Een oudere heer houdt een wilsverklaring vast. © ANP XTRA

Advies aan Hoge Raad: euthanasie op demente patiënt mag bij geldig ‘helder’ verzoek

Euthanasie op dementerende patiënten is toegestaan als ze daartoe een geldig verzoek hebben ingediend toen ze nog helder van geest waren. Dat advies heeft de procureur-generaal vandaag aan de Hoge Raad gegeven.

Binnenlandredactie 17-12-19, 14:12

Artsen hoeven niet in alle gevallen te proberen nog over de euthanasie te communiceren met wilsonbekwame patiënten. ,,Als een arts tot de conclusie komt dat dit zinloos is en onnodig belastend voor de patiënt, moet dit medisch-professionele oordeel in beginsel worden gerespecteerd door de rechter”, luidt het advies aan het hoogste rechtscollege.

De zaak draaide om de strafvervolging van een verpleeghuisarts die euthanasie had toegepast op een 74-jarige vrouw uit Den Haag die ernstig dement en wilsonbekwaam was. Voordat haar alzheimer zo vergevorderd was, had ze duidelijk opgeschreven en tegen haar naasten gezegd dat ze niet meer wilde leven als ze moest worden opgenomen in een verpleeghuis.

Meer duidelijkheid

Toen het eenmaal zover was, kon de Haagse vrouw haar verzoek echter niet eenduidig herhalen en gaf ze tegenstrijdige signalen. Volgens de procureur-generaal, wiens advies zwaar weegt, heeft de rechtbank eerder terecht besloten dat de inmiddels gepensioneerde arts de zorgvuldigheidseisen voldoende heeft nageleefd.

Als een arts concludeert dat dit zinloos is en onnodig belastend voor de patiënt, moet dit oordeel in beginsel worden gerespecteerd door de rechter
Advies aan Hoge Raad

Voor de betrokken arts was de strafzaak al afgerond. Het Openbaar Ministerie (OM) was niet uit op straf, maar wil een uitspraak van het hoogste rechtscollege om meer duidelijkheid te krijgen over de manier waarop de euthanasiewet moet worden uitgelegd. Het is de eerste keer sinds de invoering van de euthanasiewet in 2002 dat de Hoge Raad zich over deze wet gaat uitspreken.

Uitzichtloze situatie

Volgens de procureur-generaal is de kern van de zaak dat ‘de wetgever heeft willen voorkomen dat wilsonbekwame patiënten in een situatie van uitzichtloos lijden belanden als zij om dat te voorkomen tevoren schriftelijk om euthanasie hebben verzocht’.

Zoals altijd moet sprake zijn van ondraaglijk, uitzichtloos lijden en moet dus eerder een geldig euthanasieverzoek zijn opgesteld. Artsenfederatie KNMG werkt aan een nieuwe visie en verwacht die in de loop van volgend jaar te publiceren. De Hoge Raad doet waarschijnlijk in het voorjaar van 2020 uitspraak.