De laatste week van het jaar breekt bijna aan. Wat voor jaar was het voor u?
"Een jaar vol gewelddadige incidenten."
Bent u daarvan geschrokken?
"We hebben een prachtig land, maar onze samenleving is onder druk van geweld komen te staan. Er lijken scheuren te ontstaan en het zorgt voor angst. Als politie doen we er alles aan om dat te herstellen en mijn appel is: dat doe je niet door te bewaken, te beveiligen en spullen te kopen. Maar door in de haarvaten van de samenleving te beginnen. Die haarvaten zijn cruciaal."
Wat ziet u als die haarvaten van de samenleving?
"Dat zijn de wijken. Na de moord op advocaat Derk Wiersum (in september, red.) zijn er 380 man van de roosters gehaald om te bewaken en te beveiligen. Maar weet je waar die agenten vandaan komen? Uit de wijk."
"De carrières van grote criminelen ontstaan in de wijk, waar jeugdgroepen zich bezighouden met kleine criminaliteit. Je ziet dat ze inmiddels met grote sprongen door die geweldsescalatie heenlopen. Jonge kinderen lopen met messen, en jongeren worden ingezet om liquidaties te plegen. Voor een habbekrats, voor een scooter!"
Daarnaast hebben we jaarlijks 90.000 meldingen van personen met verward gedrag. Dan worden politiemensen ingezet om ze van de straat te halen en terug te brengen naar huis. Maar in de wijken moet toezicht, hulp en deskundigheid zijn. De ggz moet bijvoorbeeld zorgen dat die mensen hun medicijnen nemen."
"We zijn er nu nog, maar we worden langzaam weggetrokken uit de wijken door toenemende vraag elders. De taak om terug te keren naar de wijk ligt er vooral voor anderen, zoals de ggz, jeugdwerk, maar ook scholen en bedrijven. We moeten ervoor zorgen dat daar geen nieuwe Ridouan T.'s opgroeien."
Het is wel wat makkelijk om naar andere organisaties te wijzen en uw handen ervan af te trekken.
"We worden uit de wijken gedrongen omdat we op al die incidenten worden aangesproken. We staan in Duindorp met de Mobiele Eenheid. We staan met meer dan duizend man bij het boerenprotest op het Malieveld. Al die agenten moeten in de wijken zijn, zodat het niet zo ver komt. Dat is mijn boodschap."
"We doen er alles aan om de basisteams in de wijk niet door het ijs te laten zakken. Ik bestrijd het beeld dat de politie er niet meer is, al piept en kraakt het steeds luider. Ook volgend jaar blijft de krapte."
De agenten op het Malieveld moeten volgens Erik Akerboom in de wijken zijn. (Foto: Pro Shots)
Heeft de recente aanhouding van Ridouan T. een afschrikwekkend effect op jongeren?
"Daar is meer voor nodig dan alleen deze aanhouding. Wat zichtbaar moet worden voor de jeugd is: als je rijk wil worden door drugshandel en criminaliteit ben je niet onaantastbaar. Je komt vast te zitten of moet op de vlucht slaan."
Was zijn aanhouding voor u ook het moment van het jaar?
"Dat zijn er drie. De arrestatie van Ridouan T. ligt nog vers in het geheugen, maar ik noem ook de aanslag in Utrecht in maart en de moord op Derk Wiersum. De dood van een advocaat is écht heel heftig en voelt als een aanslag op de rechtsstaat. Het hoort ook helemaal niet bij Nederland."
Wanneer hoorde u van de aanhouding van T.?
"Die bewuste maandagmorgen rond 7.00 uur, toen ik aan het ontbijt zat. Ik werd door mijn collega vanuit Dubai gebeld en die bracht mij het verlossende nieuws. Het zorgde voor kippenvel en ik heb hem enorm bedankt voor het goede nieuws. Na het gesprek heb ik het telefoonnummer gecheckt. Ik wilde zeker weten dat het klopte. De wrange werkelijkheid is wel dat er een enorme tragiek achter schuilgaat."
Met de aanhouding van T. is toch niet direct zijn organisatie lamgelegd?
"Een flink deel van de organisatie zit al vast en we geven anderen het signaal: niemand is onaantastbaar. We weten uit ervaring ook dat dit soort acties voor grote onrust zorgt binnen criminele organisaties. Het is nooit helemaal te voorspellen, maar op de lange termijn zal dit voor verstoring zorgen in de criminele wereld."
U noemde de moord op Wiersum on-Nederlands, maar is dat wel zo? Enige tijd geleden werd u op een internationale drugsconferentie in het buitenland erop aangesproken dat Nederland een narcostaat zou zijn.
"Dat was wel een moment van schaamte, ja. Maar in een narcostaat is de samenleving doordrenkt van corruptie, geweld en witwassen. Gelukkig zijn we nog niet zo ver. We werden door andere landen aangesproken op onze productie en logistiek als het gaat om synthetische drugs. De tragiek is: dat is ook het sterke punt van ons land. Je kunt bijna niet uitbannen dat we een knooppunt zijn van handel, transport en innovatieve productie. Maar we moeten het wel aan banden leggen."
