Frans pensioenplan ontziet oudere generaties. Maar werken tot 64? Bonden bereiden een ‘nationale mobilisatie’ voor

In het nieuwe stelsel wordt het minimumpensioen 1.000 euro. En alleen Fransen die na 1975 zijn geboren, krijgen ermee te maken. Met die concessies hoopt de regering de overgang naar het universele puntenpensioen ‘kalm en rustig’ te laten verlopen en het verzet tot bedaren te brengen.

Frankrijk ligt al een week plat door grootschalige stakingen uit onvrede met de hervorming, maar de exacte inhoud was nog niet officieel bekendgemaakt. Wel was duidelijk dat de regering het huidige stelsel – met 42 verschillende ‘speciale pensioenregimes’, met bijbehorende privileges – wil afschaffen.

Na maanden van speculatie en tegenstrijdige berichten presenteerde premier Édouard Philippe, door president Macron als frontsoldaat vooruitgestuurd, woensdag de hoofdlijnen van het ‘universele puntenpensioen’. In dat nieuwe stelsel draagt ieder gewerkt uur in gelijke mate bij aan de pensioenopbouw, niet alleen de laatste of lucratiefste jaren van iemands loopbaan, zoals nu het geval is.

Philippe sprak van een nieuw sociaal pact tussen de generaties. De speciale regimes worden – op termijn, stukje bij beetje – afgeschaft. Een apart pensioenregime is in de toekomst slechts weggelegd voor veiligheidshandhavers die gevaarlijk werk doen: brandweerlieden, politieagenten, cipiers en militairen.

Veel Fransen vrezen erop achteruit te gaan. Daarom deed de premier enkele toezeggingen. Voor wie voor 1975 geboren is, verandert er niets. Wie na 1975 geboren is, zal tot 2025 pensioen opbouwen via het oude systeem. De eerste Fransen die volledig binnen het nieuwe stelsel vallen, zijn 15-jarigen, geboren in 2004.

Een andere maatregel is een minimumpensioen van 1.000 euro, vooral bedoeld om boeren en kleine zelfstandigen tegemoet te komen. Rijken gaan volgens Philippe iets meer premie betalen dan in het huidige stelsel: wie meer dan 120 duizend euro per jaar verdient, zal een hogere ‘solidariteitscontributie’ afdragen.

Langer werken

Dat oudere generaties gevrijwaard zouden blijven van het nieuwe stelsel is niet onverwacht. Vooraf bestond het vermoeden dat iedereen die voor 1963 is geboren pensioen zou blijven opbouwen in het oude systeem. Dat de regering veel meer Fransen ontziet, is een flinke concessie.

Daar staat tegenover dat er, ook al blijft de officiële pensioenleeftijd 62, een ‘evenwichtsleeftijd’ komt van 64. Wie eerder wil stoppen, gaat dat voelen in de portemonnee. Langer doorwerken wordt financieel gestimuleerd. ‘We moeten een beetje langer werken, dat is de enige oplossing’, zei Philippe, die erop wees dat dat in Frankrijks buurlanden al praktijk is.

De premier zei te hopen dat dankzij de toezeggingen de stakingen – ‘waar miljoenen Fransen de dupe van zijn’ – worden beëindigd. Vermoedelijk zei hij dit tegen beter weten in: vooral de ‘evenwichtsleeftijd’, de facto de leeftijd waarop werknemers recht hebben op een volledig pensioen, kan op veel verzet rekenen.

De CFDT, de grootste, gematigde vakcentrale – die zich kan vinden in een puntenstelsel en tot dusver niet meestaakte – zei bij monde van voorzitter Laurent Berger dat met de evenwichtsleeftijd een rode lijn is gepasseerd.

Andere vakbonden roepen op tot een ‘nationale mobilisatie’ komende dinsdag. Veel Fransen houden er rekening mee dat het treinverkeer tot de kerstdagen ernstig verstoord zal blijven.