Deel raad wil van Paleis op de Dam weer stadhuis maken

Toegegeven, bezoekers zijn een aantal maanden per jaar welkom in het Paleis op de Dam. Via een initiatiefvoorstel roepen GroenLinks, SP en CDA in de gemeenteraad op om de paleispoorten permanent openen voor de Amsterdammers. Momenteel fungeert het paleis als een ontvangstlocatie van het koninklijk huis, bij cere­monies en staatsbezoeken. Ook bij koninklijke huwelijken of de inhuldiging van een nieuwe monarch wordt gebruik gemaakt van het Paleis op de Dam.

Maar zelfs voor dit soort gelegenheden is maar een aantal vertrekken nodig, een groot deel van het zeven verdiepingen tellende paleis staat praktisch permanent leeg. En van buiten toont het uit Bentheimer zandsteen opgetrokken gebouw zich ook niet erg gastvrij, met al die tralies voor de ramen. Onbestaanbaar, in tijden van ­gebrek aan publieke ruimte, vinden de drie partijen.

‘In 2025 viert Amsterdam zijn 750-jarig bestaan,’ schrijven de drie fracties. ‘Wat zou er mooier zijn dan dat als tastbaar symbool daarvan het Paleis op de Dam op deze wijze weer ter beschikking wordt gesteld van de Amsterdammers?’

Het door Jacob van Campen ontworpen gebouw, dat in de zeventiende eeuw bekend stond als het achtste wereldwonder, werd in 1655 in­gewijd en was lang het grootste niet-religieuze gebouw van Europa. Eeuwenlang fungeerde het naar tevredenheid als stadhuis van Amsterdam en uithangbord van het succes van de stad.

Pas in de Franse tijd nam toenmalig koning Lodewijk Napoleon het gebouw in gebruik als paleis. Amsterdam kreeg het in 1813 weer terug, maar inmiddels zat de stad niet meer te wachten op het in onderhoud dure pand en bleef het ter beschikking gesteld aan het koninklijk huis. In 1936 werd het voor 10 miljoen euro verkocht aan de Rijksoverheid.

Het idee is nu om dat besluit, deels, terug te draaien en de regering te vragen of Amsterdam het gebouw zelf ook weer in gebruik mag nemen. Volgens de raadsleden Jasper Groen (GroenLinks), Nicole Temmink (SP) en Diederik Boomsma (CDA) moet er een voorstel uit­gewerkt worden waarin het gebouw beschikbaar blijft voor de Oranjes en hun gelegenheden, maar waar ook de Amsterdammers er permanent gebruik van kunnen maken. Ook moet hieruit duidelijk worden wat dit de stad zou gaan kosten.

Het is overigens niet de bedoeling om de raadsvergaderingen of de werkkamer van burgemeester Halsema naar de Dam te verplaatsen. Wel worden als optie de naturalisatiebijeenkomsten genoemd, of ceremoniële ontvangsten van de stad. Ook wordt gedacht aan de terugkeer van een loketfunctie naar dit oude stadhuis, waar paspoorten kunnen worden afgehaald of nieuw geboren Amsterdammers aangemeld kunnen worden voor de burgerlijke stand. Deze zaken kunnen het gebouw weer een publieke functie geven.

Volgens architect Ramon Scharff, die het Paleis bestudeerde voor zijn afstudeeronderzoek, is het met relatief kleine ingrepen mogelijk het paleis weer geschikt te maken voor publieke functies. Er zijn diverse ingangen die al lang niet meer gebruikt worden, maar die rela­tief eenvoudig open kunnen.

Amsterdammers zouden hun zegje moeten kunnen doen over de invulling van het pand, vinden de indieners van het plan. Het stads­bestuur moet binnen enkele weken met een reac­tie komen.