Je zou het tegenwoordig bijna vergeten in deze op het oog zwaar gepolariseerde samenleving, maar Nederland is nog altijd een buitengewoon gematigd land. De grootste schreeuwers krijgen de meeste aandacht, maar vergeet het ‘massale’ wantrouwen en de beloofde burgeroorlogen. En luister eens naar de gematigde Nederlander.
Onze maatschappij (inclusief de journalistiek) is zwaar verslaafd aan het bijzondere geluid. Zeg dat je naakt in een kruiwagen door Nederland reist met zestien dansende hamsters op je hoofd en Hart van Nederland staat binnen een half uur op de stoep. Richt een politieke partij op met boreale vergezichten, een belofte van een Nexit en ultieme macht aan het volk en iedere scheet die je laat wordt gelukzalig opgesnoven en gedeeld. Trek een geel hesje aan, roep dat alles en iedereen corrupt is en Mark Rutte legt de rode loper voor je uit.
‘Het Volk’
Als je het nieuws leest en de discussie op sociale media volgt, dan lijkt dit land wel bijna rijp voor de sloop. De komst van nieuwe machthebbers die zullen doen wat ‘Het Volk’ eist, is niet ver weg, de revolutie staat al bijna op de stoep. Het is twee seconden voor twaalf. Volgend jaar mei trekken de burgertroepen marcherend door de straten.
Wat die berichten allemaal missen is de stem van de gematigde Nederlander. Een stem die nu echt chronisch en al jaren vrijwel ongehoord is.
Het is de stem van de Nederlander die helemaal niet tegen asielzoekers is, maar zich soms wel afvraagt of het allemaal wat minder kan. Het is de stem van de man die heel goed weet dat het klimaat aan het veranderen is, maar daar zelf niet meteen de hoofdprijs voor wil betalen. Het is de stem van de vrouw die helemaal geen Zwarte Pieten nodig heeft bij een intocht, maar ook een beetje kregel wordt van mensen die nu juist ten overstaan van kinderen moeten gaan staan zingen over racisme. Het is de stem van de Nederlander die meent dat boeren terecht protesteren, maar die ook van mening is dat er ook iets gedaan moet worden aan de ongekend schadelijke gevolgen van de intensieve veeteelt.
Dat is de gematigde Nederlander.
Vertrouwen
Het is de ruim 80% die niet kiest voor de PVV of de FvD. Het is de 70% die aangeeft vertrouwen te hebben in de rechtspraak. Het zijn de 2 miljoen mensen die iedere dag weer afstemmen op het populairste journaal van Nederland: het NOS-Journaal van acht uur. Het zijn de 17 miljoen (-50.000) mensen die geen lid zijn geworden van Ongehoord Nederland! De ruim vier miljoen lezers die niet trappen in het frame van ‘de gekleurde MSM’ en iedere dag weer een nieuwsproduct gebruiken van het AD. De 4 op de 5 Nederlanders die helemaal geen Nexit willen. De 62 procent van de Nederlanders van vijftien jaar en ouder die zegt een ander te vertrouwen.
De gematigde Nederlander vult tijdens een enquête in hoe hij of zij zich echt voelt. Bijna 90 procent van alle Nederlanders geeft aan zich gelukkig te voelen. Het zijn de mensen die iedere werkdag opstaan en gewoon doen wat ze moeten doen. Ze staan niet op het Malieveld, stemmen niet op een populistische leider en twitteren niet dat alles en iedereen corrupt is en dood moet. Het zijn de mensen die niet naar een schuimbekkende Robert Jensen kijken of dolenthousiast de gespeeld verontwaardigde Briefjes van Jan spellen.
Lezersjury
De gematigde Nederlander is overal. Het is de man die zich inschrijft voor de lezersjury van het Dagblad van het Noorden en in de rechtszaal ontdekt dat rechters helemaal niet mild straffen, dat er een rechtvaardig systeem bestaat waar ook naar de belangen van de verdachte wordt gekeken. Het is de man die merkt dat hij onder minder gelukkige omstandigheden daar ook in het beklaagdenbankje terecht had kunnen komen.
