, toen Den Haag een oorlogsgebied leek.’

Het is al weken onrustig in verschillende Haagse wijken, maar ook in Delft. Er ontplofte een vuurwerkbom onder een ME-busje in Duindorp. Remkes sprak van een poging tot doodslag. Die daders gaat u toch nooit pakken?

‘Ik kan niet zeggen of we het kunnen oplossen, maar dat rechercheren we maximaal uit. Een explosief laat sporen na, er zijn misschien getuigen, camerabeelden. Dat laten we zeker niet rusten. Zo’n incident doet iets met het veiligheidsgevoel van de bewoners, maar ook van agenten. We hebben brandwerende kleding, veiligheidsbrillen, speciaal aangemeten gehoorbescherming. Maar tegen die zelfgefabriceerde bommen kunnen we onze mensen niet beschermen. Dat is levensgevaarlijk.’ [Aanvulling: op 30 december is er een verdachte aangehouden]

De burgemeester heeft al gebiedsverboden opgelegd. Hoe gaat u die handhaven?

‘We gaan niet actief achter die mensen aanlopen. Maar als relschoppers toch op plekken komen waar ze zich eerder hebben misdragen, dan worden ze wel aangehouden. Hun namen en gezichten zijn bij de agenten bekend.’

Wat gebeurt er verder preventief in de nieuwjaarsnacht?

‘Wijkagenten gaan nu al het gesprek aan in de wijken, maken een praatje, wisselen nieuwjaarswensen uit, signaleren wat er gebeurt. Dat werkt ook echt.’

Wanneer zet u de Mobiele Eenheid in?

‘Als de ME even moet invliegen, dan zijn dat flitsacties. Dat is even nodig voor veiligheid, ondersteuning of voor aanhoudingen. Maar je probeert de ME daarna toch weer zo snel mogelijk weer weg te halen. Het is complex. Maar je moet soms optreden, zeker als er ernstige, strafbare feiten worden gepleegd. We proberen te voorkomen dat de politie de attractie wordt. Hoe meer de politie in een wijk stopt, hoe meer het zich op de politie richt. Dan word je een doelwit.’

Onder de aanhoudingen tot dusverre waren opvallend veel minderjarigen. Hoe verklaart u dat?

‘Sociale media spelen daar een grote rol in. Jongeren weten via WhatsApp, Telegram, Facebook en Twitter meteen waar zich iets afspeelt. Er zijn dan ook zeker contacten tussen verschillende groepen jongeren uit verschillende delen van de stad. We hebben al ouders met minderjarige verdachten op het bureau uitgenodigd. Vaak hebben de ouders er geen beeld van wat hun kinderen precies uithalen als ze met een groep op straat zijn. En ook niet welke risico’s ze lopen met zwaar vuurwerk of door brand te stichten.’

Heeft de politie greep op de wijken waar het onrustig is?

‘Je leert je pappenheimers wel kennen. Vandaar ook de waarschuwingen en gebiedsverboden.’

Hoeveel blauw is er op straat op 31 december?

‘Aantallen kan ik niet noemen, maar we zetten bijna iedereen in, slechts een enkeling is vrij. Ook collega’s die normaal bezig zijn met opsporing of op stafbureaus werken, springen bij. Anders dan op Prinsjesdag, als er natuurlijk veel minder incidenten zijn maar wel veel politie op de been is, kunnen we nu geen hulp inroepen van andere regio’s. Dit is voor alle eenheden de drukste nacht, dus iedereen moet zijn eigen broek ophouden.’

De vorige jaarwisseling sprong er al in negatieve zin uit, nog los van de vonkenregen op Scheveningen. De politie moest in de regio Den Haag 277 keer uitrukken, de brandweer 455 keer. Hoe verklaart u dat?

‘Het is altijd onvoorspelbaar, maar het had veel te maken met het weer: droog en niet koud. Dat betekent dat er meer mensen op straat zijn en langer blijven, met alcohol op en bepaalde ideeën van wat ‘leuk’ is om te doen. Als het regent of ijzelt, is het een stuk rustiger. Als ik invloed op het weer had, dan zou ik het wel weten.’

Wanneer bent u tevreden over het verloop van de jaarwisseling?

‘Als er geen gewonden zijn gevallen bij de politie en hulpverleners. Als er geen grote verstoringen zijn van de openbare orde. Ik hoop dat we zo min mogelijk agressie en explosief geweld hebben in zo’n nacht en dat de materiële schade beperkt blijft. Denken dat er niets gebeurt, is een utopie. Er is altijd een zekere mate van geweld en schade. Hopelijk blijft het binnen de proporties.’

Zou het goed zijn als de vreugdevuren volgend jaar weer mogen doorgaan?

‘Die beslissing laat ik graag aan de gemeente over.’

Politie maakt zich op voor ‘operatie van het jaar’: ‘Jaarwisseling lijkt wel oorlog’

De politie Noord-Nederland zet zich schrap voor die ene dag per jaar waarop in heel Nederland de normloosheid heerst: de jaarwisseling. ‘De meeste zorgen maak ik me om de gezondheid van de collega’s’, zegt commandant Rob Vos.