In 2019 kwam het besef dat niet de hele wereld wit, slank en hetero is
De 10-jarige Fenna was de moeilijkste niet. Geïnspireerd door haar eigen gezinssituatie, met twee vaders en twee moeders, had ze dit jaar bij de Donald Duck geopperd dat er misschien ook eens wat homo’s en lesbiennes in voor moeten komen. Fenna had een stapeltje strips aan inspectie onderworpen en geconcludeerd dat alle eenden, honden en muizen in Duckstad hetero zijn. Op de vraag van het Jeugdjournaal, of bekende figuren als Katrien en Goofy dan ineens homoseksueel zouden moeten worden, antwoordde ze beslist: ‘Nee, dat is niet nodig. Alleen de poppetjes op de achtergrond.’
En zo zaten er in april, voor het eerst in de geschiedenis van Duckstad, twee verliefde vrouwen met elkaar te dineren. De hoofdredacteur wees naar de tekenaars, die het gewoonweg ‘niet tussen de oren’ hadden. Wat dat betreft konden ook de bladenmakers van buiten het eendgerelateerde segment meepraten. Maar tunnelvisie was in 2019 geen excuus meer. Na een moeizame reis die jaren had geduurd, met talloze tussenstops op sociale media, was het toverwoord inclusiviteit als elfenstof over de bureaus neergedwarreld.
En met het besef dat niet de hele wereld wit, slank en hetero is, of keurig valt op te delen in de secties ‘man’ of ‘vrouw’, was ook het gevoel van verantwoordelijkheid gekomen om die misvatting recht te zetten. En rap een beetje. In de beroemde swimsuit-editie van Sports Illustrated stond dit jaar, naast de gebruikelijke bombshells in minuscule lapjes excuus-lycra, een moslima die boerkini’s showde. Covers van Vogue werden gesierd door modellen met de huidaandoening vitiligo, een Zuid-Afrikaanse met albinisme, een zwanger plussize-model en een inheems Zuid-Mexicaanse transgender vrouw. Ook Elle zette voor het eerst een transgender model op de voorkant. En na 35 jaar aan vrouwen koos Cosmopolitan voor de non-binaire Jonathan Van Ness in een zalmroze prinsessenjurk, inclusief zelffelicitatie: ‘Yep. We did it. You’re totally welcome.’
De ontvangst van deze cultuurverandering binnen de traditionele media was niet overal zo hartelijk. Ondanks alle lovende reacties werd ook pijnlijk duidelijk dat veel mensen heimwee hebben naar die goeie ouwe tijd waarin ze nog niet hoefden te luisteren naar degenen voor wie de status quo wat minder voordelig uitpakt. Op sociale media werd er soms zelfs zo vurig terugverlangd naar een wereld die alleen om witte, liefst heteroseksuele mannen en vrouwen draait, dat de betreffende platformen ingrepen. Mondjesmaat dan. Zo maakte een nieuwe Twitterregel het verboden om iemand te ontmenselijken op basis van religie en verbande Facebook dit jaar onder meer complotdenker Alex Jones van Infowars en de omstreden alt-rightfiguren Laura Loomer en Milo Yiannopoulos.
Maar waar de bladen werden geprezen om hun moderne aanpak, kregen de techreuzen vooral het verwijt dat het allemaal too little, too late was. Onder meer van Sacha Baron Cohen, die meteen een oplossing aandroeg. Volgens de komiek moeten we deze bedrijven gaan zien als de grootste uitgevers uit de geschiedenis. ‘And here’s an idea for them: houd je aan dezelfde basisnormen als kranten, tijdschriften en televisie.’ Met een paar miljard poppetjes op de achtergrond moet je nu eenmaal iets vaker terug naar de tekentafel.