"Waar ik met name van baal, is dat we het gebruik zo normaliseren. Het besef dat je als gebruiker sponsor bent van een wereld vol geweld en corruptie is er te weinig."
Heeft u zelf weleens drugs gebruikt?
"Nee, ik hou alleen maar van wijn en bier. Ik ben een sportman geweest (Akerboom heeft op hoog niveau gehockeyd, red.) en daar verdraagt drugs zich niet goed mee."
Is de drugsoorlog nog wel te winnen?
"In alles wat je verbiedt, ontstaat handel."
Moeten we drugs dan legaliseren?
"Het is een verleidelijke gedachte dat je door legaliseren criminaliteit wegneemt. Maar de criminele markt zal zich gaan gedragen als concurrent van de gelegaliseerde markt, want criminelen kunnen het zonder arbowetgeving en kwaliteitseisen. Uitbannen wordt dus lastig."
"Als ergens meer geld mee te verdienen is, dan zullen criminelen zich daarop richten. Drugs is ook niet het vraagstuk, maar de georganiseerde misdaad. Geld is de ellende. Het maakt het slechtste in je los."
Met de aanhouding van Ridouan T. willen we het signaal afgeven dat niemand onaantastbaar is.
Bent u na de moord op Derk Wiersum bang geweest voor uw eigen veiligheid?
"Nee, het is niet zo dat ik voortdurend om me heen kijk of bang ben. Zo leef ik niet en zo leven heel veel agenten gelukkig ook niet. Toch moeten we niet naïef zijn. Daarom kijken we naast de veiligheid van advocaten, officieren van justitie en rechters ook naar onze eigen mensen. Als werkgever is het mijn verantwoordelijkheid om dat te doen."
De komende zeven jaar moet de politie zeventienduizend agenten werven. U streeft ernaar dat van de agenten die instromen 25 procent een niet-westerse achtergrond heeft. Vorig jaar daalde dat echter van 29 procent naar 22 procent.
"We zijn er echt mee bezig, maar hebben nog een flinke inhaalslag te maken. De politie is gelukkig een van de meest aantrekkelijke werkgevers van Nederland."
Mensen met een niet-westerse migratieachtergrond voelen zich juist niet welkom.
"Ongeveer 7 procent van de jongeren met deze achtergrond wil bij ons werken en dat is veel te weinig. Het is de arbeidsmarkt van de toekomst, want in de grote steden heeft 50 procent van de inwoners al een niet-westerse achtergrond. Wil je succesvol zijn in de wijken, dan moet je snappen, horen en voelen wat er in zo'n wijk gebeurt. En dat kan beter met een divers korps."
"Natuurlijk baal ik ervan dat discriminatie binnen het korps speelt, maar je moet voorkomen dat de polarisatie versterkt in zo'n discussie. Door iedereen binnen het korps over één kam te scheren raak je ook grote groepen dienders zeer onterecht. Erover spreken en het begrenzen op de werkvloer, is mijn devies."
Erik Akerboom: "We normaliseren het gebruik van drugs. Er is te weinig besef dat je een wereld vol geweld en corruptie sponsort." (Foto: Pro Shots)
U maakt zich de laatste jaren grote zorgen over de veiligheid van agenten rond de jaarwisseling. Hoe is dat dit jaar?
"Ik vind alcohol, drugs en explosieven een heel slechte combinatie. Ik ben helemaal niet voor een absoluut verbod, maar kijk nou naar mooie afsteekmomenten en veilig vuurwerk. Zeventienduizend collega's zijn uitgerust met oorbeschermers en brillen, zodat ze de straat op kunnen. Daarnaast zorgen we ervoor dat ze geweld gemakkelijker en mobiel kunnen melden en agenten worden gesteund bij de afhandeling van geweldsincidenten. Je moet jezelf eigenlijk afvragen: wat is dit voor traditie?"
Geef het antwoord maar.
"Een slechte traditie. Oud en Nieuw is mooi, maar het kan op een heel andere manier. Als je er nu een vergunning voor zou aanvragen, dan zou je geen toestemming krijgen het zo te doen."
Heeft uw kritiek op veiligheid tijdens de jaarwisseling eigenlijk wel zin?
"Je ziet gelukkig dat steeds meer burgemeesters beslissen over zones die vuurwerkvrij zijn en dat de verkoop aan banden wordt gelegd. Ik denk dat we stap voor stap verder komen. Dat motiveert mij om op de trom te blijven slaan. Ik doe het niet alleen voor mijn eigen mensen, maar als je kijkt naar de slachtoffers en schade ook voor de samenleving. Het is niet zomaar aan een knop draaien, maar een kwestie van de lange adem en dat zal ik blijven volhouden."
NUjij: Uitgelichte reacties