Het zijn de mensen die zich aanmelden om als vrijwilliger vluchtelingen te begeleiden en tot de ontdekking komen dat asielzoekers ook maar gewoon mensen zijn die onze steun verdienen. Ook als is gebleken dat er rotte appels tussen zitten die onze gastvrijheid misbruiken door op rooftocht te gaan. Het zijn de mensen die bij het lezen van de Telegraaf de activistische toon met een korrel zout nemen.
Is er dan helemaal niets aan de hand? Natuurlijk wel. Een groep mensen is chronisch boos en ontevreden. Ze menen dat de overheid onbetrouwbaar is (en soms is dat zo), dat de EU niets toevoegt (soms is dat zo), dat rechters softe, wereldvreemde mensen zijn en de politie door en door corrupt. Die zorgen zijn er en die zorgen mogen er ook zijn.
Voxpop
Punt is dat de chronisch boze mensen overal te horen zijn. Op sociale media en in het nieuws. Hun stem wordt voortdurend gehoord. Door de tegenwoordig niet meer uit te roeien voxpop (boze man op de Albert Cuyp mag vertellen dat ze daar in Den Haag allemaal niet deugen), door interviews in kranten en aan de volle tafels van de onvermijdelijke talkshows.
Boosheid scoort. En dat weten de makelaars in angst. In Nederland zagen we dat voor het eerst toen Pim Fortuyn zich opwierp als politicus. Hij kreeg het voor elkaar om veel zetels te winnen door een breed gedeeld optimisme met gespeelde emotie om te ploegen naar een crisisstemming. Fortuyn sprak van de ‘puinhopen van acht jaar paars beleid’ (PvdA, VVD en D66) en wist de mensen er van te overtuigen dat hij gelijk had.
En daar zit nu juist de valkuil van de zachte stem van de gematigde Nederlander. Dat de waarheid niet meer gehoord zal worden. Want het paarse kabinet had het helemaal niet slecht gedaan. Het bruto nationaal product per hoofd van de bevolking steeg zo hard dat we van de 10e naar de 5e plek vlogen binnen Europa. De werkgelegenheid groeide van 61 naar 74%. De huizenmarkt zag er goed uit en de regering kon miljoenen besteden aan lastenverlagingen voor de burger.
Mocht u denken dat politici als Wilders en Baudet het wiel uit hebben gevonden, dat is bepaald niet zo. Ze papegaaien in wezen Pim Fortuyn na. Ga maar na: de speerpunten van Pim zijn de speerpunten van de populisten nu. Immigratie, gesloten grenzen, gewelddadige allochtonen, de deuren dicht voor de Islam. De boodschap werd zelfs, net als nu, verkondigd bij Harry Mens in het programma Businessclass en bij Jensen op de bank. Ook Fortuyn zag de media als ‘linkse kerk’. Journalisten spanden immers samen om hem kapot te maken.
De gelijkenis is bijna griezelig te noemen. Je zou denken dat we iets geleerd hebben van de komst van Fortuyn, die vooral een mediahype was.
Gevaar
Dat is het gevaar als we gematigde mensen negeren. Als alleen de schreeuwers nog maar hun stem laten horen. Dan begint het namelijk te lijken alsof die schreeuwers het Volk vertegenwoordigen en ontstaat er gemaakte onvrede en gefabriceerde ophef. Als de roeptoeters en de makelaars in angst voortdurend aan bod komen, dan klinkt hun stem luider dan zou moeten. Dan lijkt het bijna wel alsof ze de waarheid in pacht hebben.
Waardoor zelfs een deel van de gematigde mensen gaat twijfelen, en we voor we het weten opnieuw een populist op de schouders hijsen met schijnoplossingen voor complexe problemen.
Wat mij betreft: luister eens wat vaker naar de gematigde mensen. Naar de stem van de rede. Naar mensen die de nuance omarmen.
Waardeer dit artikel!!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt me ook met een vast per bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.